Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
TIẾT 60 LÀM THƠ LỤC BÁT Trang bìa:
Làm thơ Bµi 13. TiÕt 60 I. Tìm hiểu chung
Ví dụ:
Anh đi anh nhớ quê nhà Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương Nhớ ai dãi nắng dầm sương Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao Nhận xét:
I. Tìm hiểu chung 1. Ví dụ 2. Nhận xét: a. Nguồn gốc: Lục bát là thể thơ độc đáo của văn học Việt Nam. b. Luật thơ lục bát: *Số câu, số chữ: - Một câu thơ lục bát gồm: dòng trên(câu lục): 6 chữ; dòng dưới (câu bát) 8 chữ, cứ thế kế tiếp nhau. * Cách hiệp vần: - Vần cuối câu: vần chân - Vần lưng chừng câu gọi là vần lưng Câu lục: 1 vần chữ thứ 6 Câu bát: 2 vần 1 vần chữ thứ 6, 1 vần chữ thứ 8 - Chữ thứ sáu của câu lục vần với chữ thứ sáu của câu bát; chữ thứ 8 của câu bát vần với chữ thứ 6 câu lục tiếp theo. Luật bằng trắc:
* Luật bằng trắc: B B B T B B T B B T T B B B T B T T B B T B T T B B B B - Bằng: thanh không và thanh huyền - Trắc : thanh sắc, hỏi, ngã, nặng - Các tiếng 1,3,5,7 không bắt buộc theo luật bằng trắc - Tiếng 2 bằng, tiếng 4 trắc - Trong câu 8, tiếng thứ 6 là thanh ngang, tiếng 8 là thanh huyền và ngược lại. Xét trong bài ca dao:
Các tiếng có dấu nặng( . ), dấu hỏi( ? ), dấu sắc( / ), dấu ngã( ~ ) được quy định là là tiếng Trắc ( kí hiệu: T). Các tiếng có dấu huyền(` ), không có dấu ,được quy định là tiếng Bằng ( kí hiệu: B). Các tiếng gieo vần, hiệp vần kí hiệu là V. Anh ñi anh nhôù queâ nhaø Nhôù canh rau muoáng , nhôù caø daàm töông Nhôù ai daõi naéng daàm söông Nhô ù ai taùt nöôùc beân ñöôøng hoâm nao B B B T B B T B B T T B B B T B T T B B T B T T B B B B V V V V Cách hiệp vần:
Caâu 6 Caâu 8 Biến thể:
Coù thöông thì thöông cho chaéc Baèng truïc traëc thì truïc traëc cho luoân Ñöøng nhö con thoû ñöùng ôû ñaàu truoâng Khi vui giôõn boùng khi buoàn boû ñi. => Soá chöõ ôûø doøng luïc hoaëc doøng baùt coù theå taêng leân hoaëc giaûm xuoáng. Tieáng chöùa vaàn coù theå mang thanh traéc. * Moät soá bieåu hieän bieán theå trong thô luïc baùt.: - Vaàn ôû caâu 8 coù theå xuaát hieän ôû tieáng thöù 4, tieáng thöù 4 mang thanh baèng, tieáng thö ù6 mang thanh traéc. - Soá chöõ ôû doøng luïc hoaëc doøng baùt coù theå taêng leân hoaëc giaûm xuoáng.Tieáng chöùa vaàn coù theå mang thanh traéc. Nhịp thơ:
I/ Tìm hiểu chung 2. Luật thơ lục bát: * Soá tieáng: * Caùch hieäp vaàn: * Luaät baèng traéc: * Nhòp: Phoåà bieán laø nhòp ñoâi Caâu 6:2/2/2 Caâu 8:2/2/2/2 hoaëc 4/4. II. Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập 1: Làm thơ lục bát theo mô hình ca dao. Điền nối tiếp cho thành bài và đúng luật. Cho biết vì sao em điền các từ đó (về ý và về vần)
a. Em ơi đi học trường xa. Cố học cho giỏi ||như là || mẹ mong. b,Trường em là trường Trưng Vương Thầy cô dạy giỏi ||lại thương|| học trò. c.Sắp thi kì một bạn ơi. Chúng mình chăm học, ||mải chơi|| thầy buồn d, Anh ơi phấn đấu cho bền Mỗi năm mỗi lớp ||mới nên thân người||. Bài tập 2:
Bài tập 2: Thảo luận nhóm Hãy làm hoặc sưu tầm một số câu thơ lục bát nói về môi trường hoặc về an toàn giao thông. Bài tập 3:
Bài tập 3: Điền từ thích hợp vào chỗ trống theo đúng luật thơ lục bát:
a.Vườn em cây quý đủ loài Có cam, có quýt, có ||xoài||, có na. b.Thiếu nhi là tuổi học hành Chúng em phấn đấu ||trở thành trò ngoan|| . Dặn dò:
- Học bài cũ - Tập sáng tác, sưu tầm những câu thơ lục bát - Học thuộc phần ghi nhớ. - Soạn bài: Chuẩn mực sử dụng từ Hướng dẫn học ở nhà Kết thúc: