Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
TIẾT 107 SỐNG CHẾT MẶC BAY (tiếp) Trang bìa:
KIỂM TRA BÀI CŨ Kể tóm tắt văn bản Sống chết mạc bay? Cảnh hộ đê diễn ra trong không khí như thế nào? II. Tìm hiểu văn bản
1. Cảnh đê sắp vỡ:
II/ ĐỌC - TÌM HIỂU VĂN BẢN 1) Cảnh đê sắp vỡ: a, Cảnh dân hộ đê: - Địa điểm: Trên mặt đê đang núng thế lúc gần 1h đêm. - Không khí, quang cảnh: Nhốn nháo, căng thẳng, xao xác… - Vật dụng: cuốc, thuổng... - Hành động: bì bõm, đội đất, vác tre, đắp, cừ… => Cảnh hộ đê gấp gáp, căng thẳng, bất lực Cảnh dân hộ đê:
1) Đê sắp vỡ: a, Cảnh dân hộ đê: Địa điểm: Trên mặt đê đang núng thế. Hoàn cảnh: lúc gần 1giờ đêm. Không khí, quang cảnh: Nhốn nháo, căng thẳng, xao xác… Vật dụng: cuốc, thuổng... Hành động: bì bõm, đội đất, vác tre, đắp, cừ… Cảnh hộ đê gấp gáp, căng thẳng, bất lực b, C¶nh quan hé ®ª: Hình ảnh:
Em hãy tìm những chi tiết miêu tả cảnh quan đi hộ đê? Cảnh quan hộ đê:
a. Cảnh dân hộ đê: - Địa điểm: Trên mặt đê đang núng thế. - Hoàn cảnh: lúc gần 1giờ đêm - Không khí, quang cảnh: Nhốn nháo, căng thẳng, xao xác… - Vật dụng: cuốc, thuổng... - Hành động: bì bõm, đội đất, vác tre, đắp, cừ… Cảnh hộ đê gấp gáp, căng thẳng, bất lực b. Cảnh quan hộ đê: - Địa điểm: Đình cao vững chãi - Hoàn cảnh: đèn đuốc sáng choang. - Không khí, quang cảnh: Tĩnh mịch, trang nghiêm.Lính lệ, nha dịch chầu chực xung quanh… - Vật dụng: Bát yến hấp đường phèn, tráp đồi mồì, ống bạc, đồng hồ vàng, dao chuôi ngà… - Hành động: chơi bài tổ tôm ăn tiền. Cảnh quyền uy nhàn hạ, xa hoa => Bằng nghệ thuật tương phản,tăng cấp, liệt kê, tác giả đã tạo ra sự đối lập giữa cảnh dân hộ đê và cảnh sống nhàn hạ, xa hoa của quan. Thái độ của tác giả:
Thảo luận nhóm:
Khi ®ª vì, c¶nh ngoµi ®ª vµ trong ®×nh ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo? §Ó lµm næi bËt c¶nh ®ã, t¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? Nªu t¸c dông? Yªu cÇu: - Th¶o luËn nhãm lín. - Thêi gian: 3 phót. - Tr×nh bµy trªn phiÕu häc tËp - Cö ®¹i diÖn tr×nh bµy. 2. Đê vỡ:
2. Đê vỡ: Cảnh ngoài đê Cảnh trong đình kêu vang trời dậy đất Mặt đỏ tía tai, quát tháo, dọa nạt, đuổi đi Nôn nao, sợ hãi kêu rầm rĩ. Thắng ván bài to Run cầm cập Kẻ sống không chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn. Giật mình Điềm nhiên chơi tiếp… Cau mặt gắt răng: Mặc kệ! Dân Nha dịch Quan Quan:
Cảnh đê vỡ: Cảnh ngoài đê Cảnh trong đình Mặt đỏ tía tai, quát: Thời ông cách cổ…bỏ tù chúng mày… Đuổi cổ nó ra! Vỗ tay, kêu to: Đây rồi! Thế chứ lại… Vừa cười vừa nói: ù!… Điếu mày! Điềm nhiên Cau mặt gắt rằng: Mặc kệ! Quan Dân Bản chất quan phụ mẫu:
Qua việc phân tích thái độ, hành động, ngôn ngữ đối thoại của quan, em có nhận xét như thế nào về bản chất của quan phụ mẫu? Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện:
Tại sao tác gỉa lại để cho quan phụ mẫu ù ván bài đúng lúc đê vỡ? Cho biết tác dụng? Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện độc đáo: - Làm cho câu chuyện hấp dẫn, kịch tính. - Có giá trị tố cáo mạnh mẽ bộ mặt của quan lại phong kiến đương thời -> Giá trị hiện thực. - Thể hiện thái độ đồng cảm của tác giả - > Giá trị nhân đạo. Tổng kết:
III. Tổng kết: 1. Nội dung: - Phản ánh sự đối lập hoàn toàn giữa cuộc sống và sinh mạng của nhân dân với cuộc sống của bọn quan lại. - Thể hiện niềm cảm thương trước cuộc sống lầm than của nhân dân, đồng thời tỏ thái độ căm phẫn đối với bọn quan lại đương thời. Bài tập 1:
Em hãy cho biết: Yếu tố nghệ thuật nổi bật nào làm nên sự thành công của truyện?
A, Lời văn cụ thể sinh động.
B, Kết hợp khéo léo hai phép tương phản và tăng cấp
C, Từ ngữ trau chuốt, cốt truyện chặt chẽ.
D, Ngôn ngữ đối thoại ngắn gọn hàm súc.
E, Bút pháp hiện thực, nghệ thuật xây dựng tình huống truyện độc đáo.
Nghệ thuật:
III. Tổng kết: 1. Nội dung: - Phản ánh sự đối lập hoàn toàn giữa cuộc sống và sinh mạng của nhân dân với cuộc sống của bọn quan lại - Thể hiện niềm cảm thương trước cuộc sống lầm than của nhân dân, đồng thời tỏ thái độ căm phẫn đối với bọn quan lại đương thời, 2. Nghệ thuật: - Bút pháp hiện thực, xây dựng tình huống truyện. - Lời văn cụ thể, sinh động. - Kết hợp hai thủ pháp nghệ thuật: tương phản, tăng cấp Ngôn ngữ đối thoại độc đáo. Bài tập 2:
Bài tập 2: Tác giả đặt tên truyện ngắn là “Sống chết mặc bay” , em hiểu như thế nào về nhan đề này? Theo em ngoài nhan đề trên có thể đặt tên cho truyện ngắn này là gì? Ý nghĩa nhan đề: Đặt tên cho truyện - Là một vế của câu thành ngữ: Sống chết mặc bay, tiền thầy bỏ túi - Tố cáo bộ mặt vô trách nhiệm, vô nhân đạo của tên quan phụ mẫu -> Giá trị hiện thực. - Thái độ thái độ đồng cảm của tác giả - > Giá trị nhân đạo. - Vỡ đê. - Chân dung quan phụ mẫu. - Một nghịch cảnh Bài tập 3:
Bài tập 3: (Làm ở nhà) Em hãy viết đoạn văn ngắn (từ 5 - 7 câu) phát biểu cảm nghĩ của mình về tên quan phụ mẫu. Gợi ý về nội dung: - Quan ăn chơi hưởng lạc. - Mê cờ bạc, tham tiền, bỏ bê công việc, vô trách nhiệm. - Táng tận lương tâm. Dặn dò:
Bài cũ Đọc diễn cảm truyện Viết một đoạn văn ngắn nêu cảm nghĩ về nhân vật quan phụ mẫu trong truyện. Làm bài tập số 1,2 (SGK – trang 83 - Đọc phần gợi ý trong sách bài tập Ngữ Văn 7, tập 2 để làm được bài tập) Bài mới Soạn bài “Cách làm bài văn lập luận giảI thích” Trả lời các câu hỏi trong SGK. Kết thúc:
Phim tư liệu: Cảnh đê vỡ