BÀI 13. TRUNG QUỐC VÀ NHẬT BẢN
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
LỊCH SỬ 8
BÀI 13. TRUNG QUỐC VÀ NHẬT BẢN
Mục tiêu bài học
Mục tiêu
Học xong bài này, em sẽ:
Ảnh
- Mô tả được quá trình các nước đế quốc xâm lược Trung Quốc; trình bày được sơ lược về Cách mạng Tân Hợi; nêu được kết quả và ý nghĩa của cuộc cách mạng này. - Nêu được những nội dung chính và ý nghĩa lịch sử của cuộc Duy tân Minh Trị; trình bày được những biểu hiện của sự hình thành chủ nghĩa đế quốc ở Nhật Bản vào cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX.
Hình vẽ
Khởi động
Khởi động
Cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX, Trung Quốc là đất nước rộng lớn nhưng đã trở thành “Cái bánh ngọt”, bị phân chia thành nhiều miếng bởi các nước đế quốc. Trong khi đó, Nhật Bản vẫn giữ được độc lập và vươn lên trở thành một cường quốc.
Ảnh
Vậy quá trình các nước đế quốc xâm lược Trung Quốc diễn ra như thế nào? Nhật Bản đã làm gì để bảo vệ nền độc lập?
Ảnh
I. TRUNG QUỐC
1. Quá trình các nước đế quốc xâm lược Trung Quốc
I. TRUNG QUỐC
1. Quá trình các nước đế quốc xâm lược Trung Quốc
Đọc thông tin và quan sát hình 13.1, mô tả quá trình các nước đế quốc xâm lược Trung Quốc.
Ảnh
Hình vẽ
a) Hoạt động
b) Kết luận
Ảnh
b) Kết luận
Quá trình các nước đế quốc xâm lượcTrung Quốc - Vào thế kỉ XIX, chế độ phong kiến Trung Quốc đang trong quá trình suy yếu và trở thành mục tiêu xâm lược của các nước đế quốc phương Tây. - Cuộc Chiến tranh thuốc phiện do thực dân Anh tiến hành những năm 1840 – 1842, đã mở đầu quá trình xâm lược Trung Quốc của các nước đế quốc.  - Triều đình Mãn Thanh buộc phải kí với Anh Hiệp ước Nam Kinh (8-1842) 
Ý 2
Ảnh
b) Kết luận
Quá trình các nước đế quốc xâm lượcTrung Quốc - Cuối thế kỉ XIX, các nước đế quốc tăng cường xâm lược Trung Quốc: Đức xâm chiếm Sơn Đông; Anh xâm chiếm vùng châu thổ sông Dương Tử; Pháp xâm chiếm Vân Nam, Quảng Tây, Quảng Đông. Nhật Bản xâm chiếm vùng Đông Bắc và Phúc Kiến,... - Năm 1901, triều đình Mãn Thanh phải kí Điều ước Tân Sửu. Với điều ước này,Trung Quốc trở thành nước nửa phong kiến, nửa thuộc địa.
2. Cách mạng Tân Hợi
I. TRUNG QUỐC
2. Cách mạng Tân Hợi
Dựa vào thông tin và các hình trong mục 2, trình bày sơ lược về Cách mạng Tân Hợi. Nêu kết quả và ý nghĩa lịch sử của cuộc cách mạng này.
Ảnh
Hình vẽ
a) Hoạt động
Hình 13.2 (Sơ đồ những sự kiện chính của Cách mạng Tân Hợi)
Ảnh
Hình 13.3 (Tôn Trung Sơn (1866 - 1925))
Ảnh
b) Kết luận
Ảnh
b) Kết luận
Sơ lược về Cách mạng Tân Hợi - Nguyên nhân: Tháng 5-1911, chính quyền Mãn Thanh ra Sắc lệnh “Quốc hữu hoả đường sắt”, trao quyền kinh doanh đường sắt cho các nước đế quốc, bán rẻ quyền lợi quốc gia.  => Sự kiện châm ngòi cho sự bùng nổ của Cách mạng Tân Hợi (1911). - Lãnh đạo: Trung Quốc Đồng minh hội (do Tôn Trung Sơn đứng đầu). - Nhiệm vụ: Lật đổ triều đình Mãn Thanh, thiết lập chế độ cộng hoà.
