BÀI 2. NHỮNG THẾ GIỚI THƠ. 4. THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: TÁC DỤNG CỦA MỘT SỐ BIỆN PHÁP TU TỪ TRONG THƠ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 2. NHỮNG THẾ GIỚI THƠ
TÁC DỤNG CỦA MỘT SỐ BIỆN PHÁP TU TỪ TRONG THƠ
Thực hành tiéng việt:
Khởi động
- Câu 1 (Khởi động)
Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Câu thơ sau sử dụng biện pháp tu từ nào? "Áo bào thay chiếu anh về đất Sông Mã gầm lên khúc độc hành".
A. Nói giảm nói tránh
B. Ẩn dụ
C. Nhân hoá
D. Hoán dụ
- Câu 2 (Khởi động)
Bài tập trắc nghiệm
Câu 2: Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong 2 câu thơ sau: " Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ".
A. Nhân hoá, ẩn dụ.
B. Hoán dụ.
C. So sánh.
D. Điệp ngữ.
- Câu 3 (Khởi động)
Bài tập trắc nghiệm
Câu 3: Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ sau: " Tôi muốn tắt nắng đi Cho màu đừng nhạt mất Tôi muốn buọc gió lại Cho hương đừng bay đi"
A. Nhân hoá
B. Hoán dụ
C. Điệp ngữ
D. So sánh
- Câu 4 (Khởi động)
Bài tập trắc nghiệm
Câu 4: Câu thơ "Áo chàm đưa buổi phân ly/ Cầm tay nhau biết nói hôm nay" sử dụng biện pháp tu từ nào?
A. So sánh
B. Hoán dụ
C. Ẩn dụ
D. Nhân hoá
Hình thành kiến thức
Hình thành kiến thức
Ảnh
Hình thành kiến thức
- Nhiệm vụ
Ảnh
Hình vẽ
Kể tên các biện pháp tu từ mà em từng học? Lấy ví dụ cụ thể.
NV: Thảo luận và trả lời câu hỏi
- Các biện pháp tu từ
- Các biện pháp tu từ
Hình vẽ
Các BPTT đã học gồm: So sánh, nhân hoá, điệp ngữ, đối, nói giảm nói tránh, hoán dụ, đảo ngữ,...
Ảnh
+ Ví dụ minh hoạ
- Ví dụ minh hoạ:
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
" Anh yêu em như yêu đất nước Vất vả đau thương tươi thắm vô ngần"
Hình vẽ
Ảnh
Hình vẽ
"Trăng cứ tròn vành vạnh Kể chi người vô tình Ánh trăng im phăng phắc Đủ cho ta giật mình"
Ảnh
* Đảo ngữ và nói giảm nói tránh
Ảnh
- Ví dụ minh hoạ:
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
"Đã tan tác những bóng thù hắc ám Đã sáng lại trời thu tháng Tám".
Hình vẽ
Hình vẽ
"Áo bào thay chiếu anh về đất Sông Mã gầm lên khúc độc hành".
* Hoán dụ và ẩn dụ
- Ví dụ minh hoạ:
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
"Kháng chiến ba ngàn ngày không nghỉ Bắp chân đầu gối vẫn săn gân".
Hình vẽ
Hình vẽ
"Dưới trăng quyên đã gọi hè Đầu tường lửa lựu lập loè đơm bông"
Ảnh
Luyện tập
Luyện tập
Ảnh
Luyện tập
- Bài 1
Ảnh
Hình vẽ
a. Chiều chiều oai linh thác gầm thét Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
Bài 1: Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nhân hoá trong các ngữ liệu duới dây:
(Quang Dũng, Tây Tiến)
b. Trời thu thay áo mới, Trong biếc, nói cười thiết tha.
(Nguyễn Đình Thi, Đất nước)
+ Gợi ý
Ảnh
- Gợi ý:
a. Chiều chiều oai linh thác gầm thét Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
Hình vẽ
BPTT nhân hoá: + "thác gầm thét", + "cọp trêu người".
Ảnh
Hình vẽ
Tái hiện khung cảnh rừng già hoang vu, bí ẩn, dữ dội. Gợi cảm giác "rờn rợn" của những người lính Tây Tiến trước cảnh thiên nhiên hoang dã ngự trị, thú dữ rình rập trêu đùa con người.
Ảnh
* ý b
Ảnh
- Gợi ý:
b. Trời thu thay áo mới, Trong biếc, nói cười thiết tha.
Hình vẽ
BPTT nhân hoá: + "trời thu thay áo mới", + "nói cười thiết tha".
Ảnh
Hình vẽ
Hình ảnh bầu trời thu như một con người trong màu áo mới tinh khôi với vẻ tươi tắn, rạng rỡ, sống động, đám áp biết "nói cười thiết tha".
Ảnh
- Bài 2
Hình vẽ
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc Quân xanh màu lá dữ oai hùm Mắt trừng gửi mộng qua biên giới Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Bài 2: Làm rõ mục đích và cách tác giả sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ trong đoạn thơ sau:
(Quang Dūng, Tây Tiến)
Ảnh
+ Gợi ý
Ảnh
- Gợi ý:
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc Quân xanh màu lá dữ oai hùm Mắt trừng gửi mộng qua biên giới Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Hình vẽ
Oai hùm: thể hiện cốt cách ngang tàng, kiêu dũng của người lính Tây Tiến.
Hình vẽ
Hình vẽ
Dáng kiều thơm: Gợi vẻ đẹp duyên dáng, yêu kiều, sang trọng của những thiếu nữ Hà Thành.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Thể hiện nỗi nhớ quê nhà, khát vọng tình yêu và tâm hồn mơ mộng lãng mạn của người lính Tây Tiến.
- Bài 3
Ảnh
Hình vẽ
a. Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thảm Heo hút côn mây súng ngửi trời Ngàn thước lên cao, ngàn thước Xuống Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
Bài 3: Biện pháp tu từ điệp ngữ đã được sử dụng như thế nào và đạt hiệu quả gì trong các đoạn thơ sau:
(Quang Dũng, Tây Tiến)
+ Câu b
Ảnh
Hình vẽ
b. tiếng ghi ta nâu bầu trời cô gái ây tiếng ghi ta lá xanh biết mấy tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy
Bài 3: Biện pháp tu từ điệp ngữ đã được sử dụng như thế nào và đạt hiệu quả gì trong các đoạn thơ sau:
(Thanh Thảo, Đàn ghi ta của Lor-ca)
+ Gợi ý
- Gợi ý:
a. Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thảm Heo hút côn mây súng ngửi trời Ngàn thước lên cao, ngàn thước Xuống Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.
Hình vẽ
Điệp từ: "Dốc", "ngàn thước".
Hình vẽ
Nhấn mạnh sự hùng vĩ, hiểm trở của núi non vùng Tây Bắc với những con dốc tiếp nối nhau không bao giờ hết. Những đỉnh núi cao ngất trời và vực sâu thăm thẳm đồng thời tạo âm hưởng nhịp nhàng cho đoạn thơ.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
* ý b
- Gợi ý:
b. tiếng ghi ta nâu bầu trời cô gái ây tiếng ghi ta lá xanh biết mấy tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy
Hình vẽ
Điệp ngữ: "tiếng ghi ta"
Hình vẽ
Nhấn mạnh những ấn tượng về đàn, về nghệ thuật và tâm hồn người nghệ sĩ Lor-ca. Tạo nhịp điệu, giai điệu cho các câu thơ, đoạn thơ.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Bài 4
Ảnh
Hình vẽ
a. Gặp thời đồ điếu công thành dễ, Lỡ vận anh hùng hận xót xa. Phò chúa dốc lòng nâng trục đất, Tây binh khôn lối kéo Ngân Hà.
Bài 4: So sánh cách sử dụng biện pháp tu từ đối trong các ngữ liệu dưới đây:
Hình vẽ
b. Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi Mường Lát hoa về trong đêm hơi
Ảnh
+ Gợi ý
Ảnh
Ảnh
Ảnh
- Gợi ý:
Gặp thời đồ điếu công thành dễ, Lỡ vận anh hùng hận xót xa. Phò chúa dốc lòng nâng trục đất, Tây binh khôn lối kéo Ngân Hà.
Hình vẽ
* Biện pháp tu từ đối:
gặp thời - lỡ vận đồ điếu - anh hùng công thành dễ - hận xót xa phò chúa - tẩy binh dốc lòng - khôn lối nâng trục đất - kéo Ngân hà
Hình vẽ
Nhấn mạnh những trải nghiệm đau đớn và bày tỏ nỗi niềm bi phẫn của nhân vật trữ tình.
* ý b
Ảnh
- Gợi ý:
b. Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi Mường Lát hoa về trong đêm hơi
Hình vẽ
Biện pháp tu từ đối được sử dụng một cách linh hoạt miêu tả trạng thái của cảnh. Nhấn mạnh vẻ đẹp của thiên nhiên miền sơn cước: vừa hiểm trở, hoang vu, giá lạnh vừa thơ mộng trữ tình.
Vận dụng
Nhiệm vụ (Vận dụng)
Ảnh
Viết một đoạn văn 150 chữ theo chủ đề tự chọn, trong đó có sử dụng biện pháp tu từ .
Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
Tổng kết:
Ôn lại kiến thức vừa học. Hoàn thành bài tập phần Vận dụng Chuẩn bị bài sau: "Bài 2. Những thế giới thơ. 5. Viết bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm thơ".
Cảm ơn
Ảnh