Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
Trang bìa:
TIẾT 73: NHỚ RỪNG I. GIỚI THIỆU CHUNG
1. Tác giả:
I. GIỚI THIỆU CHUNG 1. T¸c gi¶ ThÕ L÷ (1907-1989) 1954 1988 Tªn thËt: NguyÔn Thø LÔ; quª: B¾c Ninh - Nhµ th¬ tiªu biÓu nhÊt cña phong trµo Th¬ míi; lµ mét trong nh÷ng thµnh viªn tÝch cùc cña Tù lùc v¨n ®oµn. - Hån th¬ dåi dµo, ®Çy l·ng m¹n; gãp phÇn quan träng vµo viÖc ®æi míi th¬ ca vµ ®em l¹i chiÕn th¾ng cho Th¬ míi. - ViÕt truyÖn trinh th¸m, truyÖn kinh dÞ... - Lµ ng­êi cã c«ng ®Çu x©y dùng ngµnh kÞch nãi ViÖt Nam. * Gi¶i th­ëng Hå ChÝ Minh vÒ VHNT(2003) 2. Phong trào Thơ mới và “Nhớ rừng” :
2. Phong trào Thơ mới và “Nhớ rừng”

Thơ mới là phong trào thơ được khởi xướng từ những trí thức Tây học đầu thế kỉ XX nhằm thay đổi hình thức và nội dung thơ ca truyền thống.Thế Lữ không chỉ là người cắm ngọn cờ chiến thắng cho thơ mới mà còn là nhà thơ tiêu biểu nhất cho phong trào Thơ mới chặng đầu.

“Nhớ rừng”là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Thế Lữ và là tác phẩm góp phần mở đường cho sự thắng lợi của Thơ mới. II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
2. Bố cục văn bản:
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc chú thích 2. Bố cục văn bản 3. Phân tích đoạn 1 đoạn 4 3. Phân tích:
Ta n»m dµi tr«ng ngµy th¸ng dÇn qua... Đoạn 1:
3. Phân tích đoạn 1 và đoạn 4 * Đoạn 1 ThÕ L÷

“Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt,

Ta nằm dài trông ngày tháng dần qua,

Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,

Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm.

Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,

Để làm trò lạ mắt thứ đồ chơi,

Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi,

Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.”

T©m tr¹ng: C¨m hên. §¹i tõ nh©n x­ng: Ta – oai linh rõng th¼m. Th©n phËn: sa c¬, bÞ nhôc nh»n tï h·m. a. Phân tích đoạn 1:
3. Phân tích đoạn 1 và đoạn 4 * Đoạn 1 Th©n phËn: sa c¬, bÞ nhôc nh»n tï h·m. §¹i tõ nh©n x­ng: Ta – oai linh rõng th¼m. T©m tr¹ng: C¨m hên, pha chót bu«ng xu«i, bÊt lùc. C¸ch x­ng h«: Ta - lò ng­êi, bän gÊu,cÆp b¸o. Trong m¾t con hæ Lò ng­êi: m¾t bÐ, ng¹o m¹n, ngÈn ng¬ Bän gÊu: dë h¬i CÆp b¸o: v« t­ lù Th¸i ®é: khinh th­êng, kÎ c¶. Tâm trạng:
* §o¹n 1 C¨m hên v× mÊt tù do, sèng kiÕp nhôc nh»n tï h·m. T©m tr¹ng: C¨m hên BÞ b¾t MÊt tù do BÞ lµm nhôc C¶nh v­ên b¸ch thó: MÊt tù do, sèng kiÕp nhôc nh»n tï h·m. Cách dùng từ:
* §o¹n 1 C¨m hên v× mÊt tù do, sèng kiÕp nhôc nh»n tï h·m.

“ Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt”

Cách dùng từ độc đáo, sáng tạo. -> Tâm trạng: căm hờn, uất hận. Phân tích:
Nh÷ng c¶nh söa sang, tÇm th­êng, gi¶ dèi: Hoa ch¨m, cá xÐn, lèi ph¼ng, c©y trång; Đoạn 4:
* Đoạn 4 ThÕ L÷

“Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,

Ghét những cảnh không đời nào thay đổi,

Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:

Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng;

Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng

Len dưới nách những mô gò thấp kém;

Dăm vừng lá hiền lành không bí hiểm,

Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu

Của chốn ngàn năm cao cả, âm u.”

Cảnh vườn bách thú: không thay đổi, tầm thường, giả dối, học đòi, bắt chước … Thái độ: chán ghét, kinh miệt Phân tích đoạn 1 và đoạn 4:
3. Phân tích: đoạn 1 và đoạn 4 * Đoạn 1 Căm hờn vì mất tự do, sống kiếp nhục nhằn tù hãm. * Đoạn 4 Chán ghét, khinh miệt những cảnh tầm thường, giả dối, học đòi, bắt chước. Nghệ thuật Cách diễn đạt hoàn toàn mới, khác hẳn thơ ca cổ. Giọng giễu nhại, nhịp ngắn liên tiếp rồi kéo dài của câu ghép. Các biện pháp tu từ so sánh, ẩn dụ, nói quá được sử dụng hiệu quả. * Dưới mắt con hổ, vườn bách thú là nơi tầm thường, nhạt nhẽo bởi trong huyết quản của nó luôn giần giật chảy dòng máu của mãnh thú, của một chúa sơn lâm. Cuộc sống đương thời nhạt nhẽo, giả dối, tầm thường đến vô vị. Câu hỏi thảo luận:

Câu hỏi thảo luận

Có bạn cho rằng: “Đoạn thơ không chỉ là tâm trạng của con hổ mà còn chứa chất một nỗi niềm sâu kín của người dân đất Việt”. Em suy nghĩ như thế nào về ý kiến trên?

Đoạn 1 và đoạn 4:
3. Phân tích: đoạn 1 và đoạn 4 * Đoạn 1 Căm hờn vì mất tự do, sống kiếp nhục nhằn tù hãm. * Đoạn 4 Chán ghét, khinh miệt những cảnh tầm thường, giả dối, học đòi, bắt chước. Nghệ thuật Cách diễn đạt hoàn toàn mới, khác hẳn thơ ca cổ. Giọng giễu nhại, nhịp ngắn liên tiếp rồi kéo dài của câu ghép. * Dưới mắt con hổ, vườn bách thú là nơi tầm thường, nhạt nhẽo bởi trong huyết quản của nó luôn giần giật chảy dòng máu của mãnh thú, của một chúa sơn lâm. * Mượn lời con hổ, tác giả đã bộc lộ tâm trạng của một kiếp sống “nhục nhằn tù hãm”, kiếp nô lệ; một khát vọng tự do mãnh liệt. b. Phân tích đoạn 2 và 3:
ThÕ L÷ b. §o¹n 2 vµ ®o¹n 3 * §o¹n 2 Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ Thủa tung hoành hống hách những ngày xưa. Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già, Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi, Với khi thét khúc trường ca dữ dội, Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng, Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng, Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc. Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc, Là khiến cho mọi vật đều im hơi. Ta biết ta chúa tể cả muôn loài, Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi. Đoạn 2:
* §o¹n 2 b. §o¹n 2 vµ ®o¹n 3 Nghệ thuật: Động từ mạnh, từ ngữ khoáng đạt nhằm diễn tả cảnh rừng đại ngàn hùng vĩ với bao nhiêu sự say mê, tự hào. Đoạn 2:
* Đoạn 2 Nghệ thuật: Động từ mạnh, giàu tính tượng hình gợi cảm giác hoang dã khẳng định uy quyền tuyệt đối của vị chúa tể ngự trị trong vương quốc của mình. Đoạn 3:
* Đoạn 3 Ảnh minh họa:
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan? Ảnh minh họa:
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới? Ảnh minh họa:
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng? Ảnh minh họa:
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật? Bộ tranh tứ bình:
- Bé tranh tø b×nh: Sù hoµi niÖm vÒ qu¸ khø §iÖp tõ: §©u C©u hái tu tõ C©u c¶m th¸n =>TiÕng than ®Çy ®au ®ín, u uÊt c. phâ tích Đoạn 5:
c. Phân tích đoạn 5 ThÕ L÷ Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ! Là nơi giống hầm thiêng ta ngự trị, Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa, Nơi ta không còn được thấy bao giờ! Có biết chăng trong những ngày ngao ngán Ta đương theo giấc mộng ngàn to lớn Để hồn ta phảng phất được gần ngươi! - Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi! Nghệ thuật: Một loạt câu cảm thán, câu cầu khiến (đặc biệt là câu thơ cuối cùng) diễn tả nỗi đau đớn, tuyệt vọng của chúa sơn lâm trong giấc mộng ngàn. Điểm đặc sắc cần chú ý là việc thể hiện cái Tôi-cá nhân vô cùng mãnh liệt. Nghệ thuật, nội dung:
Nghệ thuật Cả bài thơ tràn đầy cảm hứng lãng mạn. Hình ảnh thơ giàu chất tạo hình, đầy ấn tượng; ngôn ngữ và nhạc điệu phong phú, giàu sức biểu cảm, thể hiện “đắt” ý thơ, khiến cho bài thơ có tính nhạc, âm điệu dồi dào… Đó chính là những đặc trưng tiêu biểu của Thơ mới. Nội dung: Tác giả đã sử dụng một biểu tượng rất thích hợp để thể hiện chủ đề bài thơ. Hình ảnh chúa sơn lâm cùng với cảnh ở vườn bách thú là hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng cho cuộc sống tù túng, ngột ngạt của xã hội đương thời. III. LUYỆN TẬP
Bài tập chọn đáp án đúng:
III. LUYỆN TẬP Tâm trạng con hổ bộc lộ qua hai đoạn thơ vừa tìm hiểu trên.
A. Căm hờn vì mất tự do, sống kiếp nhục nhằn tù hãm.
B. Chán ghét, khinh miệt thực tại tù túng.
C. Ngao ngán, buông xuôi bất lực.
D. Nhớ về quá khứ oanh liệt.
Một số hình ảnh về con hổ:
IV. CỦNG CỐ
Củng cố:
IV. CỦNG CỐ * Đoạn 1 Căm hờn vì mất tự do, sống kiếp nhục nhằn tù hãm. * Đoạn 4 Chán ghét, khinh miệt những cảnh tầm thường, giả dối, học đòi, bắt chước. * Dưới mắt con hổ, vườn bách thú là nơi tầm thường, nhạt nhẽo bởi trong huyết quản của nó luôn giần giật chảy dòng máu của mãnh thú, của một chúa sơn lâm. * Mượn lời con hổ, tác giả đã bộc lộ tâm trạng của một kiếp sống “nhục nhằn tù hãm”, kiếp nô lệ; một khát vọng tự do mãnh liệt. Hướng dẫn tự học:
- T×m hiÓu tiÕp phÇn cßn l¹i cña bµi th¬. Chó ý ®Õn c¸c nÐt ®Æc s¾c nghÖ thuËt vµ néi dung ý nghÜa cña t¸c phÈm. - Häc thuéc lßng bµi th¬ vµ tËp ®äc diÔn c¶m.