Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
I. Đề bài nghị luận về một đề tư tưởng, đạo lí
- Đọc các đề sau:
I. Đề bài nghị luận về một đề tư tưởng, đạo lí * Đọc các đề sau Đề 1: Suy nghĩ từ truyện ngụ ngôn “Đẽo cày giữa đường”. Đề 2: Đạo lí uống nước nhớ nguồn. Đề 3: Bàn về tranh giành và nhường nhịn. Đề 4: Đức tính khiêm nhường. Đề 5: Có chí thì nên. Đề 6 :Đức tính trung thực. Đề 7: Tình thần tự học. Đề 8: Hút thuốc lá có hại. Đề 9: Lòng biết ơn thầy, cô giáo. Đề 10: Suy nghĩ từ câu ca dao. “Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.” - Câu hỏi thảo luận:
Các đề bài trên có điểm gì giống nhau không? Hãy chỉ ra những điểm giống nhau đó? Các đề bài trên ngoài điểm giống nhau còn có gì khác nhau không? Hãy chỉ ra sự khác nhau đó? Từ những điểm giống nhau và khác nhau đó các em hãy cho biết đề văn nghị luận thường có mấy dạng ? - Gợi ý:
Các dạng đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí *Giống nhau: nghị luận về vấn đề tư tưởng, đạo lí. *Khác nhau: -Đề 1,3,10: có mệnh lệnh (suy nghĩ, bàn về) -Đề 2,4,5,6,7,8,9: không có mệnh lệnh Đề tương tự: Suy nghĩ của em về lòng nhân ái. “Có công mài sắt có ngày nên kim” I. Đề bài nghị luận về một đề tư tưởng, đạo lí - Câu hỏi:
Chúng ta đã học cách làm bài nghị luận về sự việc hiện tượng, đời sống. Vậy để làm bài nghị luận chúng ta cần qua mấy bước? Để tìm hiểu đề, theo các em chúng ta phải trả lời những câu hỏi nào? Tri thức cần có ở đề này là những nguồn tri thức nào? Bước tiếp theo sau tìm hiểu đề chúng ta sẽ làm gì? Vậy theo em, để tìm ý ta phải đặt những câu hỏi nào? II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
- Đề bài:
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí Đề: “Suy nghĩ về đạo lí uống nước nhớ nguồn” 1. Tìm hiểu đề và tìm ý:
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí: Đề bài: Suy nghĩ về đạo lí “Uống nước nhớ nguồn” 1. Tìm hiểu đề và tìm ý: a. Tìm hiểu đề: *Cần lưu ý: - Xác định thể loại - Xác định nội dung:nghị luận về lòng biết ơn. - Chú ý: từ “suy nghĩ” b. Tìm ý: Đọc và trả lời câu hỏi để có ý cho bài văn: *Gợi ý: - Câu tục ngữ có nghĩa đen, nghĩa bóng như thế nào? - Câu tục ngữ thể hiện truyền thống đạo lí gì của người Việt Nam? - Ngày nay đạo lí ấy có ý nghĩa như thế nào? - Tìm hiểu đề và tìm ý:
Sau tìm hiểu đề và tìm ý chúng ta sẽ làm dàn ý. Vậy từ dàn ý đề cương của SGK, các em hãy lập dàn ý chi tiết theo từng nhóm sau: - Nhóm 1: Mở bài - Nhóm 2: Giải thích câu tục ngữ - Nhóm 3: Đánh giá nhận xét - Nhóm 4: Kết bài Gợi ý: - Cần giải thích những từ ngữ nào? - Câu tục ngữ nêu lên đạo lý gì? - Câu tục ngữ nhắc nhỡ những ai? - Câu tục ngữ khích lệ mọi người điều gì? 2. Lập dàn bài:
2. Lập dàn bài A. Mở bài: - Giới thiệu câu tục ngữ và nêu tư tưởng chung của nó. B. Thân bài: 1.Giải thích nội dung câu tục ngữ: “uống nước nhớ nguồn” - “Uống nước” là gì? “Nguồn” là gì? “Uống nước nhớ nguồn” là gì? 2. Nhận định đánh giá về câu tục ngữ. a. Khẳng định câu tục ngữ là lời khuyên quý báu. b. Tác dụng của lời khuyên với cuộc sống: cá nhân, gia đình, xã hội. c. Nội dung, biểu hiện của lời khuyên trong xã hội ngày nay. d. Phê phán thái độ sai: Thái độ vô ơn. C. Kết bài: - Khẳng định truyền thống tốt đẹp của dân tộc. - Ý nghĩa của câu tục ngữ với ngày nay. 3. Viết bài:
3. Viết bài A. Mở bài: Đi từ chung đến riêng. Đi từ thực tế đến đạo lí. A. Mở bài:
3. Viết bài A. Mở bài: Nhân dân ta thường nhắc nhở nhau: “Uống nước nhớ nguồn” Truyền thống đạo lí đó có ý nghĩa như thế nào với bản thân mỗi chúng ta. latex(rarr) Mở bài trực tiếp Tục ngữ có câu “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây,Uống nước sông nhớ mạch nguồn”. Truyền thống tốt đẹp ấy còn thể hiện qua câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn”. Ngày nay câu tục ngữ này còn cóa ý nghĩa ra sao chúng ta cùng đi tìm hiểu. latex(rarr) Mở bài bằng một câu tục ngữ có nội dung tương tự - Các cách mở bài:
3. Viết bài A. Mở bài: Mở bài bằng cách đưa ra những câu có nội dung trái ngược Trong cuộc sống có không ít kẻ vô ơn mà nhân dân ta khái quát thành những câu như: “ Khỏi vòng cong đuôi”, “Qua cầu rút ván”, “Có mới nới cũ”... Vì thế, để khuyên răn con cháu, ông cha ta có câu: “ Uống nước nhớ nguồn”. Câu tục ngữ này đã thể hiện sâu sắc truyền thống đạo lí tốt đẹp của người Việt từ bao đời nay. B. Thân bài:
3. Viết bài B. Thân bài: - Dùng các phép lập luận:chứng minh, giải thích, phân tích. - Các bạn hãy viết phần thân bài từ dàn bài chi tiết trên: C. Kết bài:
3. Viết bài C. Kết bài: Đi từ nhận thức đến hành động. Kết bài có tính chất tổng kết. - Các cách kết bài:
3. Viết bài C. Kết bài 1. Câu tục ngữ đã nhắc nhở mọi người ghi nhớ một đạo lý của dân tộc, đạo lý của người được hưởng thụ. Hãy sống và làm việc theo truyền thống tốt đẹp đó. => Kết bài đi từ nhận thức đến hành động. 2. Câu tục ngữ ngắn gọn mà hàm ý sâu xa, nói về nghĩa vụ của những ai đang hưởng thụ các thành quả. => Kết bài có tính chất tổng kết. 3. Câu tục ngữ đã nêu lên truyền thống đạo lý tốt đẹp của người Việt. Đọc và hiểu câu tục ngữ, em thấy mình cần biết ơn, gìn giữ, bảo vệ thành quả đã có đồng thời phải học tập thật tốt để sau này cống hiến những thành quả mới, có như thế xã hội mới ngày càng tốt đẹp. => Kết bài có tính chất tổng kết, liên hệ 4. Đọc bài viết và sửa chửa:
4. Đọc bài viết và sửa chửa Trong kho tàng tục ngữ Việt Nam chứa đựng nhiều kinh nghiệm quý báu, nhiều bài học đạo lý nhắc nhở con người sống đúng, sống đẹp. Một trong những câu tục ngữ đó là ”Uống nước nhớ nguồn”. Vậy ”Uống nước nhớ nguồn” là gì? Uống nước là hưởng thành quả, sản phẩm vật chất, tinh thần của người khác. Nhớ nguồn là người hưởng thụ phải tri ân, gìn giữ và phát huy thành quả của người làm ra chúng. Câu tục ngữ nói lên lòng biết ơn những người làm ra thành quả cho chúng ta hưởng thụ. Câu tục ngữ nhằm khuyên nhủ và nhắc nhở mọi người sống có đạo lý, nhân nghĩa bởi cuộc đời cũng có những kẻ vô ơn “Qua cầu rút ván”, “Có mới nới cũ”, “Uống nước quên người đào giếng”. Nhớ ơn vốn là truyền thống đạo lý của dân tộc ta từ xưa đến nay. Thật vậy, trong gia đình con cái phải biết ơn tổ tiên, ông bà, cha mẹ được thể hiện qua các ngày giỗ, ngày lễ, thờ phụng, thăm viếng mồ mã ông bà, tổ tiên và yêu kính cha mẹ. Trong nhà trường, học sinh phải biết ơn thầy cô vì “Không thầy đố mày làm nên”, hàng năm có ngày kỉ niệm Nhà giáo Việt Nam 20/11 để tôn vinh thầy cô. Trong xã hội, thế hệ sau phải nhớ ơn thế hệ trước đã chiến đấu hi sinh, đổ bao mồ hôi nước mắt để bảo vệ, xây dựng đất nước như ngày nay, có phong trào đền ơn đáp nghĩa thể hiện lòng biết ơn những thương binh liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng , bà mẹ Việt Nam anh hùng. Một đất nước, xã hội, gia đình mà giữ được truyền thống đạo lý ”Uống nước nhớ nguồn” là một đất nước, xã hội, gia đình tốt đẹp, bền vững. Chúng ta cần có ý thức vun đắp, bảo vệ, góp phần xây dựng thành quả đạt được làm cho gia đình hạnh phúc, đất nước giàu mạnh. Tóm lại, câu tục ngữ là một lời khuyên nhắc nhở sâu sắc về lòng biết ơn. Lòng biết ơn là thước đo đánh giá con người. Sống và thực hiện theo đạo lý trên là biểu hiện lối sống nghĩa tình, vừa văn minh, văn hóa. *Ghi nhớ SGK/54: :
*Ghi nhớ SGK/54: * Muốn làm tốt bài văn nghị luận về một tư tưởng đạo lí, ngoài các yêu cầu chung đối với mọi bài văn, cần chú vận dụng các phếp lập luận giải thích, chứng minh, phân tích, tổng hợp * Dàn bài chung: - Mở bài: giới thiệu vấn đề tư tưởng đạo lí cần bàn luận - Thân bài: Giải thích, chứng minh nội dung vấn đề tư tương đạo lí. Nhận định, đánh giá vấn đề tư tưởng, đạo lí trong bối cảnh của cuộc sống riêng, chung - Kết bài: kết luận tổng kết, nêu nhận thức mới, tỏ ý khuyên bảo hoặc tỏ ý hành động. * Bài làm cần lựa chọn góc độ riêng để giải thích, đánh giá và đưa ra được ý kiến của người viết. III. Luyện tập.
Đề bài:
III. Luyện tập. Hãy lập dàn bài cho đề sau : “Tinh thần tự học” 1. Tìm hiểu đề:
Hãy lập dàn bài cho đề sau : “Tinh thần tự học” 1. Tìm hiểu đề Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý. Đề thuộc dạng mở, không có mệnh lệnh. - Tìm ý: Thế nào là học? Thế nào là tự học? Tự học có ý nghĩa như thế nào? Cần có timh thần tự học ra sao? Thực tế còn hiện tượng học sinh thiếu tinh thần tự học không? Biểu hiện? Em biết những tấm gương tự học nào? 2. Lập dàn bài:
Hãy lập dàn bài cho đề sau : “Tinh thần tự học” 2. Lập dàn bài a. Mở bài: Giới thiệu về vấn đề: Tinh thần tự học và tư tưởng chung của nó. b. Thân bài: * Giải thích thế nào là học và tự học. * Nhận định, đánh giá: - Ý nghĩa của tinh thần tự học: Chủ động suy nghĩ, tìm tòi, khám phá để nắm được bản chất của vấn đề. Tiếp thu kiến thức từ nhiều nguồn khác nhau. Chủ động ghi nhớ lí thuyết, tiết kiệm thời gian thực hành. - Cần có tinh thần tự học như thế nào? - Nêu một số tấm gương về tinh thần tự học. - Phê phán thái độ ỷ nại, thiếu tự lập trong học tập - biểu hiện- hậu quả của thái độ ấy: Phụ thuộc vào bài giảng, sách tham khảo, thiếu sự sáng tạo -> nhanh quên, lí thuyết suông, kiến thức rỗng. c. Kết bài: - Khẳng định ý nghĩa của tinh thần tự học. - Ý nghĩa của vấn đề tư tưởng này đối với học sinh hiện nay. 3. Viết bài:
Hãy lập dàn bài cho đề sau : “Tinh thần tự học” 3. Viết bài A. Mở bài: 1. Vốn tri thức của nhân loại là vô cùng rộng lớn, để có tri thức con người phải học. Tự học là phương pháp học không mới nhưng lại rất hiệu quả. 2. Tục ngữ có câu: “ Không thầy đố mày làm nên”. Nhưng thực tế cũng cho tháy tự học rất quan trọng.Tự học là yếu tố quan trọng giúp ta thành công trong học tập. - Viết bài:
Hãy lập dàn bài cho đề sau : “Tinh thần tự học” 3. Viết bài C. Kết bài: 1. Tự học là phương pháp học thông minh, là con đường dẫn ta đến thành công. 2. Trong học tập, tự học là cách học hiệu quả nhất giúp ta có thể tiến bộ trong học tập. Em thấy mình cần có tinh thần tự học tốt hơn nữa để đạt được thành tích cao nhất trong năm học cuối cấp này. IV. Củng cố
1. Câu hỏi 1:
Trong các đề bài sau, đề nào không thuộc bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí?
A. Bàn về hai nhân vật chó sói và cừu non trong thơ của La Phông_ten
B. Bàn về đạo lí uống nước nhớ nguồn.
C. Lòng biết ơn thầy cô giáo
D. Bàn về tranh giành và nhường nhịn
2. Câu hỏi 2:
Ý nào sau đây không phù hợp với đề bài “Bàn về câu nói có chí thì nên”?
A. Chí là chí hướng, quyết tâm sức mạnh tinh thần của con người.
B. Người có chí là người biết vươn lên trong mọi hoàn cảnh.
C. Người có chí luôn là người gặp may mắn trong cuộc sống.
D. Người học sinh cần rèn chí trong học tập và trong cuộc sống.
Kết bài
Dặn dò:
Dặn dò: - Học ghi nhớ SGK/54 - Viết đoạn văn về :”Tinh thần tự học”. - Soạn “Mùa xuân nho nhỏ” Tạm biệt:
Bài học kết thúc!!! Chân thành cảm ơn quí thầy cô và các em học sinh