Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
TIẾT 32 MIÊU TẢ TRONG VĂN TỰ SỰ Trang bìa:
I. TÌM HIỂU YẾU TỐ MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Bài tập 1:
I. TÌM HIỂU YẾU TỐ MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ 1. Bài tập: sgk/91 Đoạn trích kể về trận đánh nào? Trong trận đánh đó, nhân vật vua Quang Trung làm gì? Xuất hiện như thế nào ? * Sự việc: Vua Quang Trung đánh vào đồn Ngọc Hồi . Trong trận đánh đó Quang Trung cho ghép ván lại, cứ mười người kiêng một bức rồi tiến sát đồn Ngọc Hồi. Quang Trung cưỡi voi, đầu đội khăn vàng đi đốc thúc, chỉ huy ba quân trong khói lửa mù trời. Hình ảnh nhà vua thật oai phong lẫm liệt. Chỉ ra các chi tiết miêu tả trong đoạn trích ? Các chi tiết ấy nhằm thể hiện những đối tượng nào ? Trả lời câu hỏi:

Vua Quang Trung lại truyền lấy sáu chục tấm ván, cứ ghép liền ba tấm làm một bức, bên ngoài lấy rơm dấp nước phủ kín, tất cả là hai mươi bức. Đoạn kén hạng lính khoẻ mạnh, cứ mười người khênh một bức, lưng giắt dao ngắn, hai mươi người khác đều cầm binh khí theo sau, dàn thành trận chữ “nhất”, vua Quang Trung cưỡi voi đi đốc thúc, mờ sáng ngày mùng 5 tiến sát đồn Ngọc Hồi. Quân Thanh nổ súng bắn ra, chẳng trúng người nào cả. Nhân có gió bắc, quân Thanh bèn dùng ống phun khói lửa ra, khói toả mù trời, cách gang tấc không thấy gì, hòng làm cho quân Nam rối loạn. Không ngờ trong chốc lát trời bỗng trở gió nam, thành ra quân Thanh lại tự làm hại mình.

Vua Quang Trung liền gấp rút sai đội khiêng ván vừa che vừa xông thẳng lên trước. Khi gươm giáo của hai bên đã chạm nhau thì quăng ván xuống đất, ai nấy cầm dao ngắn chém bừa, những người cầm binh khí theo sau cũng nhất tề xông tới mà đánh.

Quân Thanh chống không nổi, bỏ chạy tán loạn giày xéo lên nhau mà chết. Tên Thái thú Điền Châu là Sầm Nghi Đống tự thắt cổ chết. Quân Tây Sơn thừa thế chém giết lung tung thây nằm đầy đồng, máu chảy thành suối, quân Thanh đại bại.

(Ngô gia văn phái, Hoàng Lê nhất thống chí)

Đoạn trích:
Đoạn trích: sgk/91 * Sự việc: Vua Quang Trung đánh vào đồn Ngọc Hồi . *Yếu tố miêu tả: - Truyền lấy sáu…….phủ kín. - Hạng lính…..chữ nhất - Dùng ống phun…….hai mình. - Khi gươm……. đánh. - Thây chất ………… -> thể hiện hình ảnh vua Quang Trung, sự thất bại của quân Thanh và thắng lợi của quân ta I. TÌM HIỂU YẾU TỐ MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

Hãy nối các sự việc sau thành một đoạn văn:

- Vua Quang Trung cho ghép ván lại, cứ mười người khiêng một bức, rồi tiến sát đến đồn Ngọc Hồi.

- Quân Thanh bắn ra, không trúng người nào, sau đó phun khói lửa.

- Quân của vua Quang Trung khiêng ván nhất tề xông lên mà đánh.

- Quân Thanh chống đỡ không nổi, tướng nhà Thanh là Sầm Nghi Đống thắt cổ chết. Quân Thanh đại bại.

Đoạn văn:
Vua Quang Trung cho ghÐp v¸n, cø m­êi ng­êi khiªng mét bøc, råi tiÕn s¸t ®Õn ®ån Ngäc Håi. Qu©n Thanh b¾n ra, kh«ng tróng ng­êi nµo sau ®ã phun khãi löa. Qu©n cña vua Quang Trung khiªng v¸n nhÊt tÒ x«ng lªn mµ ®¸nh. Qu©n Thanh chèng ®ì kh«ng næi, t­íng nhµ Thanh lµ SÇm Nghi §èng th¾t cæ chÕt. Qu©n Thanh ®¹i b¹i. Đoạn văn: Đoạn văn:
Vua Quang Trung l¹i truyÒn lÊy s¸u chôc tÊm v¸n, cø ghÐp liÒn ba tÊm lµm mét bøc, bªn ngoµi lÊy r¬m dÊp n­íc phñ kÝn, tÊt c¶ lµ hai m­¬i bøc. §o¹n kÐn h¹ng lÝnh khoÎ m¹nh, cø m­êi ng­êi khªnh mét bøc, l­ng gi¾t dao ng¾n, hai m­¬i ng­êi kh¸c ®Òu cÇm binh khÝ theo sau, dµn thµnh trËn ch÷ “nhÊt”, vua Quang Trung c­ìi voi ®i ®èc thóc, mê s¸ng ngµy mïng 5 tiÕn s¸t ®ån Ngäc Håi. Qu©n Thanh næ sóng b¾n ra, ch¼ng tróng ng­êi nµo c¶. Nh©n cã giã b¾c, qu©n Thanh bÌn dïng èng phun khãi löa ra, khãi to¶ mï trêi, c¸ch gang tÊc kh«ng thÊy g×, hßng lµm cho qu©n Nam rèi lo¹n. Kh«ng ngê trong chèc l¸t trêi bçng trë giã nam, thµnh ra qu©n Thanh l¹i tù lµm h¹i m×nh. Vua Quang Trung liÒn gÊp rót sai ®éi khiªng v¸n võa che võa x«ng th¼ng lªn tr­íc. Khi g­¬m gi¸o cña hai bªn ®· ch¹m nhau th× qu¨ng v¸n xuèng ®Êt, ai nÊy cÇm dao ng¾n chÐm bõa, nh÷ng ng­êi cÇm binh khÝ theo sau còng nhÊt tÒ x«ng tíi mµ ®¸nh. Qu©n Thanh chèng kh«ng næi, bá ch¹y t¸n lo¹n giµy xÐo lªn nhau mµ chÕt. Tªn Th¸i thó §iÒn Ch©u lµ SÇm Nghi §èng tù th¾t cæ chÕt. Qu©n T©y S¬n thõa thÕ chÐm giÕt lung tung th©y n»m ®Çy ®ång, m¸u ch¶y thµnh suèi, qu©n Thanh ®¹i b¹i. (Ng« gia v¨n ph¸i, Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ) Vua Quang Trung cho ghÐp v¸n, cø m­êi ng­êi khiªng mét bøc, råi tiÕn s¸t ®Õn ®ån Ngäc Håi. Qu©n Thanh b¾n ra, kh«ng tróng ng­êi nµo sau ®ã phun khãi löa. Qu©n cña vua Quang Trung khiªng v¸n nhÊt tÒ x«ng lªn mµ ®¸nh. Qu©n Thanh chèng ®ì kh«ng næi, t­íng nhµ Thanh lµ SÇm Nghi §èng th¾t cæ chÕt. Qu©n Thanh ®¹i b¹i Thảo luận:
1. So s¸nh ®o¹n v¨n võa t¹o lËp víi ®o¹n v¨n trÝch ? 2. Rót ra nhËn xÐt: yÕu tè miªu t¶ cã vai trß nh­ thÕ nµo ®èi víi v¨n b¶n tù sù? (NÕu chØ kÓ sù viÖc diÔn ra nh­ thÕ th× nh©n vËt vua Quang Trung cã næi bËt kh«ng? TrËn ®¸nh cã sinh ®éng kh«ng? T¹i sao?) THẢO LUẬN Kết luận:
* Đo¹n v¨n bÞ l­îc bá yÕu tè miªu t¶ trë nªn thiÕu sinh ®éng, kh« khan, kÐm hÊp dÉn v× chØ ®¬n gi¶n kÓ l¹i sù viÖc, nghÜa lµ míi tr¶ lêi c©u hái: Sù viÖc g× ®· x¶y ra * o¹n v¨n trÝch trong Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ nhê cã yÕu tè miªu t¶ mµ trËn ®¸nh cña vua Quang Trung ®­îc t¸i hiÖn cô thÓ, sinh ®éng, hÊp dÉn, nghÜa lµ ®· tr¶ lêi ®­îc c©u hái sù viÖc Êy diÔn ra nh­ thÕ nµo KẾT LUẬN 2. Ghi nhớ:
2. Ghi nhớ. sgk/92 Trong văn bản tự sự, sự miêu tả cụ thể, chi tiết về cảnh vật, nhân vật và sự việc có tác dụng làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, gợi cảm, sinh động. Trả lời câu hỏi:
ChØ ra c¸c yÕu tè miªu t¶ trong ®o¹n th¬ sau vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ cña nh÷ng yÕu tè ®ã? V©n xem trang träng kh¸c vêi, Khu«n tr¨ng ®Çy ®Æn nÐt ngµi në nang. Hoa c­êi ngäc thèt ®oan trang, M©y thua n­íc tãc tuyÕt nh­êng mµu da. KiÒu cµng s¾c s¶o mÆn mµ, So bÒ tµi s¾c l¹i lµ phÇn h¬n: Lµn thu thuû nÐt xu©n s¬n, Hoa ghen thua th¾m liÔu hên kÐm xanh. (TruyÖn KiÒu – NguyÔn Du) Lưu ý:
* Khi ®­îc sö dông trong v¨n b¶n tù sù, ph­¬ng thøc miªu t¶ th­êng bÞ chi phèi bëi môc ®Ých kÓ chuyÖn (t¶ c¶nh ®Ó t¹o nÒn, t¹o t×nh huèng cho sù viÖc ph¸t triÓn; t¶ ng­êi lµ ®Ó kh¾c ho¹ râ nÐt ®Æc ®iÓm, tÝnh c¸ch vµ b¶n chÊt cña nh©n vËt) Tù sù ®ãng vai trß chñ ®¹o, miªu t¶ chØ ®ãng vai trß bæ trî. * YÕu tè miªu t¶ th­êng ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c tõ ng÷, h×nh ¶nh cã søc gîi lín (tõ t­îng thanh, t­îng h×nh, nghÖ thuËt so s¸nh, nh©n ho¸…) LƯU Ý: II. LUYỆN TẬP
Bài tập 1:
CHỊ EM THÚY KIỀU

Vân xem trang trọng khác vời,

Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.

