Bài 4. Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 – 1945)
Ảnh
Ảnh
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 4. CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI (1939 – 1945)
Mục Tiêu và Nội Dung
Mục tiêu và nội dung
Ảnh
Bức ảnh bên ghi lại thời điểm thành phố Luân Đôn (Anh) bị máy bay Đức ném bom. Lực lượng không quân Đức ném bom xuống các mục tiêu quân sự cũng như dân sự. Cả khu dân cư đông đúc gần khu vực nhà thờ Xanh Pôn (Saint-Paul) chìm trong biển lửa. Vì sao nhân loại bị đẩy vào cuộc chiến khủng khiếp này? Cuộc chiến đã diễn ra như thế nào? Kết quả của nó tác động đến lịch sử thế giới ra sao?
1. Nguyên nhân bùng nổ
Nguyên nhân sâu xa dẫn đến chiến tranh thế giới thứ hai
- Mâu thuẫn về quyền lợi, thuộc địa và thị trường giữa các nước đế quốc thắng trận nảy sinh sau chiến tranh thế giới lần thứ nhất. - Việc tổ chức và phân chia thế giới theo trật tự Vecxai - Oasinhton đã không còn phù hợp với tình hình lúc đó, buộc phải có một cuộc chiến mới giữa các nước đế quốc để tổ chức, phân chia lại thế giới.
* Nguyên nhân sâu xa dẫn đến chiến tranh thế giới thứ hai?
Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến chiến tranh thế giới thứ hai
- Ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929 – 1933. - Mâu thuẫn giữa 2 khối Anh – Pháp – Mỹ và Đức – I-ta-li-a – Nhật Bản ngày càng gay gắt. - Sự bành trướng của Liên Xô. - Quân Anh – Pháp - Mỹ đã thoả hiệp với phe Đức – Italia - Nhật Bản chĩa mũi tấn công vào Liên Xô, sau khi thực hiện sáp nhập Áo và Đức, Hitler đã chiếm luôn Tiệp Khắc. Tuy nhiên điều đó chưa đủ mạnh để Đức có thể đè bẹp Liên Xô, phát xít Đức đã tấn công các nước Châu Âu để làm bàn đạp thôn tính Liên Xô. - Ngày 1/9/1939 Đức nổ súng tấn công Ba Lan sau đó lần lượt Pháp, Anh tuyên chiến với phát xít Đức, Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ.
*Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến chiến tranh thế giới thứ hai?
2. Những diễn biến chính.
a) Giai đoạn 1. Chiến tranh bùng nổ và lan rộng ra toàn thế giới (1939-1941).
+ Sau khi xâm chiếm Ba Lan, tháng 5-1940, quân Đức tổng tấn công ở mặt trận phía Tây với thế áp đảo, chiếm Hà Lan, Bi, Lúc-xăm-bua, Pháp, Đan Mạch và Na uy. Sau đó, Đức cố gắng đánh bại Anh nhưng bất thành. Ở Bắc Phi, phát xít Italia ồ ạt tấn công Ai Cập. + Ngày 22-6-1941, Đức tấn công Liên Xô. Trận chiến khốc liệt nhất đã diễn ra ở thành phố Lê-nin-grát và ngoại ô Mát-xcơ-va. + Trong lúc Đức đang thắng thế ở châu Âu, Nhật Bản mở rộng xâm lược Trung Quốc, chiếm đóng toàn bộ vùng Đông Nam Á. Ngày 7-12-1941, Nhật Bản bất ngờ cho máy bay tấn công hạm đội Mỹ tại Trân Châu Cảng ở Hawaii. Mỹ từ bỏ chính sách biệt lập bắt đầu tham chiến. Chiến tranh lan rộng trên toàn bộ châu Âu, Bắc Phi và vùng châu Á-Thái Bình Dương.
a) Giai đoạn 1. Chiến tranh bùng nổ và lan rộng ra toàn thế giới (1939-1941).
b) Giai đoạn 2. Quân Đồng minh phản công, chiến tranh kết thúc (1942 -1945).
+ Ngày 1-1-1942, tại Oa-sinh-tơn, 26 quốc gia (đứng đầu là Liên Xô, Mỹ, Anh) đã ký bản Tuyên ngôn Liên hợp quốc chống chủ nghĩa phát xít. Khối Đồng minh chính thức ra đời. + Từ tháng 11-1942 đến tháng 2-1943, Liên Xô phản công và giành thắng lợi quan trọng trong trận Xta-lin-grát. Từ đây, Hồng quân Liên Xô và phe Đồng minh bắt đầu chuyển sang thế tấn công quân phát xít trên khắp các mặt trận. + Ở châu Âu: ▪ Tháng 9-1943, phát xít I-ta-li-a đầu hàng. ▪ Ngày 6-6-1944, quân Đồng minh mở mặt trận thứ hai ở Tây Âu, đổ bộ vào Noóc-măng-đi, giải phóng nước Pháp.
b) Giai đoạn 2. Quân Đồng minh phản công, chiến tranh kết thúc (1942 -1945).
*Diễn biến ở các mặt trận
▪ Ở mặt trận phía đông, cuối năm 1944, quân đội Liên Xô đẩy lùi quân Đức ra khỏi lãnh thổ, tiến quân giải phóng các nước Đông Âu, rồi tiến vào Đức. ▪ Từ ngày 16-4 đến ngày 9-5-1945, Hồng quân Liên Xô tiến hành chiến dịch Béc-lin, đánh bại và buộc Đức đầu hàng không điều kiện. + Ở mặt trận châu Á -Thái Bình Dương: ▪ Ngày 8-8-1945, Liên Xô tiến đánh hơn 1 triệu quân Nhật tại vùng Đông Bắc Trung Quốc. ▪ Ngày 6 và 9-8-1945, Mỹ ném bom nguyên tử xuống Hi-rô-si-ma và Na-ga-xa-ki của Nhật. ▪ Ngày 15-8-1945, Nhật Bản đầu hàng không điều kiện. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc.
*Diễn biến chính của chến tranh thế giới trên các mặt trận.
3. Hậu quả.
Hậu quả chiến tranh thế giới thứ hai đối với lịch sử nhân loại
- Gần 60 triệu người chết, 90 triệu người bị tàn tật, thiệt hại khoảng 4000 tỉ đô la Mỹ, gấp 10 lần so với Chiến tranh thế giới thứ nhất, bằng tất cả các cuộc chiến tranh trong 1000 năm trước đó cộng lại - Chiến tranh thế giới lần thứ hai kết thúc với sự sụp đổ hoàn toàn của phát xít Đức, Italia, Nhật Bản. Thắng lợi thuộc về các dân tộc trên thế giới đã kiên cường đấu tranh chống lại chủ nghĩa Phát xít tàn bạo. - Nền kinh tế các nước bị ảnh hưởng nghiêm trọng không chỉ với các nước trực tiếp tham gia mà cả các nước không tham gia. Các hoạt động chính trị, kinh tế và đời sống xã hội của người dân bị đe doạ, không ổn định. Đây được coi là cuộc chiến tranh phi nghĩa, khi cả nước thắng trận và bại trận đều bị những tổn hại nặng nề, nghiêm trọng.
*Hậu quả của chiến tranh thế giới thứ hai với lịch sử nhân loại?
4. Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử của chiến thắng chống chủ nghĩa phát xít
Nguyên nhân thắng lợi
+ Chiến tranh thế giới thứ hai là cuộc chiến tranh phi nghĩa do phe phát xít gây ra, đồng thời là cuộc chiến tranh chính nghĩa của phe Đồng minh, của các dân tộc bị phát xít chiếm đóng và của các lực lượng tiến bộ trên toàn thế giới. + Các dân tộc, toàn thể nhân loại tiến bộ luôn đoàn kết, kiên cường, sát cánh cùng lực lượng Đồng minh chiến đấu vì nền hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội... + Tinh thần chiến đấu và ý chí kiên cường của quân đội các nước Đồng minh, đặc biệt là của Hồng quân Liên Xô là một nhân tố quan trọng góp phần làm nên thắng lợi.
*Nguyên nhân thắng lợi:
Ý nghĩa thắng lợi cảu chiến tranh thế giới thứ hai
+ Giúp nhân loại thoát khỏi thảm hoạ của chủ nghĩa phát xít, tạo nên bước chuyển biến căn bản của tình hình thế giới sau chiến tranh: sự ra đời của hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa, tương quan giữa các nước tư bản chủ nghĩa thay đổi,... + Tạo điều kiện cho phong trào giải phóng dân tộc, phong trào vì hoà bình, dân chủ và tiến bộ xã hội phát triển.
* Ý nghĩa của cuộc thắng lợi chiến tranh thế giới thứ hai?
Luyện tập và vận dụng
Luyện tập 1
Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Đức xâm chiếm Tiệp Khắc vào thời gian nào?
Tháng 3 – 1938.
Tháng 3 – 1938.
Tháng 3 – 1939.
Tháng 5 – 1940.
Luyện tập 2
Bài tập trắc nghiệm
Câu 2: Ngày 6 và ngày 9/8/1945, Mĩ ném bom nguyên tử xuống hai thành phố nào của Nhật Bản?
Na-gôi-a, Tô-ki-ô.
Tô-ki-ô, Ô-xa-ca.
Hi-rô-si-ma, Na-ga-xa-ki.
Hi-rô-si-ma, Na-gôi-a.
Luyện tập 3
Bài tập trắc nghiệm
Câu 3: Kẻ thù chung của hai khối các nước tư bản dân chủ và phát xít là:
Việt Nam.
Thổ Nhĩ Kỳ.
Hungary.
Liên Xô (Nga).
Vận dụng
Câu hỏi: Theo em, đâu là nguyên nhân chính dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai? (Hiệp ước Véc-xai? Hành động của Hít-le hay chính sách nhân nhượng của các nước châu Âu?) Giải thích câu trả lời của em.
- Nguyên nhân chính dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai là: hệ thống Vécxai - Oasinhtơn không còn phù hợp - Giải thích: + Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, những mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về vấn đề thị trường và thuộc địa tiếp tục nảy sinh. + Trong những năm 1918 – 1933, sự phát triển không đều về kinh tế và chính trị giữa các nước tư bản đã làm cho so sánh lực lượng giữa các nước thay đổi căn bản. Điều này khiến cho sự phân chia thế giới theo hệ thống Vécxai - Oasinhtơn không còn phù hợp. => Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc bị đẩy lên cao, gay gắt.
Dặn dò và Cảm ơn
Dặn dò
Ảnh
Dặn dò:
Xem lại bài hôm nay đã học.
Làm đầy đủ các bài tập và câu hỏi trong sách.
Đọc trước bài tiếp theo sẽ học.
Cảm ơn
Ảnh