Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
TIẾT 125 CÁCH LÀM BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT BÀI THƠ, ĐOẠN THƠ Trang bìa:
I. TÌM HIỂU CÁC ĐỀ VĂN SAU
Tìm hiểu các đề văn sau:
Đề 1: Phân tích tình yêu quê hương trong bài thơ "Quê hương" của nhà thơ Tế Hanh. Đề 2: Cảm nhận và suy nghĩ của em về đoạn kết trong bài thơ "Đồng chí" của Chính Hữu Đề 3: Hình tượng người chiến sĩ lái xe trong bài : "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật Đề 4: Suy nghĩ của em về bài thơ "Con cò" của Chế Lan Viên. I. TÌM HIỂU CÁC ĐỀ VĂN SAU Cấu tạo và so sánh:
C¸c ®Ò bµi trªn cã cÊu t¹o ntn? a. CÊu t¹o ®Ò: - ĐÒ cã mÖnh lÖnh: 1, 2, 3, 5, 6, 8. - ĐÒ kh«ng cã mÖnh lÖnh: 4, 7. b. So s¸nh: - Gièng nhau: ĐÒu ph¶i nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬ . - Kh¸c: Ph©n tÝch: Nghiªng vÒ ph­¬ng ph¸p nghÞ luËn. C¶m nhËn: NghÞ luËn trªn c¬ së c¶m thô cña ng­êi viÕt. Suy nghÜ: NghÞ luËn nhÊn m¹nh tíi nhËn ®Þnh, ®¸nh gi¸ cña ng­êi viÕt. - Cã ®Ò kh«ng cã mÖnh lÖnh ®ßi hái ng­êi viÕt tù khu«n hÑp, tù x¸c ®Þnh ®Ó tËp trung vµo h­íng nµo ph­¬ng diÖn nµo ®¸ng chó ý cña ®èi t­îng. So sánh sự giống nhau và khác nhau giữa các đề bài? Trả lời câu hỏi:
Từ việc tỡm hiểu bài trên, em ghi nhớ điều gì về đề bài nghị luận bài thơ,đoạn thơ? Ghi nhớ: Thấy được sự đa dạng, phong phú của kiểu đề bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ (Đề có mệnh lệnh,đề không có mệnh lệnh) Em hãy tự ra một đề bài tương tự như các đề trên? 1a. Các bước làm bài văn nghị luận:
* ®Ò: Ph©n tÝch tinh yªu quª h­¬ng trong bµi “ Quª h­¬ng” - TÕ Hanh. Tìm hiểu đề và tìm hiểu ý. a. Tìm hiểu đề X¸c ®Þnh yªu cÇu cña ®Ò bµi trªn? - KiÓu bµi nghÞ luËn: Ph©n tÝch - Néi dung cÇn nghÞ luËn : Tinh yªu quª h­¬ng cña TÕ Hanh qua bµi th¬ Quª h­¬ng II. CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ, BÀI THƠ 1. C¸c b­íc lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬: b. Tìm ý:
b. Tìm ý. Em tìm ý cho bài ? Xác định luận điểm chính - Nỗi nhớ quê hương thể hiện qua các tâm trạng, hinh ảnh, màu sắc, mùi vị. Cảnh ra khơi, cảnh trở về - Cách miêu tả, hình ảnh chọn lọc, giọng điệu giàu cảm xúc Bước 2 lập dàn ý:
Bước 2: Lập dàn bài Hãy trình bày dàn bài cho bài văn?

a. Mở bài:

- Giới thiệu bài thơ quê hương,khái quát nội dung và nghệ thuật bài thơ Quờ Hương

b. Thân bài:

- Quê hương thể hiện tỡnh yêu tha thiết trong sáng,lãng mạn

- Nhớ cảnh ra khơi ,với sức sống đầy khí thế của người dân chài

- Cảnh trở về đông vui nhộn nhịp ,no đủ bỡnh yên

- Tâm trạng ,nỗi nhớ của nhà thơ về hương vị nồng mặn của quê hương

c. Kết bài: Cả bài thơ là một khúc ca quê hương tươi sáng .

Nó là sản phẩm của một hồn thơ trẻ trung đầy lãng mạn

Bước 3 viết bài:
B­íc 3: ViÕt bµi Dùa vµo dµn ý trªn h·y viÕt phÇn më bµi ? `

Mở bài: Quê hương là hinh ảnh yêu dấu trong lòng mỗi người, nhất là lúc xa quê. Nhà thơ Tế Hanh đã bộc lộ cảm xúc, nỗi nhớ tha thiết với quê hương làng chài của minh. Qua bài thơ Quê hương tác giả đã để lại trong lòng người đọc một ấn tượng khó quên về tinh cảm sâu sắc chân thành

Ghi nhớ:

* Bài học ghi nhớ:

Nêu bố cục chung của bài nghị lụân về một bài thơ, đoạn thơ ?

- Mở bài: Giới thiệu đoạn thơ, bài thơ, bước đầu nêu nhận xét đánh giá (nếu phân tích một đoạn thơ cần nêu rõ vị trí của đoạn thơ trong tác phẩm )

- Thân bài: Lần lượt trinh bày suy nghĩ, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ.

- Kết bài: Khái quát giá trị, ý nghĩa của đoạn thơ, bài thơ

2. Cách tổ chức, triển khai luận điểm:
2. C¸ch tæ chøc, triÓn khai luËn ®iÓm: *Bài: Quê hương trong tình thương, nỗi nhớ X¸c ®Þnh bè côc cña văn b¶n ?Nªu néi dung cña tõng phÇn ? Bè côc: 3 phÇn a. PhÇn më bµi: Tõ ®Çu ®Õn -> rùc rì: Giíi thiÖu vÒ dßng c¶m xóc d¹t dµo, lai l¸ng ch¶y suèt ®êi th¬ TÕ Hanh trong ®ã bµi Quª h­¬ng lµ thµnh c«ng xuÊt s¾c b. PhÇn th©n bµi: TiÕp -> thµnh thùc cña TÕ Hanh.: Trinh bµy c¶m nhËn vÒ c¶m xóc lóc nång nµn, m¹nh mÏ, lóc l¾ng s©u tinh tÕ cña TÕ Hanh khi ca ngîi vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn, cuéc sèng lao ®éng cña quª h­¬ng, vÒ hinh ¶nh, nhÞp ®iÖu ®Æc s¾c cña bµi th¬. c. PhÇn kÕt bµi: ( ®o¹n cuèi ) kh¸i qu¸t gi¸ trÞ cña bµi th¬ Quª h­¬ng vµ tinh c¶m trong s¸ng cña nhµ th¬ Trả lời câu hỏi:
ở phần thân bài, người viết trình bày những nhận xét gì về tình yêu quê hương trong bài thơ Quê hương? Nổi bật lên là những hình ảnh đẹp như mơ, đầy sức mạnh khi ra khơi. Cảnh trở về tấp nập, no đủ. Hinh ảnh người dân chài giữa đất trời lộng gió với vị nồng mặn của biển khơi. Hinh ảnh, ngôn từ của bài thơ giàu sức gợi cảm, thể hiện một tâm hồn phong phú, rung động tinh tế. Trả lời câu hỏi:
Những suy nghĩ, ý kiến ấy được dẫn dắt, khẳng định bằng cách nào, được liên kết với phần mở bài và kết bài ra sao? Nhưng suy nghĩ, ý kiến của người viết luôn được gắn cùng sự phân tích, binh giảng cụ thể hinh ảnh, ngôn từ, giọng điệu của bài thơ. - Phần thân bài được nối kết với phần mở bài một cách chặt chẽ, tự nhiên. đó chính là sự phân tích, chứng minh làm sáng tỏ nhận xét bao quát đã nêu ở phần mở bài. Từ các luận điểm này đã dẫn đến phần kết bài đánh giá sức hấp dẫn, khẳng định ý nghĩa của bài thơ Trả lời câu hỏi:
` Văn bản có tính thuyết phục, hấp dẫn không? Vì sao? - Tính thuyết phục hấp dẫn của văn bản: Văn bản ngắn, tập trung trình bày nhận xét, đánh giá về nhưng giá trị đặc sắc nổi bật nhất về nội dung cảm xúc và nghệ thuật của bài thơ . Khi nói về các trạng thái cảm xúc phong phú của Tế Hanh, người viết phân tích, bình giảng ngay sự đặc sắc của các hình ảnh, của nhịp điệu thơ tương ứng. Điều ấy, chứng tỏ người viết đã nắm vững đặc trưng của tác phẩm văn học, nhất là tác phẩm thơ trữ tình và rút ra luận điểm từ các luận cứ cụ thể, rõ ràng. Ghi nhớ:
Qua phần tìm hiểu bài em rút ra bài học về cách tổ chức triển khai các luận điểm trong bài nghị luận như thế nào ? GHI NHỚ. Bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ cần nêu được các nhận xét đánh giá và sự cảm thụ riêng của người viết. Nhưng nhận xét đánh giá phải gắn vói phân tích, binh giá ngôn từ, hình ảnh, nội dung cảm xúc …của tác phẩm II. LUYỆN TẬP
Bài tập 1:
Bài tập 1. Phân tích khổ thơ đầu bài thơ "Sang thu" của Hữu Thỉnh. “Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về” II. LUYỆN TẬP.

Hãy tìm hiểu đề, tìm ý cho bài ?

a. Tìm hiểu đề:

- Vấn đề nghị luận: Khổ 1 bài Sang thu

- Yêu cầu nghị luận: Phân tích đoạn thơ

b. Tìm ý:

- Cảm nhận tinh tế khi chợt nhận ra nhưng tín hiệu chuyển mùa từ Hạ sang Thu

- Cảm xúc ngỡ ngàng trước sự thay đổi bất ngờ của thiên nhiên

- Hinh ảnh thơ ấn tượng, ngôn từ trong sáng, gợi cảm

Dàn bài:
Dàn bài:

A. Mở bài: - Giới thiệu đề tài mùa thu trong thi ca và "Sang thu" của Hữu Thỉnh

Đất trời chuyển sang thu nhẹ nhàng mà rõ rệt qua sự cảm nhận tinh tế, hình ảnh giầu sức biểu cảm.

- Chép khổ thơ.

B. Thân bài: suy nghĩ, đánh giá về nội dung, nghệ thuật của khổ 1.

- Tín hiệu thu sang nhẹ nhàng, mà rõ rệt .

- Hình ảnh: "hương ổi", gió, sương“ rất ấn tượng

- Từ ngữ gợi tả, biểu cảm: "phả, se, chùng chình“, "bỗng, hình như“.

- Tâm trạng ngỡ ngàng, bâng khuâng trước sù thay ®æi của thiên nhiên

C. Kết bài:

Tổng hợp lại giá trị, ý nghĩa của khổ 1.

- Đất trời chuyển sang thu nhẹ nhàng mà rõ rệt.

- Cảm nhận tinh tế, hình ảnh giầu sức biểu cảm.

Bài đọc thêm:
*Bµi ®äc thªm H·y ®Æt tªn cho bµi nghÞ luËn trªn ? Nhan ®Ò: TÊm lßng cña ng­êi con MiÒn Nam ®èi víi B¸c Hå Em hãy nêu cảm nhận, suy nghĩ về bài thơ Viếng Lăng Bác bằng một luận điểm? Luận điểm : - Bài thơ Viếng Lăng Bác đã được Viễn Phương sử dụng hình ảnh thiên nhiên kì vĩ, lớn lao vĩnh hằng để tượng trưng cho cuộc đời và tư tưởng vĩ đại của Hồ Chí Minh Luận cứ:
Tìm các luận cứ để triển khai cho luận điểm trên? Luận cứ : “Mặt trời trong Lăng rất đỏ ” là hình ảnh ẩn dụ tượng trưng cho ánh sáng tư tưởng của Hồ Chí Minh, Người đã soi sáng cho con đường cách mạng Việt Nam đưa dân tộc ta tới độc lập, tự do. - “79 mùa xuân ” là tượng trưng cho cuộc đời sống đẹp của Bác đã trọn vẹn dâng hiến cho non sông, đất nước. Những hình ảnh thiên nhiên vĩnh hằng như vầng trăng, trời xanh, là biểu tượng cho tâm hồn và sức sống mãnh liệt của Bác luôn trường tồn, vĩnh cửu trong lòng người dân Việt Nam. - Sử dụng những hình ảnh thiên nhiên kì vĩ phù hợp với kích thước vĩ đại của Hồ Chí Minh, đồng thời cũng là niềm tôn kính của nhà thơ đối với Bác III. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
Hướng dẫn học:
III. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI Học thuộc phần ghi nhớ (sgk) Hoàn thành nốt bài tập luyện (viết thành bài văn hoàn chỉnh) 3. Chuẩn bị : “ Mây & sóng” . Phân tích sự hấp dẫn của Mây & Sóng. - Hình ảnh em bé với những lời nói & sáng tạo trò chơi. Kết thúc: