Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
TIẾT 70 CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA (NGUYỄN MINH CHÂU) I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả Em đã biết được những gì về Nguyễn Minh Châu và sáng tác của ông, nhất là chặng đường sau năm 1975? - Nguyễn Minh Châu (1930 – 1989) - Quê ở làng Thơi, xã Quỳnh Hải, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. - Là một trong những cây bút tiên phong của văn học Việt Nam thời kì đổi mới, “thuộc trong số những nhà văn mở đường tinh anh và tài năng nhất của văn học ta hiện nay” (Nguyên Ngọc) - Sau 1975, sáng tác của Nguyễn Minh Châu đi sâu khám phá sự thật đời sống ở bình diện đạo đức thế sự. Hình ảnh Nguyễn Minh Châu: Nguyễn Minh Châu(1930-1989)
Một số tác phẩm của Nguyễn Minh Châu:
Cửa sông Một số tác phẩm của Nguyễn Minh Châu 2. Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” :
2. Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” a. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác - Sáng tác năm 1983 - Năm 1985, được in trong tập “Bến quê”. - Năm 1987, được in trong tuyển tập cùng tên. - Là một trong những sáng tác tiêu biểu của văn học Việt Nam thời kì đổi mới. b. Bố cục: 2 đoạn: - Đoạn 1: Từ đầu …. đến “Chiếc thuyền lưới vó đã biến mất”: Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh. - Đoạn 2: Phần còn lại: Câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở toà án huyện và tấm ảnh được chọn. Tóm tắt bằng sơ đồ: Tóm tắt bằng sơ đồ
Tóm tắt:
c. Tóm tắt: - Theo lời của trưởng phòng, nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng đến một vùng ven biển miền Trung (cũng là nơi anh từng chiến đấu) để chụp một tấm ảnh cho cuốn lịch năm sau. - Sau nhiều ngày “phục kích”, anh đã phát hiện và chụp được cảnh một chiếc thuyền ngoài xa đang ẩn hiện trong biển sớm mờ sương. - Nhưng khi chiếc thuyền vào bờ, anh đã kinh ngạc hết mức khi chứng kiến cảnh từ trong thuyền bước ra một gã chồng vũ phu đánh đập người vợ dã man, đứa con vì muốn bảo vệ mẹ đã đánh trả lại cha mình. - Những ngày sau, cảnh tượng đó lại tiếp diễn và lần này anh phải can thiệp… - Theo lời mời của chánh án Đẩu (đồng đội cũ của anh), người đàn bà hàng chài đã đến toà án huyện. Tại đây, người đàn bà đã từ chối sự giúp đỡ của Đẩu và Phùng, nhất quyết không bỏ lão chồng vũ phu. - Chị đã kể câu chuyện về cuộc đời mình và đó cũng là lí do cho sự từ chối trên. - Rời vùng biển với khá nhiều ảnh, Phùng đã chọn được một tấm ảnh về “thuyền và biển” cho tờ lịch năm ấy. Tuy nhiên, mỗi lần đứng trước tấm ảnh, anh bao giờ cũng thấy hình ảnh người đàn bà lam lũ, nghèo khổ bước ra từ bước tranh. II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh::
II. Đọc - hiểu văn bản 1. Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh: Nghệ sĩ phát hiện ra điều gì trong buổi sáng tinh sương? a. Phát hiện thứ nhất về khung cảnh thiên nhiên hoàn mĩ - Để có tấm lịch nghệ thuật về thuyền và biển theo yêu cầu của trưởng phòng, Phùng đã tới một vùng biển từng là chiến trường cũ của anh. - Phùng đã dự tính bố cục, đã “phục kích” mấy buổi sáng để chụp được một cảnh thật ưng ý. - Người nghệ sĩ đã phát hiện ra một vẻ đẹp trên mặt biển mờ sương, như “một bức tranh mực tàu của một danh hoạ thời cổ”: “Mũi thuyền in một nét mơ hồ loè nhoè vào bầu sương mù màu trắng sữa có pha đôi chút màu hồng do ánh mặt trời chiếu vào” “Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắt như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ” “toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hoà và đẹp”, “một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích” => Cảnh “đắt” trời cho, vẻ đẹp mà cả đời anh chỉ có diễm phúc bắt gặp được một lần. Tâm trạng, cảm nhận của người nghệ sĩ:
- Tâm trạng, cảm nhận của người nghệ sĩ Người nghệ sĩ đã có những cảm nhận gì khi được chiêm ngưỡng bức ảnh nghệ thuật của tạo hoá? “bối rối”, cảm thấy “trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào” “khám phá thấy cái chân lí của sự toàn diện, khám phá cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn…”, “phát hiện ra bản thân cái đẹp chính là đạo đức”. => hạnh phúc chất ngất, cảm nhận được cái Thiện, cái Mĩ của cuộc đời, cảm thấy tâm hồn mình như được thanh lọc, trở nên trong trẻo, tinh khiết. Phát hiện thứ hai về hiện thực nghiệt ngã của con người:
II. Đọc - hiểu văn bản 1. Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh: a. Phát hiện thứ nhất về khung cảnh thiên nhiên hoàn mĩ b. Phát hiện thứ hai về hiện thực nghiệt ngã của con người: Người nghệ sĩ đã kinh ngạc phát hiện được điều gì khi thuyền cập bến? - Phùng đã chứng kiến cảnh tượng: một người đàn ông đánh vợ dã man. - Cảnh chiếc thuyền ngư phủ đẹp như mơ >< gia đình thuyền chài: Từ chiếc thuyền bước ra một người đàn bà: khắc khổ, xấu xí, mệt mỏi và chỉ biết “cam chịu đầy nhẫn nhục”. Lão đàn ông: thô kệch, dữ dằn, độc ác, quật tới tấp vào lưng vợ như một cách để giải toả uất ức, khổ đau. Thằng bé Phác: “như một viên đạn trên đường lao tới đích” nhảy xổ vào gã đàn ông, đánh lại cha vì thương mẹ… Thái độ của người nghệ sĩ:
- Thái độ của người nghệ sĩ “Chết lặng”, không tin vào những gì đang diễn ra trước mắt: “kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn” => Anh không ngờ đằng sau cái vẻ đẹp của tạo hoá lại có cái xấu, cái ác đến mức không thể tin được Không thể chịu được khi thấy cảnh ấy, Phùng đã “vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy nhào tới” => Bản chất của người lính khiến anh không thể làm ngơ trước sự bạo hành. Ý nghĩa:
c. Ý nghĩa Qua hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng, Nguyễn Minh Châu muốn người đọc nhận thức được điều gì về cuộc đời? - Phùng đã cay đắng nhận ra những ngang trái, xấu xa trong gia đình kia đã làm cho những điều huyền diệu mà anh đã phát hiện hiện hình ra thật khủng khiếp, ghê sợ. - Cuộc đời không đơn giản, xuôi chiều, không phải bao giờ cũng đẹp, cũng là nghệ thuật, mà chứa đựng nhiều nghịch lí, mâu thuẫn giữa cái đẹp - xấu, thiện – ác. - Người nghệ sĩ phải tìm hiểu cuộc đời trong mối quan hệ đa chiều. Tóm tắt bằng sơ đồ tư duy:
Tiểu phẩm "Chiếc thuyền ngoài xa": Tiểu phẩm "Chiếc thuyền ngoài xa"