Ý 2
Ảnh
b) Kết luận
Sơ lược về Cách mạng Tân Hợi - Diễn biến + 10-10-1911: Cách mạng bùng nổ và thắng lợi ở Vũ Xương. + 10-12-1911: Cách mạng thắng lợi ở Quảng Đông, Quảng Tây, Tứ Xuyên, miền Bắc Trung Quốc. + 1-1-1912: Chính phủ lâm thời được thành lập ở Nam Kinh, tuyên bố thành lập Trung Hoa Dân quốc. Tôn Trung Sơn được bầu làm Đại Tổng thống. + 2-1912: Viên Thế Khải lên thay Tôn Trung Sơn làm Tổng thống. Cách mạng kết thúc.
Ý 3
Ảnh
b) Kết luận
Sơ lược về Cách mạng Tân Hợi - Kết quả: Lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế, thiết lập nền cộng hoà, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở Trung Quốc. - Ý nghĩa: Ảnh hưởng lớn đến phong trào giải phóng dân tộc ở một số nước châu Á.
b) Kết luận 2.1
Ảnh
b) Kết luận
Vai trò của Tôn Trung Sơn - Người sáng lập Trung Quốc Đồng minh hội. - Lãnh đạo cuộc Cách mạng Tân Hợi thắng lợi, lật đổ triều đình Mãn Thanh, khai sinh ra Trung Hoa Dân Quốc - Là đại diện ưu tú và lãnh tụ của phong trào cách mạng theo khuynh hướng dân chủ tư sản ở Trung Quốc.
II. NHẬT BẢN
1. Cuộc Duy tân Minh Trị
II. NHẬT BẢN
1. Cuộc Duy tân Minh Trị
Đọc thông tin và quan sát hình 13.4, bảng 13, nêu nội dung chính và ý nghĩa lịch sử của cuộc Duy tân Minh Trị ở Nhật Bản.
Ảnh
Hình vẽ
a) Hoạt động
Hình 13.4 (Nhật hoàng Minh Trị (1852 - 1912))
Ảnh
Bảng 13 (Nội dung chính của cuộc Duy tân Ming Trị)
Ảnh
b) Kết luận
Ảnh
b) Kết luận
Nguyên nhân:  - Cuối thế kỉ XIX, các nước đế quốc phương Tây đẩy mạnh xâm lược thuộc địa. Nhật Bản cũng đứng trước nguy cơ bị xâm lược.  - Tháng 1-1868 Nhật hoàng Minh Trị đã thực hiện một loạt cải cách tiến bộ. Mục đích: đưa Nhật Bản thoát khỏi tình trạng phong kiến lạc hậu và giữ vững nền độc lập. 
2. Sự hình thành chủ nghĩa đế quốc ở Nhật Bản
II. NHẬT BẢN
2. Sự hình thành chủ nghĩa đế quốc ở Nhật Bản
Dựa vào thông tin và hình ảnh trong mục 2, trình bày những biểu hiện của sự hình thành chủ nghĩa đế quốc ở Nhật Bản vào cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX.
Ảnh
Hình vẽ
a) Hoạt động
Hình 13.5 (Lược đồ sự bành trướng của đế quốc Nhật Bản cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX)
Ảnh
b) Kết luận
Ảnh
b) Kết luận
- Sự xuất hiện của các công ty độc quyền và sự xâm lược thuộc địa, bành trướng lãnh thổ.  - Kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển nhanh chóng đã thúc đẩy các lĩnh vực công nghiệp, thương nghiệp, ngành đường sắt và hàng hải phát triển.  - Xuất hiện nhiều công ty độc quyền, các công ty này có khả năng chi phối, lũng đoạn cả kinh tế, chính trị ở Nhật Bản. - Thực thi chính sách xâm lược thuộc địa, bành trướng lãnh thổ: Chiến tranh xâm lược Đài Loan (1895), chiến tranh Nga – Nhật (1904 – 1905),chiến tranh Trung – Nhật (1894 – 1895), thôn tính Triều Tiên,... - Các tập đoàn tư bản Nhật Bản cũng tăng cường đầu tư ra nước ngoài, khai thác tài nguyên, nhân lực....
Luyện tập
Luyện tập
Ảnh
LUYỆN TẬP
Vẽ sơ đồ tư duy thể hiện những nét chính về Cách mạng Tân Hợi (Trung Quốc) và cuộc Duy tân Minh Trị (Nhật Bản).
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
VẬN DỤNG
Cuộc Duy tân Minh Trị ở Nhật Bản để lại những bài học kinh nghiệm gì cho Việt Nam trong công cuộc đổi mới đất nước hiện nay?
Củng cố
Củng cố
Ảnh
CỦNG CỐ
Đọc lại bài đã học. Làm bài trong SBT. Chuẩn bị bài có tiết sau.
Cảm ơn
Ảnh