Hoa cười ngọc thốt đoan trang,

Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.

Kiều càng sắc sảo mặn mà,

So bề tài sắc lại là phần hơn:

Làn thu thuỷ nét xuân sơn,

Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.

(Truyện Kiều – Nguyễn Du)

II. LUYỆN TẬP: Tìm và phân tích giá trị của yếu tố tả cảnh và người trong 2 đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” và “Cảnh ngày xuân” Bài tập 1: Bài tập 1:

Ngày xuân con én đưa thoi,

Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.

Cỏ non xanh tận chân trời,

Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.

Thanh minh trong tiết tháng ba,

Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.

Gần xa nô nức yến anh,

Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.

Dập dìu tài tử giai nhân,

Ngựa xe như nước áo quần như nêm.

Ngổn ngang gò đống kéo lên,

Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.

Tà tà bóng ngả về tây,

Chị em thơ thẩn dan tay ra về.

Bước dần theo ngọn tiểu khê,

Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.

Nao nao dòng nước uốn quanh,

Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.

(Trích Truyện Kiều- Nguyễn Du)

CẢNH NGÀY XUÂN Bài tập 1:
Bài tập 1: - Đoạn văn a: dùng hình ảnh thiên nhiên để miêu tả nét đẹp của chị em Thúy Kiều (Trăng, hoa, ngọc, mây, tuyết, nước, núi…) Thuý Vân : Chân dung Thuý Vân với vẻ đẹp phúc hậu mà trang trọng, quí phái và tràn đầy sức sống : Khuôn mặt..., đôi mày ...miệng tươi..., giọng nói ..mái tóc.. da... Thuý Kiều : Tác giả đặc tả đôi mắt “ Làn thu thuỷ, nét xuân sơn” đôi mắt trong như nước mùa thu, đôi mày như dãy núi mùa xuân …-> Vẻ đẹp tuyệt thế giai nhân. - Đoạn văn b: Tả cảnh mùa xuân bằng các chi tiết đặc sắc, cụ thể: (Ngày xuân, con én, thiều quang cỏ non, cành lê…) -> một mùa xuân đẹp, trong sáng đầy sức sống. Bài tập 2:
Bài tập 2: Dựa vào đoạn trích Cảnh ngày xuân viết đoạn văn kể về việc chị em Thuý Kiều đi chơi trong buổi chiều tiết thanh minh có sử dụng yếu tố miêu tả? Bài tập 2:
Nhân tiết Thanh minh, chị em Thúy Kiều cùng nhau đi du xuân. Cảnh ngày xuân thật là đẹp. Từng đàn chim én bay đi bay lại nhịp nhàng trên bầu trời như chiếc thoi đưa. Những bãi cỏ khô héo được hồi sinh phủ lên một màu xanh tít tắp tận chân trời. Những cành lê khoác trên mình một bộ cánh trắng muốt thướt tha, kiều diễm. Cỏ xanh, lê trắng hòa vào một, tạo nên bức tranh thiên nhiên trong sáng và tinh khôi. Mọi người đi chơi xuân nhộn nhịp, sôi động. Cô gái nào cũng sắm cho mình một bộ quần áo thật đẹp, thật sang. Những trai tài, gái sắc ríu rít như chim yến chim oanh. Ngựa xe qua lại đông đúc, nhộn nhịp. Chị em Thúy Kiều cùng hòa mình vào không khí đó. Đi chơi xuân nhưng mọi người không quên những đã khuất. Họ đốt vàng mã, vó rắc hi vọng rằng người đã khuất cũng sẽ được hưởng cuộc sống hạnh phúc ở thế giới bên kia…Bóng chiều đã ngã về tây, chị em Thúy Kiều thơ thẫn dang tay ra về. Chân bước đi mà lòng còn luyến tiếc buổi du xuân. III. CỦNG CỐ
Củng cố:
Vai trò của yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự?
A. Miêu tả cũng là phương thức chính quan trọng như tự sự.
B. Miêu tả chỉ là yếu tố giúp người đọc hình dung sự việc.
C. Miêu tả là yếu tố không thể bỏ được.
D. Miêu tả chỉ là yếu tố bổ trợ để câu chuyện trở nên sinh động hấp dẫn hơn.
IV. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Hướng dẫn về nhà:
* Xem lại văn tự sự kết hợp các yếu tố miêu tả để để chuẩn bị viết bài tập làm văn số 2 IV. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ * N¾m ®­îc vai trß cña yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù * Lµm bµi tËp 3 sgk Kết thúc: