I.Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý
1. Tìm hiểu (NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý)
* Xét ví dụ( SGK): -a. Câu nói " Trời ơi! Chỉ còn có năm phút" của anh thanh niên hàm ý muốn nói thời gian chỉ còn rất ít - Vì anh ngại, anh muốn che dấu tình cảm của mình. -> Cách nói hàm ý. b. Câu" Cô còn quên chiếc khăn mùi xoa đây này!" không có chứa hàm ý. -> Cách nói tường minh.
2. Ghi nhớ
Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp babg82 từ ngữ trong câu. Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể được suy ra từ những từ ngữ khác.
II. Luyện tập
1. Bài tập 1 (NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý)
Ví dụ a. Câu" Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy" cho thấy họa sĩ cũng chưa muốn chia tay với anh thanh niên. Từ" tặc lưỡi" giúp em nhận ra điều ấy. -> Đây là cách dùng" hình ảnh" để diễn đạt ý của ngôn ngữ nghệ thuật.
ví dụ b.
- Trong câu cuối đoạn văn, những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái liên quan tới chiếc khăn mùi xoa là: + Mặt đỏ ửng ( ngượng) + Nhận lại chiếc khăn ( không tránh được) + Quay vội đi ( quá ngượng) -> Qua các hình ảnh này, có thể cho thấy cô gái đang bối rối, vụng về vì quá ngượng. Cô ngượng vì định kín đáo để khăn lại làm vật kỉ niệm cho anh thanh niên. Thế mà anh quá thật thà tưởng cô bỏ quên nên gọi cô lại để trả.
2. Bài tập 2
- Câu mang hàm ý: " Tuổi già cần nước chè, ở Lào Cai đi sớm quá". -> Hàm ý: Ông họa sĩ già chưa kịp uống nước chè đấy.
3. Bài tập 3
Câu chứa hàm ý: " Cơm chín rồi" -> Hàm ý: Bé Thu muốn bảo ông Sáu vô ăn cơm.
4. Bài 4
a. Hà, nắng gớm về nào. -> Câu nói lảng sang chuyện khác ( đánh trống lãng) -> Không chứa hàm ý b. Tôi thấy người ta đồn. -> Câu nói dở dang -> Không chứa hàm ý