Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
TIẾT 115 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU I. NHẬN XÉT CHUNG
1. Ví dụ:
I/ NhËn xÐt chung 1/ VÝ dô

Lom khom/dưới núi tiều vài chú

Lác đác/bên sông chợ mấy nhà.

- §æi trËt tù có ph¸p - NhÊn m¹nh c¶nh tiªu s¬ cña ®Ìo Ngang - Vµi chó tiÒu lom khom d­íi nói MÊy nhµ chî l¸c ®¸c bªn s«ng. - D­íi nói vµi chó tiÒu lom khom Bªn s«ng mÊy nhµ chî l¸c ®¸c . 2. Ghi nhớ:
2. Ghi nhí - Trong mét c©u cã thÓ cã nhiÒu c¸ch s¾p xÕp trËt tù tõ. - CÇn ph¶i biÕt lùa chän trËt tù tõ thÝch hîp víi yªu cÇu giao tiÕp. II. MỘT SỐ TÁC DỤNG CỦA SỰ SẮP XẾP TRẬT TỰ TỪ
a/ Trật tự từ trong bộ phận câu in đậm dưới đây:
II. MỘT SỐ TÁC DỤNG CỦA SỰ SẮP XẾP TRẬT TỰ TỪ Ví dụ: a/ Trật tự từ trong bộ phận câu in đậm dưới đây thể hiện điều gì?

- Chị Dậu xám mặt, vội vàng đặt con

xuốngđất, chạy đến đỡ lấy tay hắn.

-Thể hiện thứ tự trước sau của hoạt động b. Trật tự từ trong bộ phận câu in đậm dưới đây:
I/ NhËn xÐt chung a/ ChÞ DËu x¸m mÆt, véi vµng ®Æt con xuèng ®Êt, ch¹y ®Õn ®ì lÊy tay h¾n. II/ Mét sè t¸c dông cña sù s¾p xÕp trËt tù tõ -ThÓ hiÖn thø tù tr­íc sau cña ho¹t ®éng b/ Mét thêi ®¹i võa ch½n m­êi n¨m. Trong m­êi n¨m Êy, th¬ míi ®· tranh ®Êu g¾t gao víi th¬ cò, mét bªn giµnh quyÒn sèng, mét bªn gi÷ quyÒn sèng. - Trong mét c©u cã thÓ cã nhiÒu c¸ch s¾p xÕp trËt tù tõ. - CÇn ph¶i biÕt lùa chän trËt tù tõ thÝch hîp víi yªu cÇu giao tiÕp. Trật tự từ trong bộ phận câu in đậm dưới đây:
I/ NhËn xÐt chung a/ ChÞ DËu x¸m mÆt, véi vµng ®Æt con xuèng ®Êt, ch¹y ®Õn ®ì lÊy tay h¾n. II/ Mét sè t¸c dông cña sù s¾p xÕp trËt tù tõ -ThÓ hiÖn thø tù tr­íc sau cña ho¹t ®éng b/ Mét thêi ®¹i võa ch½n m­êi n¨m. Trong m­êi n¨m Êy, th¬ míi ®· tranh ®Êu g¾t gao víi th¬ cò, mét bªn giµnh quyÒn sèng, mét bªn gi÷ quyÒn sèng. - Trong mét c©u cã thÓ cã nhiÒu c¸ch s¾p xÕp trËt tù tõ. - CÇn ph¶i biÕt lùa chän trËt tù tõ thÝch hîp víi yªu cÇu giao tiÕp. - Liên kết chặt chẽ với câu trước So sánh:
II. MỘT SỐ TÁC DỤNG CỦA SỰ SẮP XẾP TRẬT TỰ TỪ c. So sánh tác dụng của những cách sắp xếp trật tự từ trong các bộ phận câu gạch chân dưới đây?

- Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre

xung phong vào xe tăng đại bác.

Tre/giữ làng,/giữ nước,/giữ mái nhà tranh,/giữ đồng lúa chín. ( Thép Mới )

=> Tạo ra nhịp điệu cân đối, hài hòa bằng trắc của câu văn -> chất nhạc - Tre giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ làng, giữ nước. - Tre giữ làng, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ nước. Trật tự từ trong bộ phận câu in đậm dưới đây:
I/ NhËn xÐt chung a/ ChÞ DËu x¸m mÆt, véi vµng ®Æt con xuèng ®Êt, ch¹y ®Õn ®ì lÊy tay h¾n. II/ Mét sè t¸c dông cña sù s¾p xÕp trËt tù tõ -ThÓ hiÖn thø tù tr­íc sau cña ho¹t ®éng b/ Mét thêi ®¹i võa ch½n m­êi n¨m. Trong m­êi n¨m Êy, th¬ míi ®· tranh ®Êu g¾t gao víi th¬ cò, mét bªn giµnh quyÒn sèng, mét bªn gi÷ quyÒn sèng. - Trong mét c©u cã thÓ cã nhiÒu c¸ch s¾p xÕp trËt tù tõ. - CÇn ph¶i biÕt lùa chän trËt tù tõ thÝch hîp víi yªu cÇu giao tiÕp. - Liên kết chặt chẽ với câu trước c/ Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín - Đảm bảo sự hài hòa về ngữ âm III. LUYỆN TẬP
Bài tập 1, 2:
III. luyÖn tËp 1/ H·y s¾p xÕp l¹i c¸c tõ trong c©u sau sao cho hîp lý? H«m nay, líp em ®­îc ®ãn rÊt nhiÒu thÇy c« gi¸o vÒ dù giê: c« d¹y V¨n, c« d¹y Sö, thÇy d¹y Ho¹, thÇy HiÖu phã vµ c« HiÖu tr­ëng. 2/ Cho d·y tõ ng÷ sau, h·y s¾p xÕp thµnh 1 c©u trän vÑn - Nhí/ nåm nam/ mét buæi tr­a h«m nµo/ c¬n giã/ thæi/ rung lªn/ khãm tre lµng/ khóc nh¹c ®ång quª/ man m¸c. => Nhí mét buæi tr­a h«m nµo, nåm nam c¬n giã thæi, khãm tre lµng rung lªn man m¸c khóc nh¹c ®ång quª. => C¸ch s¾p xÕp trËt tù tõ ®· t¹o nªn chÊt nh¹c cho c©u v¨n: nhÑ nhµng, du d­¬ng nh­ c¬n giã, nh­ tiÕng s¸o diÒu … Bài tập 3:
Bµi 3 ( SGK/ 112 ) Gi¶i thÝch lÝ do s¾p xÕp trËt tù tõ trong nh÷ng bé phËn c©u vµ c©u in ®Ëm d­íi ®©y. a/ LÞch sö ta cã nhiÒu cuéc kh¸ng chiÕn vÜ ®¹i chøng tá tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta. Chóng ta cã quyÒn tù hµo v× nh÷ng trang lÞch sö vÎ vang thêi ®¹i Bµ Tr­ng, Bµ TriÖu, TrÇn H­ng §¹o, Lª Lîi, Quang Trung,… => KÓ tªn c¸c vÞ anh hïng d©n téc theo thø tù xuÊt hiÖn cña c¸c vÞ Êy trong lÞch sö. b/ §Ñp v« cïng, Tæ quèc ta ¬i! Rõng cä ®åi chÌ, ®ång xanh ngµo ng¹t N¾ng chãi s«ng L«, hß « tiÕng h¸t ChuyÕn phµ dµo d¹t bÕn n­íc B×nh Ca… ( Tè H÷u ) Bài tập 3b:
Bµi 3 ( SGK/ 112 ) Gi¶i thÝch lÝ do s¾p xÕp trËt tù tõ trong nh÷ng bé phËn c©u vµ c©u in ®Ëm d­íi ®©y.

b/ Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi!

Rừng cọ đồi chè, đồng xanh ngào ngạt

Nắng chói sông Lô, hò ô tiếng hát

Chuyến phà dào dạt bến nước Bình Ca…

( Tố Hữu )

- §¶o “®Ñp v« cïng” lªn tr­íc ®Ó nhÊn m¹nh vÎ ®Ñp cña Tæ quèc míi ®­îc gi¶i phãng. - §¶o “hß «” lªn tr­íc ®Ó b¾t vÇn l­ng víi “s«ng L«” t¹o c¶m gi¸c kÐo dµi, gîi mét kh«ng gian mªnh mang s«ng n­íc; ®ång thêi b¾t vÇn ch©n víi c©u tr­íc: “ng¹t” – “h¸t”. -> §¶m b¶o sù hµi hßa vÒ ng÷ ©m cho lêi th¬. Phim minh họa:
IV. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
Hướng dẫn học bài:
- N¾m ®­îc mét sè t¸c dông cña sù s¾p xÕp trËt tù tõ trong c©u. - ViÕt mét ®o¹n v¨n víi chñ ®Ò tù chän. H·y chØ ra lÝ do s¾p xÕp trËt tù tõ cña 3 c©u trong ®o¹n. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI Kết thúc: