BÀI 20. SƠ LƯỢC VỀ PHỨC CHẤT VÀ SỰ HÌNH THÀNH PHỨC CHẤT CỦA ION KIM LOẠI CHUYỂN TIẾP TRONG DUNG DỊCH
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 20. SƠ LƯỢC VỀ PHỨC CHẤT VÀ SỰ HÌNH THÀNH PHỨC CHẤT CỦA ION KIM LOẠI CHUYỂN TIẾP TRONG DUNG DỊCH
Khởi động
Khởi động
Khởi động
Trong dung dịch, hầu hết các ion kim loại chuyển tiếp đều có màu. Các ion kim loại chuyển tiếp tồn tại trong nước dưới dạng phức chất aqua. Phức chất gồm những thành phần gì? Trong phức chất tồn tại loại liên kết nào? Phức chất có những tính chất và ứng dụng gì?
Trả lời
Trả lời
- Trong phức chất có nguyên tử trung tâm (còn gọi là nhân trung tâm) và phối tử. - Liên kết giữa phối tử và nguyên tử trung tâm là liên kết cho – nhận, trong đó phối tử cho cặp electron chưa liên kết vào orbital trống của nguyên tử trung tâm. - Trong dung dịch, cation kim loại chuyển tiếp tồn tại ở dạng phức chất aqua. Hầu hết phức chất aqua của ion kim loại chuyển tiếp dãy thứ nhất đều có màu. Do đó dựa vào các dấu hiệu như màu sắc bị thay đổi, sự xuất hiện kết tủa, kết tủa bị hoà tan,… người ta có thể dự đoán phức chất trong dung dịch được tạo thành.
Phức chất
- Phức chất có nhiều ứng dụng trong các lĩnh vực khác nhau như y học, dược học, hoá học… + Phức chất có ý nghĩa to lớn trong ngành y học và dược học: là cơ sở cho việc sản xuất thuốc chữa bệnh. + Ứng dụng trong hoá học phân tích để định lượng các ion kim loại. + Trong công nghiệp có nhiều phản ứng cần chất xúc tác là phức chất. + …
Thành phần và dạng hình học của phức chất
Thành phần của phức chất
Thành phần của phức chất
- Trong phức chất có nguyên tử trung tâm (còn gọi là nhân trung tâm) và phối tử. - Liên kết giữa phối tử và nguyên tử trung tâm là liên kết cho-nhận, trong đó phối tử cho cặp electron chưa liên kết vào orbital trống của nguyên tử trung tâm.
Ảnh
Dạng hình học
Dạng hình học
Các dạng hình học phổ biến của phức chất là tứ diện, vuông phẳng và bát diện.
Ảnh
Sự hình thành phức chất trong dung dịch
Sự tạo thành phức chất aqua trong dung dịch
Sự tạo thành phức chất aqua trong dung dịch
- Chất điện li khi tan vào nước sẽ phân li thành các ion. Các ion không tồn tại độc lập, chúng ở dạng các tiểu phân được bao quanh bởi các phân tử nước. Trong dung dịch, cation kim loại tồn tại dưới dạng phức chất aqua, các phân tử nước là phối tử.
Ảnh
Một số dấu hiệu tạo ra phức chất trong dung dịch
Một số dấu hiệu tạo ra phức chất trong dung dịch
- Dựa vào các dấu hiệu như màu sắc bị thay đổi, sự xuất hiện kết tủa, kết tủa bị hòa tan,…người ta có thể dự đoán phức chất trong dung dịch tạo thành. - Ví dụ: + Khi hòa tan Latex(CuSO_4) vào nước tạo thành phức chất aqua Latex([Cu(H_2O)_6]^(2+)) có màu xanh. + Khi nhỏ thêm vài giọt dung dịch kiềm sẽ tạo thành kết tủa xanh nhạt Latex(Cu(OH)_2). + Khi có đến dư dung dịch ammonia vào kết tủa, kết tủa tan tạo thành dung dịch màu xanh lam chứa ion phứcLatex([Cu(NH_3)_4(H_2O)_2]^(2+)) thường viết là Latex([Cu(NH_3)_6]^(2+)).
Phản ứng thay thế phối tử của phức chất trong dung dịch
Phản ứng thay thế phối tử của phức chất trong dung dịch
Trong dung dịch có thể xảy ra phản ứng thay thế phối tử của phức chất. Ví dụ:
Ảnh
Thí nghiệm tạo thành một số phức chất trong dung dịch
Thí nghiệm tạo thành một số phức chất trong dung dịch
Thí nghiệm tạo thành một số phức chất trong dung dịch
Thí nghiệm 1: Thí nghiệm tạo thành cation Latex([Cu(NH_3)_4]^(2+)) Dụng cụ: Ống nghiệm, ống hút nhỏ giọt. Hóa chất: dung dịch copper(II) sulfate 0,5 M; dung dịch ammmonia 8%. Cách tiến hành - hiện tượng – giải thích:
Cách tiến hành
Ảnh
Thí nghiệm 2
Thí nghiệm 2: Phản ứng tạo thành anion Latex([CuCl_4]^(2-)) Dụng cụ: ống nghiệm, ống hút nhỏ giọt. Hóa chất: dung dịch copper (II) sufate 0,5 M; dung dịch Hydrochloric acid đặc. Tiến hành: Cho vào ống nghiệm khoảng 0,5 ml dung dịch Latex(CuSO_4). Thêm dần vào ống nghiệm khoảng 2 ml dung dịch HCl đặc, lắc ống nghiệm, quan sát hiện tượng. Hiện tượng:Dung dịch chuyển từ màu xanh sang xanh lá, cuối cùng là màu vàng. Phương trình hoá học:
Ảnh
Một số ứng dụng của phức chất
Một số ứng dụng của phức chất
Một số ứng dụng của phức chất
Phức chất có rất nhiều ứng dụng trong các lĩnh vực như y học, dược học, hóa học,… - Phức chất có ý nghĩa to lớn trong ngành y học và dược học. Nhiều dẫn xuất có hoạt tính sinh học trên cơ thể người là phức chất của các kim loại như Cu, Zn, Co, Pt, Au,…. Đây là cơ sở cho việc sản xuất thuốc chữa bệnh. - Một số loại enzyme có thành phần phức chất của copper, vitamin B12 có vai trò quan trọng đối với cơ thể người là phức chất của cobalt. Nhiều phức chất được ứng dụng trong hóa học phân tích để định lượng các kim loại. - Trong công nghiệp có nhiều phản ứng cần chất xúc tác là phức chất như phức chất của platium, palladium,…
Vận dụng
Vận dụng
Vận dụng
- Bằng kiến thức đã học, em hãy thiết kế poster trình bày một số ứng dụng của phức chất trong y học, dược học và hoá học. - Em hãy vẽ sơ đồ tư duy mô tả một số ứng dụng của phức chất.
Cảm ơn
Ảnh