BÀI 9: KHÁT VỌNG ĐỘC LẬP VÀ TỰ DO. ĐỌC: ĐẤT NƯỚC
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
Ảnh
BÀI 9: KHÁT VỌNG ĐỘC LẬP VÀ TỰ DO
ĐẤT NƯỚC
ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM:
(Trích Nguyễn Đình Thi)
Khởi động
Khởi động
- Khởi động:
Ảnh
Em có biết gì về tác giả Nguyễn Đình Thi cũng như đã đọc tác phẩm thơ nào của ông chưa? Hãy chia sẻ cho các bạn ở lớp cùng biết?
Hình thành kiến thức
I. Tìm hiểu chung (I. Tìm hiểu chung)
Ảnh
Ảnh
Nêu một số hiểu biết của em về tác giả và tác phẩm đất nước?
???
Câu hỏi học tập:
1. Tác giả
1. Tác giả
Ảnh
Nguyễn Đình Thi (1924 - 2003). Ông sinh ra ở Luông Pra Băng (Lào). Tuy nhiên, nguyên quán là làng Vũ Thạch, nay là phố Bà Triệu thuộc phường Tràn Tiền, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Có cha là một viên chức ở bưu điện Đông Dương từng sang làm việc tại Lào.
Nguyễn Đình Thi
+ Phong cách sáng tác (1. Tác giả)
- Phong cách sáng tác:
Ảnh
Thơ ông tự do, phóng khoáng nhưng vẫn hàm súc, sâu lắng, suy tư và có nhiều tìm tòi theo hướng hiện đại.
Những tác phẩm văn xuôi của ông phản ánh kịp thời cuộc chiến đấu anh dũng của nhân dân ta trong các cuộc kháng chiến. Các tác phẩm của ông đều mang tính thời sự về các cuộc kháng chiến của dân tộc Việt Nam.
+ Những tác phẩm chính (1. Tác giả)
- Những tác phẩm chính:
Ảnh
Thơ: Người chiến sĩ (1958); Bài thơ Bắc Hải (1958); Dòng sông trong xanh (1974); Tia nắng (1985); Đất nước (1948 - 1955).
Tiểu thuyết: Xung kích; Vỡ bờ; Thu đông năm nay (1954); Bên bờ sông Lô (1957); Mặt trận trên cao (1967).
2. Tác phẩm
2. Tác phẩm
Bài thơ được sáng tác trong khoảng thời gian dài từ 1948 đến 1955. In trong tập Người chiến sĩ. Bài thơ "Đất nước" là sự tổng hợp và sáng tạo thêm từ hai bài thơ "Sáng mát trong như sáng năm xưa" và bài "đêm mít tinh".
a. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác
Ảnh
b. Nhan đề "Đất nước" (2. Tác phẩm)
Bài thơ là lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nghĩ về đất nước theo chiều dài lịch sử, tầm cao của giống nòi, quyết chiến đấu và hi sinh để bảo vệ và xây dựng đất nước.
b. Nhan đề " Đất nước"
Ảnh
c. Bố cục bài thơ (2. Tác phẩm)
- Gồm 2 phần:
c. Bố cục bài thơ
Phần 1: Từ đầu cho đến... lá rơi đầy: Mùa thu của hoài niệm. Phần 2: Còn lại: Mùa thu của hiện tại.
Ảnh
d. Nội dung chính (2. Tác phẩm)
Ảnh
Bài thơ thể hiện cảm hứng về đất nước. Đó là những suy cảm về một đất nước giàu đẹp, hiền hoà, về lịch sử cách mạnh của một đất nước đau thương, lầm than đã đứng lên anh dũng chiến đấu và chiến thắng anh hùng.
d. Nội dung chính
e. Chủ đề bài thơ
e. Chủ đề bài thơ
Ảnh
Lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc, nghĩ về đất nước theo chiều dài lịch sử, chiều cao của giống nòi, quyết chiến đấu hi sinh để bảo vệ và xây dựng đất nước.
II. Tìm hiểu chi tiết (II. Tìm hiểu chi tiết)
Ảnh
Hình ảnh mùa thu Hà Nội trong hoài niệm của nhà thơ có điểm gì đặc sắc? Điều đó cho thấy điểm gì đặc biệt trong tâm hồn ở nhà thơ?
Câu hỏi học tập:
Ảnh
???
1. Mùa thu Hà Nội trong hoài niệm
1. Mùa thu Hà Nội trong hoài niệm
- Tín hiệu mùa thu Hà Nội đã được tác giả nhắc đến trong bài:
" Sáng mát trong như sáng năm xưa Gió thổi mùa thu hương cốm mới"
=> Đây là nét đặc trưng quen thuộc của mùa thu Bắc Bộ, mùa thu Hà Nội.
- Bức tranh thiên nhiên mùa thu đầy thị vị mang đậm đặc trưng mùa thu Hà Nội nhưng lại có nét gì đó thoáng buồn: Những buổi sáng mát trong gió thổi mang theo hương cốm mới, thời tiết se lạnh, những con phố dài xao xáo lá vàng....
=> Từ láy "xao xác" càng nhấn mạnh sự quạnh quẽ, đìu hiu của cảnh vật mùa thu. Phải nhạy cảm biết bao nhiêu thì nhà thơ mới có thể cảm nhận được sự dịch chuyển của mùa thu thông qua cái "chớm lạnh" của trời đất Hà Nội. .
+ tiếp (1. Mùa thu Hà Nội trong hoài niệm)
- Hình ảnh con người bước ra từ bức tranh thu ấy:
"Người ra đi đầu không ngoảnh lại Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy"
=> Hình ảnh người ra đi đầy buồn bã, lưu luyến nhưng cũng đầy cương quyết "Đầu không ngoảnh lại". Mùa thu Hà Nội đẹp đó nhưng buồn thấm thía bởi nhân vật trữ tình phải biệt ly Hà Nội để đi tìm con đườnng thoát vòng nô lệ đau thương tủi nhục.
Ảnh
- Câu hỏi học tập
Ảnh
Ảnh
Mùa thu của hiện tại có gì khác biệt so với mùa thu của quá khứ? Sự thay đổi cách xưng hô từ "tôi" thành "chúng ta" thể hiện điều gì? Bốn dòng thơ cuối tác giả muốn gửi gắm thông điệp gì tới chúng ta?
???
Câu hỏi học tập:
2. Mùa thu của hiện tại
2. Mùa thu của hiện tại
Ảnh
- Tiếng reo vui trước mùa thu hiện tại độc lập hạnh phúc. Chủ thể trữ tình phải thốt lên:
" Tôi đứng reo vui giữ núi đồi"
=> Mùa thu cách mạng tươi đẹp, sôi nổi: không gian nghệ thuật dịch chuyển từ những phố dài xao xác buồn bã sang không gian núi rừng tươi mới, tràn đầy sức sống (rừng che phấp phới, trời thu thay áo mới) với những âm thanh ngân nga, vang vọng...
- Trạng thái của chủ thể trữ tình cũng trở nên vui mừng, hạnh phúc hoà trong sự phấn chấn của tạo vật đang phấp phới, tha thiết.
+ tiếp (2. Mùa thu của hiện tại)
Ảnh
- Mùa thu của độc lập, tự chủ:
" Trời xanh đây là của chúng ta .... Những dòng sông đỏ nặng phù sa".
=> Thể hiện tình yêu tha thiết, niềm tự hào về quê hương đã được độc lập, có truyền thống anh hùng, bất khuất. => Việc sử dụng điệp từ "đây là", "của chúng ta"... góp phần tạo nhịp thơ dồn dập, giọng điệu hào hùng nhằm khẳng định ý thức chủ quyền về lãnh thổ, niềm tự hào về cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, trù phú của đất nước.
+ tiếp (2. Mùa thu của hiện tại)
Ảnh
- Sự thay đổi cách xưng hô từ "tôi" sang "chúng ta" thể hiện sự hoà chung giữa chủ thể trữ tình với cái ta chung. Sự tươi đẹp, hân hoan của đất trời đó là của chung tất cả mọi người không của riêng ai.
" Nước chúng ta Nước những người chưa bao giờ khuất Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất Những buổi ngày xưa vọng nói về".
=> Thông điệp: Thế hệ trẻ cần giữ gìn và phát huy truyền thống anh hùng, bất khuất của cha ông để bảo vệ nền độc lập dân tộc.
- Bốn câu thơ cuối:
III. Tổng kết
III. Tổng kết
Ảnh
Ảnh
Qua tìm hiểu văn bản em có nhận xét gì về nội dung và nghệ thuật thể hiện trong văn bản?
???
Câu hỏi học tập:
1. Nội dung
1. Nội dung
Ảnh
Hình vẽ
Bài thơ mở ra một không gian đất nước rộng lớn, tươi đẹp nên thơ. Qua đó tác giả bộc lộ tình yêu quê huưương đất nước nồng nàn, tự hào về một đất nước quật cường vươn lên từ bom đạn.
2. Nghệ thuật
2. Nghệ thuật
Ảnh
Hình vẽ
Hình ảnh thơ mới mẻ, sáng tạo. Ngôn ngữ thơ cô đọng, hàm súc. Sử dụng linh hoạt các biện pháp nghệ thuật.
Luyện tập
- Câu hỏi trắc nghiệm (Luyện tập)
Bài kiểm tra tổng hợp
Câu hỏi trắc nghiệm
Câu 1: Bài thơ được viết theo thể loại nào? - A. Thơ tự do - true - B. Thơ pháp luật - false - C. Thơ hậu hiện đại - false - D. Thơ bảy chữ - false - false - false
Câu 2: Tinh thần chiến đấu ngoan cường của dân ta được thể hiện qua câu thơ nào? - A. Mùa thu nay khác rồi - false - B. Mùa xuân đây là của chúng ta - false - C. Nước chúng ta chưa bao giờ khuất - true - D. Những buổi ngày xưa vọng nói về - false - false - false
Câu 3: Sự tràn ngập âm thanh tươi vui của " mùa thu nay" được thể hiện qua từ ngữ, hình ảnh nào? - A. Nói cười thiết tha - true - B. Những cánh đồng thơm mát - false - C. Những ngả đường bát ngát - false - D. Cả B và C - false - false - false
Câu 4: Hình ảnh mùa thu nay khác mùa thu xưa ở: - A. Cảnh sắc thiên nhiên trong trẻo, tươi sáng - false - B. Không gian rộng mở, đầy sức sống - false - C. Tràn ngập âm thanh tươi vui - false - D. Tất cả các đáp án trên - true - false - false
Câu 5: Không gian rộng mở, đầy sức sống của "mùa thu nay" được thể hiện qua từ ngữ, hình ảnh nào? - A. Trời thu thay áo mới - false - B. Núi đồi - false - C. Gió thổi rừng tre phấp phới - false - D. Cả B và C - true - false - false
Vận dụng
- Vận dụng
Ảnh
- Vận dụng:
Bằng cảm nhận riêng của bản thân, em hãy khai thác giá trị đặc sắc trong bốn câu thơ cuối bài Đất nước - Nguyễn Đình Thi:
" Nước chúng ta Nước những người chưa bao giờ khuất Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất Những buổi ngày xưa vọng nói về".
Dặn dò
- Dặn dò
Ảnh
Hoàn thành bài tập Khái quát nội dung bài học bằng sơ đồ tư duy. Chuẩn bị bài: "Bài 9: Khát vọng độc lập và tự do. Thực hành tiếng Việt".
Dặn dò
- Cảm ơn
Ảnh