Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
TIẾT 29 QUA ĐÈO NGANG I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả - Tên thật là Nguyễn Thị Hinh, sống ở thế kỉ XIX. - Quê quán: làng Nghi Tàm (nay thuộc quận Tây Hồ- Hà Nội). - Là nhà thơ nữ nổi tiếng cuối thế kỉ XVIII- đầu thế kỉ XIX. - Phong cách thơ trang nhã, điêu luyện, hoài cổ. 2. Tác phẩm:
I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả 2. Tác phẩm Qua ®Ìo ngang Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà, Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. Lom khom dưới núi, tiều vài chú, Lác đác bên sông, chợ mấy nhà. Nhớ nước đau lòng con quốc quốc, Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia. Dừng chân đứng lại, trời, non, nước, Một mảnh tình riêng, ta với ta. Đèo Ngang:
- Đèo Ngang thuộc dãy núi Hoành Sơn, phân cách địa giới hai tỉnh: Hà Tĩnh và Quảng Bình - Là địa danh nổi tiếng trên đất nước ta. Quảng Bình → Hoàn cảnh sáng tác:
* Hoàn cảnh sáng tác Trên đường bà đi từ Thăng Long vào Phú Xuân- Huế để nhận chức Cung trung giáo tập. Bố cục:
* Bố cục: - Hai câu đề : mở ý - Hai câu thực: miêu tả cụ thể cảnh và người - Hai câu luận: bàn luận, nhận xét - Hai câu kết: khép lại ý bài thơ. II. Tìm hiểu văn bản
1. Cảnh tượng Đèo Ngang:
II. Tìm hiểu văn bản 1. Cảnh tượng Đèo Ngang Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà, Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. - Không gian: đèo Ngang - Thời gian: bóng xế tà - Cảnh vật: Điệp ngữ, nhân hóa: "chen" Tiểu đối: cỏ cây chen đá/ lá chen hoa. => hoang sơ, sinh động đầy sức sống Hai câu thơ 3,4:
* Hai câu thơ tiếp: Lom khom dưới núi, tiều vài chú, Lác đác bên sông, chợ mấy nhà. - Đảo ngữ, láy: lom khom, lác đác → nhấn mạnh tư thế, phạm vi hoạt động của con người. - Đối: dưới núi/ bên sông, tiều vài chú/ chợ mấy nhà, lom khom/ lác đác. - Số từ: vài, mấy → ít → Chấm phá: vẽ để gợi. → Cảnh được tả từ gần đến xa - Con người xuất hiện trong tư thế nhỏ bé, sự sống thưa thớt đối lập với không gian mênh mông. → Làm tăng vẻ hiu quạnh, heo hút của một miền sơn cước nơi biên ải thời xưa. 2. Tâm trạng nhà thơ:
2. Tâm trạng tác giả Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia - Đối, đảo: thương nhà/ nhớ nước → tính chất của âm thanh. - Ẩn dụ, điển cố: con quốc quốc, cái gia gia→ tạo tính đa nghĩa, giàu tính biểu cảm. - Âm thanh: của quốc quốc, gia gia → tô đậm không gian vời vợi, hoang vắng nơi đây; tạo ra nhiều liên tưởng giàu cảm xúc. => Bút pháp: lấy động tả tĩnh => Cảnh được tả từ nhìn thấy cho đến nghe thấy. Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình:
Nghệ thuật tả cảnh → Cảnh vật đèo Ngang Tâm trạng:
Hai câu thơ cuối:
Dừng chân đứng lại trời, non, nước Một mảnh tình riêng, ta với ta Thiên nhiên: trời, non, nước Hùng vĩ, bao la Con người: một mảnh tình riêng Bé nhỏ, cô đơn. Nỗi buồn thầm lặng, cô đơn:
- Điệp từ: ta với ta. => Cực tả nỗi buồn thầm lặng, cô đơn đến tột cùng của tác giả. Mô hình mạch cảm xúc:
Tổng kết:
III. Tổng kết 1. NGHỆ THUẬT: - Phong cách thơ trang nhã. - Bút pháp tả cảnh ngụ tình đặc sắc. 2. NỘI DUNG. - Cảnh: Bức tranh Đèo Ngang thoáng đãng, heo hút, hoang sơ. - Tình: Nỗi nhớ nước thương nhà, nỗi buồn thầm lặng cô đơn. => Bài thơ được coi là một viên ngọc sáng lung linh trong nền thơ văn Việt Nam. Câu hỏi trắc nghiệm 1:
1. Trong bài thơ, tác giả thể hiện tâm trạng như thế nào ?
a. Yêu say đắm trước vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nước.
b. Đau xót, ngậm ngùi trước sự đổi thay của quê hương.
c. Buồn thương da diết trước sự đổi thay của quê hương.
d. Cô đơn trước thực tại, da diết nhớ về quá khứ của đất nước.
Câu hỏi trắc nghiệm 2:
2. Bài thơ “Qua Đèo Ngang” viết theo phương thức biểu đạt nào ?
a. Tự sự.
b. Miêu tả.
c. Nghị luận.
d. Biểu cảm.
Bài tập:
Bài tập: Theo em có gì giống và khác nhau giữa cụm từ “ ta với ta” trong bài với cum từ “ta với ta trong “ Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến? - Giống nhau: ở hình thức: đều dùng để kết thúc bài thơ. - Khác nhau: ở sắc thái biểu cảm. Trong “Bạn đến chơi nhà”: một đại từ “ta” dùng để chỉ hai người: khách- chủ→ mở ra thế giới của tình bạn chân thành, thắm thiết vượt lên điều kiện vật chất thông thường. Ở “Qua đèo Ngang”: hai lần đại từ “ta” xuất hiện mà lại chỉ có một người→ mở ra thế giới cô đơn tột cùng của người lữ khách trên đường thiên lý về kinh. Cảnh Đèo Ngang:
Dặn dò:
- Xem và học lại bài. - Chuẩn bị bài tiết sau: Xa ngắm thác núi Lư. Hướng dẫn về nhà: Kết thúc: