Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
TIẾT 48 THÀNH NGỮ Kiểm tra bài cũ:
Kiểm tra bài cũ - Töø ñoàng aâm laø gì ? Cho ví duï ? §¸p ¸n: Töø ñoàng aâm laø nhöõng töø gioáng nhau veà aâm thanh nhöng nghóa khaùc nhau, khoâng lieân quan gì vôùi nhau. Trang 3:
TiÕt 48 I. Thế nào là thành ngữ
Xét ví dụ:
I - ThÕ nµo lµ thµnh ng÷ ? 1- §Æc ®iÓm cÊu t¹o cña thµnh ng÷ ? a- VÝ dô: “N­íc non lËn ®Ën mét m×nh Th©n cß lªn th¸c xuèng ghÒnh bÊy nay b- NhËn xÐt: Lµ côm tõ cã cÊu t¹o cè ®Þnh => Gäi lµ thµnh ng÷. Nghĩa của thành ngữ:
2- NghÜa cña thµnh ng÷ Lªn th¸c xuèng ghÒnh: Nhanh nh­ chíp: tr¶i qua nhiÒu phen gian nan nguy hiÓm DiÔn biÕn nhanh trong nh¸y m¾t. => Thµnh ng÷ nh»m biÓu ®¹t mét ý nghÜa hoµn chØnh Thảo luận nhóm:
Thảo luận nhóm Giải nghĩa các thành ngữ sau: Tham sống sợ chết Bùn lầy nước đọng Mưa to gió lớn Mẹ góa con côi Lªn th¸c xuèng ghÒnh Lßng lang d¹ sãi R¸n sµnh ra mì Nhanh nh­ chíp Giải nghĩa:
Nhãm 1 Tham sèng sî chÕt: ChØ nh÷ng kÎ nhót nh¸t sî ®èi mÆt víi nguy hiÓm Bïn lÇy n­íc ®äng: ChØ nh÷ng n¬i lÇy léi, bÈn thØu , khã sinh sèng M­a to giã lín: HiÖn t­îng thiªn nhiªn, m­a, giã m¹nh MÑ gãa con c«i: Hoµn c¶nh khã kh¨n khi ng­êi chång chÕt Nhãm 2 Lªn th¸c xuèng ghÒnh: ChØ sù gian nan, vÊt v¶ Lßng lang d¹ sãi: ChØ kÎ ®éc ¸c cã t©m ®Þa xÊu xa R¸n sµnh ra mì: ChØ ng­êi keo kiÖt Nhanh nh­ chíp: Sù viÖc diÔn ra nhanh trong nh¸y m¾t Nghĩa được hiểu trực tiếp và gián tiếp:
Tham sống sợ chết Bùn lầy nước đọng Mưa to gió lớn Mẹ góa con côi Lªn th¸c xuèng ghÒnh Lßng lang d¹ sãi R¸n sµnh ra mì Nhanh nh­ chíp => NghÜa ®­îc hiÓu trùc tiÕp tõ nghÜa ®en cña c¸c tõ t¹o nªn nã (NghÜa ®en) => NghÜa ®­îc hiÓu gi¸n tiÕp th«ng qua c¸c phÐp chuyÓn nghÜa nh­ so s¸nh, Èn dô, nãi qu¸ (NghÜa hµm Èn) Chú ý:
* Chó ý: Thµnh ng÷ cã cÊu t¹o cè ®Þnh nh­ng mét sè Ýt thµnh ng÷ vÉn cã thÓ cã nh÷ng biÕn ®æi. VÝ dô: §øng nói nµy tr«ng nói kia §øng nói nµy tr«ng nói nä §øng nói nµy tr«ng nói kh¸c Bài tập áp dụng:
* Bµi tËp ¸p dông: §iÒn thªm yÕu tè ®Ó thµnh ng÷ ®­îc trän vÑn. - Lời ..... tiếng nói ăn - Một nắng hai ..... sương - Ngày lành tháng ..... tốt - No cơm ấm ..... áo - Bách . ... .... bách thắng chiến - Sinh ..... lập nghiệp cơ II. Sử dụng thành ngữ
Vai trò ngữ pháp của thành ngữ:
II- Sử dụng thành ngữ 1 – Vai trò ngữ pháp của thành ngữ a- “ Thân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước non” b- “ Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang ...” (VÞ ng÷) (Phô ng÷) c- L¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch lµ truyÒn thèng quý b¸u cña d©n téc ta. (Chñ ng÷) => Thµnh ng÷ cã thÓ lµm chñ ng÷, vÞ ng÷, phô ng÷ trong côm tõ. Sử dụng thành ngữ:
2- Sö dông thµnh ng÷. Bảy nổi ba chìm: Đùm bọc, cưu mang nhau khi khó khăn Sống lênh đênh, gian truân, lận đận Lá lành đùm lá rách: => Lµm cho c©u v¨n nhÞp nhµng, ng¾n gän, hµm sóc, cã tÝnh h×nh t­îng, tÝnh biÓu c¶m cao. Tắt lửa tối đèn: Khó khăn, hoạn nạn đều có nhau III. Luyện tập
Bài 1 a:
III- LuyÖn tËp. Bài 1 Tìm và giải nghĩa của các thành ngữ trong những câu sau đây: a. Đến ngày lễ Tiên Vương, các Lang mang sơn hào hải vị, nem công chả phượng tới, chẳng thiếu thứ gì. (Bánh chưng bánh giầy) Thành ngữ: Sơn hào hải vị, nem công chả phượng. Nghĩa: Các món ăn ngon và quý hiếm. Bài 1 b c:
b. Một hôm, có người hàng rượu tên là Lý Thông đi qua đó. Thấy Thạch Sanh ghánh về một gánh củi lớn, hắn nghĩ bụng: “Người này khỏe như voi. Nó về ở cùng thì lợi biết bao nhiêu”. Lý Thông lân la gợi chuyện, rồi gạ cùng Thạch Sanh kết nghĩa anh em. Sớm mồ côi cha mẹ, tứ cố vô thân, nay có người săn sóc đến mình, Thạch Sanh cảm động, vui vẻ nhận lời. (Thạch Sanh) Thành ngữ: Khỏe như voi, Tứ cố vô thân Nghĩa: Người có sức khỏe tốt Không có người thân thích c - Chốc đà mười mấy năm trời, Còn ra khi đã da mồi tóc sương (Truyện Kiều) - Thành ngữ: da mồi tóc sương - Nghĩa: Chỉ tuổi tác không còn trẻ Đuổi hình bắt chữ:
Chó ngáp phải ruồi Hình ảnh:
Ném tiền qua cửa sổ Hình ảnh:
Chuột sa chĩnh gạo g¹o Hình ảnh:
Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược Hình ảnh:
Lên voi xuống chó Hình ảnh:
Trên đe dưới búa Dặn dò:
a) Củng cố: - Học thuộc ghi nhớ SGK - Sưu tầm các câu thành ngữ, đặc biệt là thành ngữ Hán - Việt. b)Dặn dò: - Củng cố kiến thức về văn biểu cảm - Chuẩn bị bài viết số 3 Kết thúc: