Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
TIẾT 04. DẤU HAI CHẤM DẤU HAI CHẤM
Nhận xét: Hoạt động 1: DẤU HAI CHẤM DÙNG ĐỂ LÀM GÌ?
1. Nhận xét: Trong các câu văn, câu thơ sau đây, dấu hai chấm có tác dụng gì?

a) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Tôi chỉ

có một ham muốn, ham muốn tột bậc,

là làm sao cho nước ta hoàn toàn

độc lập, dân ta hoàn toàn tự do,

đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc,

ai cũngđược học hành.” Nguyện vọng

đó chi phối mọi ý nghĩ và hành động

trong suốt cuộc đời của người.

Theo: Trường Trinh

b) Tôi xoè cả hai càng ra, bảo chị Nhà Trò:

- Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây.

Tô Hoài

c) Bà thương không muốn bán

Bèn thả vào trong chum.

Rồi bà lại đi làm

Đến khi về thấy lạ:

Sân nhà sao sạch quá

Đàn lợn đã được ăn

Cơn nước nấu tinh tươm

Vườn rau tươi sạch cỏ

Phan Thị Thanh Nhàn

Phan Thị Thanh Nhàn

Ví dụ a: Hoạt động 1: DẤU HAI CHẤM DÙNG ĐỂ LÀM GÌ?
* Dấu hai chấm báo hiệu phần sau là lời nói của Bác Hồ. - Ở trường hợp này, dấu hai chấm dùng phối hợp với dấu ngoặc kép.

a) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũngđược học hành.” Nguyện vọng đó chi phối mọi ý nghĩ và hành động trong suốt cuộc đời của người.

Theo: Trường Trinh

1. Nhận xét: Trong các câu văn, câu thơ sau đây, dấu hai chấm có tác dụng gì? Ví dụ b: Hoạt động 1: DẤU HAI CHẤM DÙNG ĐỂ LÀM GÌ?
* Dấu hai chấm báo hiệu câu sau là lời nói của Dế Mèn. - Ở trường hợp này, dấu hai chấm dùng phối hợp với dấu gạch đầu dòng. 1. Nhận xét: Trong các câu văn, câu thơ sau đây, dấu hai chấm có tác dụng gì?

b) Tôi xoè cả hai càng ra, bảo chị Nhà Trò:

- Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây.

Tô Hoài

Ví dụ c: Hoạt động 1: DẤU HAI CHẤM DÙNG ĐỂ LÀM GÌ?
* Dấu hai chấm dùng báo hiệu bộ phận đứng sau là lời giải thích rõ những điều mà bà cụ nhìn thấy khi về đến nhà 1. Nhận xét: Trong các câu văn, câu thơ sau đây, dấu hai chấm có tác dụng gì?

c) Bà thương không muốn bán

Bèn thả vào trong chum.

Rồi bà lại đi làm

Đến khi về thấy lạ:

Sân nhà sao sạch quá

Đàn lợn đã được ăn

Cơn nước nấu tinh tươm

Vườn rau tươi sạch cỏ

Phan Thị Thanh Nhàn

Phan Thị Thanh Nhàn

Kết luận: Hoạt động 1: DẤU HAI CHẤM DÙNG ĐỂ LÀM GÌ?
Nhận xét Qua ba ví dụ trên em hãy cho biết dấu hai chấm có tác dụng gì? Dấu hai chấm thường phối hợp với những dấu khác nào? Kết luận - Dấu hai chấm báo hiệu bộ phận câu đứng sau nó là lời nói của một nhân vật hoặc lời giải thích cho bộ phận đứng trước. - Khi báo hiệu lời nói của nhân vật, dấu hai chấm được dùng phối hợp với dấu ngoặc kép hay dấu gạch đầu dòng. LUYỆN TẬP
Bài 1:

a) Tôi thở dài :

- Còn đứa bị điểm không, nó tả thế nào?

- Nó không tả, không viết gì hết. Nó nộp giấy trắng cho cô.

Hôm trả bài cô giận lắm. Cô hỏi : “Sao trò không chịu làm bài?”

Theo Nguyễn Quang Sáng

Bài 1: Trong các câu sau, mỗi dấu hai chấm có tác dụng gì?

b) Dưới tầm cánh chú chuồn chuồn bây giờ là luỹ tre xanh rì rào trong gió, là bờ ao với những khóm khoai nước rung rinh. Rồi những cảnh tuyệt đẹp của đất nước hiện ra: cánh đồng với những đàn trâu thung thăng gặp cỏ; dòng sông với những đoàn thuyền ngược xuôi.

Theo Nguyễn Thế Hội

Bài 1 (a):
Bài 1: Trong các câu sau, mỗi dấu hai chấm có tác dụng gì?

a) Tôi thở dài :

- Còn đứa bị điểm không, nó tả thế nào?

- Nó không tả, không viết gì hết. Nó nộp giấy trắng cho cô.

Hôm trả bài cô giận lắm. Cô hỏi : “Sao trò không chịu làm bài?”

Theo Nguyễn Quang Sáng

Dấu hai chấm thứ nhất: (phối hợp với dấu gạch đầu dòng) có tác dụng báo hiệu bộ phận đứng sau là lời nói của nhân vật “ tôi”. Dấu hai chấm thứ hai: (phối hợp với dấu ngoặc kép) báo hiệu phần sau là câu hỏi của cô giáo. Bài 1 (b):
Bài 1: Trong các câu sau, mỗi dấu hai chấm có tác dụng gì?

b) Dưới tầm cánh chú chuồn chuồn bây giờ là luỹ tre xanh rì rào trong gió, là bờ ao với những khóm khoai nước rung rinh. Rồi những cảnh tuyệt đẹp của đất nước hiện ra: cánh đồng với những đàn trâu thung thăng gặp cỏ; dòng sông với những đoàn thuyền ngược xuôi.

Theo Nguyễn Thế Hội

Dấu hai chấm có tác dụng: giải thích cho bộ phận đứng trước, làm rõ cảnh đẹp của đất nước hiện ra là những cảnh gì. Bài 2: LUYỆN TẬP
Bài 2: Viết một đoạn văn theo truyện "Nàng tiên Ốc" trong đó có ít nhất hai lần dùng dấu hai chấm: - Một lần, dấu hai chấm dùng để giải thích. - Một lần, dấu hai chấm dùng để dẫn lời nhân vật Bài 3: LUYỆN TẬP
Em hãy quan sát các bức tranh Đặt câu với nội dung tranh, trong đó có sử dụng dấu hai chấm. BT CỦNG CỐ
Câu 1: BÀI TẬP CỦNG CỐ KIẾN THỨC
1. Dấu hai chấm có tác dụng gì?
a) Báo hiệu đằng sau nó là liệt kê
b) Báo hiệu bộ phận câu đứng sau nó là lời nói của một nhân vật hoặc lời giải thích cho bộ phận đứng trước.
c) Báo hiệu kết thúc một câu
d) Báo hiệu kết thúc một đoạn văn
Câu 2: BÀI TẬP CỦNG CỐ KIẾN THỨC
Khi báo hiệu lời nói của nhân vật, dấu hai chấm được dùng phối hợp với dấu
a) Dấu ngoặc kép
b) Dấu chấm than
c) Dấu phẩy
d) Dấu gạch đầu dòng
DẶN DÒ
Ghi nhớ: TIẾT 04. DẤU HAI CHẤM
GHI NHỚ - Dấu hai chấm báo hiệu bộ phận câu đứng sau nó là lời nói của một nhân vật hoặc lời giải thích cho bộ phận đứng trước. - Khi báo hiệu lời nói của nhân vật, dấu hai chấm được dùng phối hợp với dấu ngoặc kép hay dấu gạch đầu dòng. Dặn dò: HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
DẶN DÒ: - Về nhà học thuộc phần ghi nhớ, làm bài tập vào vở - Chuẩn bị bài "TỪ ĐƠN VÀ TỪ PHỨC"