Hỗ Trợ Thư Viện Violet - Công ty Cổ phần Mạng Giáo dục Bạch Kim, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
BÀI 21: ĐI ĐƯỜNG (Tẩu lộ) Hồ Chí Minh I. Giới thiệu chung
1. Tác giả:
Hồ Chí Minh I. Giới thiệu chung - Là vị lãnh tụ thiên tài của dân tộc và nhà thơ lớn của đất nước. - Là chiến sĩ cộng sản quốc tế. - Là danh nhân văn hoá thế giới. 1. Tác giả. - H/A minh hoạ:
2. Tác phẩm:
I. Giới thiệu chung 2. Tác phẩm Trích trong tập thơ “ Nhật kí trong tù “(133 bài thơ chữ Hán), khi Người bị bắt giam và giải tới các nhà lao của tỉnh Quảng Tây -Trung Quốc. Q/S hình:
ĐI ĐƯỜNG Hồ Chí Minh II. Đọc - Hiểu văn bản
Phiên âm:
Phiên âm TẨU LỘ Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan, Trùng san chi ngoại hựu trùng san; Trùng san đăng đáo cao phong hậu, Vạn lý dư đồ cố miện gian. Dịch nghĩa:
Dịch nghĩa ĐI ĐƯỜNG Hết lớp núi này lại tiếp đến lớp núi khác; Khi đã vượt các lớp núi lên đến đỉnh cao chót, Có đi đường mới biết đường đi khó, Thì muôn dặm nước non thu cả vào tầm mắt. Dịch thơ:
Dịch thơ ĐI ĐƯỜNG Đi đường mới biết gian lao, Núi cao rồi lại núi cao trập trùng; Núi cao lên đến tận cùng, Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non. 1. Câu khai:
II. Đọc - Hiểu văn bản 1. Câu khai TẨU LỘ TÀI TRI TẨU LỘ NAN, (Có đi đường mới biết đường đi khó)

Điệp từ “tẩu lộ” dùng để nhấn mạnh nỗi khó khăn, cực khổ của người đi đường, đồng thời cũng thể hiện khát khao đi hết con đường thật nhanh để tới nơi.

Hai chữ “tẩu lộ” (đi đường) như những nốt nhấn đúng nhịp (nhịp 4/3) vừa như một nhận xét vừa như một sự nghiền ngẫm nghĩ suy chiêm nghiệm bằng chính máu thịt của mình

=> Chữ “tri”: rút ra bài học cho chính mình: có đi đường mới biết việc đi đường là khó.

=> Một phán đoán luận lý có nội dung và hình thức rất gần với phán đoán hiện thực , một nhận thức có tính khái quát rút ra từ thực tiễn, rất phù hợp với quy luật của nhận thức: “Thực tiễn - nhận thức - thực tiễn”.

=> Chữ “tri”: rút ra bài học cho chính mình: có đi đường mới biết việc đi đường là khó.

=> Một phán đoán luận lý có nội dung và hình thức rất gần với phán đoán hiện thực , một nhận thức có tính khái quát rút ra từ thực tiễn, rất phù hợp với quy luật của nhận thức: “Thực tiễn - nhận thức - thực tiễn”. 2. Câu thừa :
II. Đọc - Hiểu văn bản 2. Câu thừa TRÙNG SAN CHI NGOẠI HỰU TRÙNG SAN (Hết lớp núi này lại tiếp đến lớp núi khác)

Điệp từ “trùng san” cũng dùng để nhấn mạnh nỗi khó khăn , cực khổ của người đi đường, đồng thời cũng thể hiện khát khao đi hết con đường thật nhanh để tới nơi.

Chữ “hựu”

=> Tạo cho người ta cảm giác chơi vơi như vừa leo hết dãy núi này lại phải leo dãy núi khác. => Con đường ấy là con đường chuyển lao nhưng cũng là con đường cách mạng, con đường sự nghiệp, con đường đời. 3. Câu chuyển :
II. Đọc - Hiểu văn bản 3. Câu chuyển TRÙNG SAN ĐĂNG ĐÁO CAO PHONG HẬU (Khi đã vượt các lớp núi lên đến đỉnh cao chót)

- Điệp từ “trùng san”làm tiết tấu của bài thơ trở nên nhanh hơn.

- Đây là câu chuyển từ tả cảnh sang tả tình

=> Đỉnh cao của đường đi cũng là đỉnh cao của gian lao chuyển hóa thành đỉnh cao của cảm xúc và nhận thức, là đỉnh cao của sự khó khăn gian nguy. => Kết thúc sự đi đường khó khăn, đã tới đích 4. Câu hợp:
Vạn lí dư đồ cố miện gian II. Đọc - Hiểu văn bản 4. Câu hợp (Thì muôn dặm nước non thu cả vào trong tầm mắt)

- Cụm từ “cố miện gian” đã từ lâu được dùng trong văn học cổ chỉ mối tình cố quốc, tha hương

=> Ý thơ diễn tả mối tình của Bác với quê hương đất nước vừa lưu luyến vừa nhớ thương - Đây là một hình ảnh thực, kết quả thực của tri giác, chuyển hóa thành một thu hoạch của tâm hồn, trí tuệ. - Câu thơ còn như một lời thở phào nhẹ nhõm sau khi đi đường, niềm vui sướng của người chiến sĩ cách mạng khi chiến thắng được chính mình =>Nêu lên niềm vui sướng của người tù cách mạng khi đã vượt qua hết khó khăn, đứng trên đỉnh núi cao ngắm nhìn thắng lợi của mình, niềm vui chiến thắng được bản thân. Đích đến của Bác là: Gian lao càng nhiều, thử thách càng cao thì tâm hồn, trí tuệ càng được nâng cao, mở rộng. Đỉnh cao của gian khó chuyển thành đỉnh cao của tâm hồn, trí tuệ, cũng là đỉnh cả của hạnh phục. Gian khó được coi là cái giá của tầm cao tư tưởng và tâm hồn. 5. Ý nghĩa:
II. Đọc - Hiểu văn bản 5. Ý nghĩa Bài thơ còn mang ý nghĩa tư tưởng về chân lí đường đời: => Vượt qua được gian lao chồng chất sẽ tới thắng lợi vẻ vang. Bài tập trắc nghiệm:
Ý nào không đúng về bài thơ “Đi đường”?
A. Bài thơ đơn thuần tả và kể chuyện đi đường.
B. Nguyên bản bài thơ viết theo thể thất tứ tuyệt.
C. Bài thơ vừa có nội dung hiện thực vừa có nội dung tư tưởng.
D. Bài thơ được trích trong “ kí trong tù”.
III. Tổng kết
1. Nội dung:
III. Tổng kết 1. Nội dung Bằng nghệ thuật ẩn dụ, từ việc đi đường, bài thơ đã gợi nên một chân lí đường đời: vượt qua gian lao chồng chất thì sẽ chiến thắng vẻ vang. Cho ta thấu hiểu thêm về cuộc sống gian khổ, rút ra một bài học: phải cảm nhận, phải biết thì mới thông cảm được hoàn cảnh của kẻ khổ. 2. Nghệ thuật:
III. Tổng kết 2. Nghệ thuật - Dùng những điệp từ “tẩu lộ”, “trùng san” để nhấn mạnh sự khó khăn gian nguy của việc đi đường. => Nhấn mạnh sức mạnh của con người Bác trước thiên nhiên, gian khổ. - Hai câu đầu tả cảnh, hai câu sau tả tình nhưng thực ra trong cảnh có tình mà trong tình cũng có cảnh. => Sự kết hợp hài hòa, luân chuyển, một nhịp điệu liên tục. Kết bài
Hướng dẫn về nhà:
Hướng dẫn về nhà - Đọc lại bài thơ và tìm thêm trong NKTT một bài thơ có nội dung tư tưởng như bài “Đi Đường” ? - Trả lời các câu hỏi SGK - Chuẩn bị cho bài học sau Tạm biệt: