Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
Tiết 19: CÁCH DẪN TRỰC TIẾP CÁCH DẪN GIÁN TIẾP Trang bìa:
I. CÁCH DẪN TRỰC TIẾP
Cách dẫn trực tiếp:
§äc vµ t×m hiÓu c¸c ®o¹n v¨n sau (trÝch tõ truyÖn ng¾n LÆng lÏ Sa Pa cña NguyÔn Thµnh Long): a) Cháu ở liền trong trạm hàng tháng. Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không xuống. Ấy thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói: “Đấy, bác cũng chẳng “thèm” người là gì?” -> Nhắc lời nói (có từ “nói”) được tách ra khỏi phần câu đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép. b) Ho¹ sÜ nghÜ thÇm: “Kh¸ch tíi bÊt ngê, ch¾c cu cËu ch­a kÞp quÐt t­íc dän dÑp, ch­a kÞp gÊp ch¨n ch¼ng h¹n.” -> Nhắc ý nghĩ (có từ “nghĩ”) được tách ra khỏi phần câu đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép. * Khi chuyÓn ®æi vÞ trÝ hai bé phËn ë (b), ta cã: “Kh¸ch tíi bÊt ngê, ch¾c cu cËu ch­a kÞp quÐt t­íc dän dÑp, ch­a kÞp gÊp ch¨n ch¼ng h¹n” – Ho¹ sÜ nghÜ thÇm. I. CÁCH DẪN TRỰC TIẾP Cách dẫn trực tiếp:
* Nội dung in đậm trong các ví dụ: * Dấu hiệu hình thức: Được nhắc lại một cách nguyên vẹn Nằm trong dấu ngoặc kép và đứng sau dấu hai chấm => Cách dẫn trực tiếp Ví dụ: Nam nói: “Ngày mai tôi đi Hà Nội” Lưu ý: Ngoài ra lời đối thoại của các nhân vật cũng được xem là lời dẫn trực tiếp Ví dụ: “Ông lão ôm thằng con út lên lòng, vỗ nhè nhẹ vào lưng nó khẽ hỏi: - Húc kia! Thầy hỏi con nhé, con là con ai? - Là con thầy mấy lị con u Thế nhà ta ở đâu? - Nhà ta ở làng chợ Dầu” (Làng – Kim Lân) II. CÁCH DẪN GIÁN TIẾP
Cách dẫn gián tiếp:
§äc vµ t×m hiÓu c¸c ®o¹n trÝch sau: a) L·o t×m lêi lÏ gi¶ng gi¶i cho con trai hiÓu. L·o khuyªn nã h·y d»n lßng bá ®¸m nµy, ®Ó dïi gi¾ng l¹i Ýt l©u, xem cã ®¸m nµo kh¸ mµ nhÑ tiÒn h¬n sÏ liÖu; ch¼ng lÊy ®øa nµy th× lÊy ®øa kh¸c; lµng nµy ®· chÕt hÕt con g¸i ®©u mµ sî. (Nam Cao, L·o H¹c) -> Thuật lại lời nói, không ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng dấu gì cả b) Nh­ng chí hiÓu lÇm r»ng B¸c sèng kh¾c khæ theo lèi nhµ tu hµnh, thanh tao theo kiÓu nhµ hiÒn triÕt Èn dËt. (Ph¹m V¨n §ång, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, tinh hoa vµ khÝ ph¸ch cña d©n téc, l­¬ng t©m cña thêi ®¹i) Thuật lại ý nghĩ, ngăn cách bằng từ “rằng” – thay bằng từ “là” II. CÁCH DẪN GIÁN TIẾP. Cách dẫn gián tiếp:
* Nội dung in đậm trong các ví dụ: * Dấu hiệu hình thức: Được thuật lại Không được đặt trong dấu ngoặc kép => Cách dẫn gián tiếp Lưu ý: Có thể chuyển từ lời dẫn trực tiếp sang lời dẫn gián tiếp (hoặc ngược lại) cần chú ý điều chỉnh cho thích hợp Ví dụ: Nam nói “Ngày mai tôi đi Hà Nội” Nam nói rằng ngày mai bạn ấy đi Hà Nội So sánh:
So s¸nh c¸ch dÉn *Cách chuyển lời dẫn trực tiếp thành lời dẫn gián tiếp: 1/Bỏ dấu hai chấm .dấu ngoặc kép. 2/chuyển chủ ngữ ở lời dẫn trực tiếp theo ngôi thích hợp. *Ví dụ : - Bấy giờ bà mẹ mới vui lòng nói: “Chỗ này là chỗ con ta ở được đây.” => Bấy giờ bà mẹ mới vui lòng nói rằng đây là chỗ con bà ở được III. LUYỆN TẬP
Bài tập 1:
Bµi tËp 1: T×m lêi dÉn trong nh÷ng ®o¹n trÝch sau (TrÝch tõ truyÖn ng¾n L·o H¹c cña Nam Cao). Cho biÕt ®ã lµ lêi nãi hay ý nghÜ ®­îc dÉn, lµ lêi dÉn trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp? a) Nã cø lµm in nh­ nã tr¸ch t«i; nã kªu ­ ö, nh×n t«i, nh­ muèn b¶o t«i r»ng:“A! L·o giµ tÖ l¾m! T«i ¨n ë víi l·o nh­ thÕ mµ l·o xö víi t«i nh­ thÕ nµy µ?” -> DÉn ý nghÜ: C¸ch dÉn: trùc tiÕp. b) Sau khi th»ng con ®i, l·o tù b¶o r»ng: “C¸i v­ên lµ cña con ta. Håi cßn må ma mÑ nã, mÑ nã cè th¾t l­ng buéc bông, dÌ sÎn m·i, míi ®Ó ra ®­îc n¨m m­¬i ®ång b¹c tËu. Håi Êy, mäi thøc ®Òu rÎ c¶ …” -> DÉn ý nghÜ: C¸ch dÉn: trùc tiÕp. III. LUYỆN TẬP. Bài tập 2:
Bµi tËp 2: ViÕt mét ®o¹n v¨n nghÞ luËn cã néi dung liªn quan ®Õn mét trong ba ý kiÕn d­íi ®©y. TrÝch dÉn ý kiÕn ®ã theo hai c¸ch: dÉn trùc tiÕp vµ dÉn gi¸n tiÕp. a) Chóng ta ph¶i ghi nhí c«ng lao cña c¸c vÞ anh hïng d©n téc v× c¸c vÞ Êy lµ tiªu biÓu cña mét d©n téc anh hïng. (Hå ChÝ Minh, B¸o c¸o ChÝnh trÞ t¹i §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø II cña §¶ng) b) Gi¶n dÞ trong ®êi sèng, trong quan hÖ víi mäi ng­êi, trong t¸c phong, Hå Chñ tÞch còng rÊt gi¶n dÞ trong lêi nãi vµ bµi viÕt, v× muèn cho quÇn chóng nh©n d©n hiÓu ®­îc, nhí ®­îc, lµm ®­îc. (Ph¹m V¨n §ång, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, tinh hoa vµ khÝ ph¸ch cña d©n téc, l­¬ng t©m cña thêi ®¹i) c) Ng­êi ViÖt Nam ngµy nay cã lÝ do ®Çy ®ñ vµ v÷ng ch¾c ®Ó tù hµo víi tiÕng nãi cña m×nh. (§Æng Thai Mai, TiÕng ViÖt, mét biÓu hiÖn hïng hån cña søc sèng d©n téc) Trả lời câu hỏi:
§o¹n v¨n mÉu:

* Dẫn trực tiếp: Trong tác phẩm “Tiếng Việt một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc”, giáo sư Đặng Thai Mai đã nói: “Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình”

* Dẫn gián tiếp: Trong tác phẩm “Tiếng Việt một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc”, giáo sư Đặng Thai Mai đã nói rằng người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.

c) Ng­êi ViÖt Nam ngµy nay cã lÝ do ®Çy ®ñ vµ v÷ng ch¾c ®Ó tù hµo víi tiÕng nãi cña m×nh. (§Æng Thai Mai, TiÕng ViÖt, mét biÓu hiÖn hïng hån cña søc sèng d©n téc) Trả lời câu hỏi:

* Bài tập a:

- DTT: Trong “Báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng” Hồ Chí Minh nói: “Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng”

- DGT: Trong “Báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng” Hồ Chí Minh núi rằng chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dõn tộc anh hùng

* Bài tập b:

- DTT: Trong tác phẩm “Chủ Tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại”đồng chí Phạm Văn Đồng đó nói: “Giản dị trong đời sống trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được”

- DGT: Trong tác phẩm Chủ Tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại”đồng chớ Phạm Văn Đồng cho rằng giản dị trong đời sống trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời núi và bài vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được

Bài tập 3:
Bµi tËp 3: H·y thuËt l¹i lêi nh©n vËt Vò N­¬ng trong ®o¹n trÝch sau ®©y theo c¸ch dÉn gi¸n tiÕp: H«m sau Linh Phi lÊy mét c¸i tói b»ng lôa tÝa, ®ùng m­êi h¹t minh ch©u, sai sø gi¶ XÝch Hçn ®­a Phan ra khái n­íc. Vò N­¬ng nh©n ®ã còng ®­a göi mét chiÕc hoa vµng mµ dÆn: - Nhê nãi hé víi chµng Tr­¬ng, nÕu cßn nhí chót t×nh x­a nghÜa cò, th× xin lËp mét ®µn gi¶i oan ë bÕn s«ng, ®èt c©y ®Ìn thÇn chiÕu xuèng n­íc, t«i sÏ trë vÒ. (NguyÔn D÷, ChuyÖn ng­êi con g¸i Nam X­¬ng) Thuật lại lời nhân vật:
Hãy thuật lại lời nhân vật Vũ Nương từ lời dẫn trực tiếp sang lời dẫn gián tiếp Thuật lại lời nhân vật:

* Cách dẫn trực tiếp

Hôm sau Linh Phi lấy một cái túi

bằng lụa tía, đựng mười hạt minh

châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan

ra khỏi nước. Vũ Nương nhân đó cũng

đưa gửi một chiếc hoa vàng mà dặn:

- Nhờ nói hộ với chàng Trương, nếu còn

nhớ chút tình xưa nghĩa cũ, thì xin lập

một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây

đèn thần chiếu xuống nước, tôi sẽ trở về.

(Nguyễn Dữ, Chuyện người con gái Nam Xương)

* Cách dẫn gián tiếp:

Hôm sau Linh Phi lấy một cái

túi bằng lụa tía, đựng mười hạt

minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn

đưa Phan ra khỏi nước. Vũ

Nương nhân đó cũng đưa gửi

một chiếc hoa vàng và dặn Phan

nói hộ với chàng Trương rằng

nếu còn nhớ chút tình xưa nghĩa cũ,

thì xin lập một đàn giải oan ở bến

sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống

nước, Vũ Nương sẽ trở về.

CỦNG CỐ
Củng cố:
- Thế nào là cách dẫn trực tiếp – Cách dẫn gián tiếp ? - Có thể chuyển từ cách dẫn trực tiếp sang cách dẫn gián tiếp (hoặc ngược lại) được không – khi chuyển cần lưu ý điều gì? Dặn dò:
- Học thuộc nội dung ghi nhớ - Tập đặt lời dẫn trực tiếp sau đó chuyển thành lời dẫn gián tiếp - Đọc trước và soạn bài: “Sự phát triển của từ vựng’-Lưu ý: Đọc kĩ phần ví dụ và trả lời các câu hỏi Chuẩn bị hệ thống bài tập Kết thúc: