BÀI 4. YẾU TỐ KÌ ẢO TRONG TRUYỆN KỂ. 2. MUỐI CỦA RỪNG (NGUYỄN HUY THIỆP)
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 4. YẾU TỐ KÌ ẢO TRONG TRUYỆN KỂ
MUỐI CỦA RỪNG
Văn bản 2:
Khởi động
Khởi động
- Khởi động:
Qua video em suy nghĩ thế nào về mối QH giữa con người và tự nhiên? Tự nhiên có phải phụ thuộc tất cả vào con người không?
I. Tìm hiểu chung
Tìm hiểu chung
Ảnh
I. Tìm hiểu chung
- Nhiệm vụ
- Nhiệm vụ:
Chuyên mục "Chân dung cuộc sống"
Ảnh
Tìm hiểu về cuộc đời cũng như sự nghiệp của nhà văn Huy Thiệp:
Ảnh
Thân thế, sự nghiệp. Sự nghiệp văn chương. Phong cách sáng tác.
1. Tác giả
1. Tác giả
Quê gốc: Thanh Trì, Hà Nội. Sinh ra tại Thái Nguyên. Được sánh giá là nhà văn có đóng góp lớn trong việc đổi mới nội dung và hình thức nghệ thuật của văn xuôi Việt Nam.
Nguyễn Huy Thiệp (1950 - 2021)
a. Tiểu sử
Ảnh
b. Sự nghiêp văn chương
Ảnh
b. Sự nghiêp văn chương
Thành tựu: 50 truyện ngắn, 10 kịch bản, 4 tiểu thuyết cùng nhiều tác phẩm phên bình văn học. Những tác phẩm nổi tiếng: Tướng về hưu, Chảy đi sông ơi. Không có vua, Con gái thuỷ thần...
Ảnh
Ảnh
2. Văn bản "Muối của rừng"
2. Văn bản "Muối của rừng"
Ảnh
Hình vẽ
Nhóm 1: Trình bày xuất xứ của văn bản Muối của rừng? Nhóm 2: Bố cục và nội dung từng phần của văn bản Muối của rừng? Nhóm 3: Nhan đề gợi cho em suy nghĩ gì? Nhóm 4: Tóm tắt đoạn trích Muối của rừng?
a. Đoạn trích "Muối của rừng"
a. Đoạn trích "Muối của rừng"
Muối của rừng trích từ tập Truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp, NXB Văn học, Hà Nội. Thời điểm sáng tác Muối của rừng là vào năm 1986 khi mà mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên cần được nhìn nhận lại.
Ảnh
b. Bố cục
b. Bố cục
Hình vẽ
Hình vẽ
Từ đầu cho đến "nặng nề": Ông Diểu gặp đàn khỉ và bắn trúng con khỉ đực.
Hình vẽ
Hình vẽ
Tiếp theo đến “buông mồi”: Ông Diểu chứng kiến khi cái quay lại dìu khỉ đực chạy đi.
Hình vẽ
Hình vẽ
Tiếp theo cho đến “từng đường nét”: Ông Diểu bị khỉ con cướp sung và chứng kiến những sự lạ.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
* tiếp
b. Bố cục
Hình vẽ
Hình vẽ
Từ “có tiếng kêu” cho đến “an toàn”: Ông Diểu leo lên mỏm núi và cứu chữa con khỉ đực.
Hình vẽ
Hình vẽ
“Ông Diểu lần mò” đến “con khỉ đực nằm”: Ông Diểu ôm khỉ đực xuống núi rồi lại phóng sinh cho nó.
Hình vẽ
Hình vẽ
Ông Diểu ra về và gặp hoa tử huyền.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
c. Nhan đề
c. Nhan đề
Nhan đề gợi ra câu chuyện về thiên nhiên cũng giống như Mảnh trăng cuối rừng (Nguyễn Minh Châu), hay Đất rừng phương Nam (Đoàn Giỏi)… Nhan đề gợi ra những chuyện lạ vì bình thường ta vẫn nghe muối thì gắn với biển. Trong câu chuyện cũng có những chi tiết vô cùng lạ lùng liên quan đến hành trình trải nghiệm của nhân vật chính – ông Diểu. Nhan đề có sự kết nối chặt chẽ với phần kết của câu chuyện: Ông Diểu phóng sinh cho con khỉ ra về gặp hoa tử huyền – “người ta vẫn gọi loài hoa này là muối của rừng”.
Đây được xem là sự lặp lại có chủ đích của tác giả về kết cấu mang tính thông điệp: Con người sẽ được yên bình, ấm no khi biết sống hòa với thiên nhiên.
Ảnh
d. Tóm tắt
Ảnh
Ảnh
d. Tóm tắt
Hình vẽ
Hình vẽ
Câu chuyện kể về ông Diểu, sau Tết Nguyên đán đã mang theo khẩu súng của con trai tặng vào rừng săn bắn và hạ gục được con khỉ bố trong một gia đình khỉ có ba thành viên.
Khỉ mẹ đã dìu khỉ bố chạy trốn về phía núi khi nó bị thương nặng, còn khỉ con thì xuất hiện túm lấy khẩu súng bỏ chạy cùng với bố mẹ và bị rơi xuống vực.
+ tiếp
Ảnh
d. Tóm tắt
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Ông Diểu đã quyết định leo lên mỏm đá cao và bắt được khỉ bố bị thương, ông tiến hàng băng bó vết thương rồi bố nó xuống chân núi.
Nhưng ông không ngờ rằng trong lúc đó con khỉ cái vẫn theo chân ông không rời phút nào.
Hình vẽ
Cảm động trước tình cảm của hai con khỉ vợ và khỉ chồng dành cho nhau, ông đ quyết định phóng sinh con khỉ đực.
Ảnh
+ tiếp
Ảnh
Ảnh
d. Tóm tắt
Ảnh
Hình vẽ
Ông trần truồng trở về và gặp hoa tử huyền, loài hoa hiếm chỉ năm mươi năm mới nở một lần đây chứng tỏ là một điều lành.
Hình vẽ
Và loài hoa này thường được gọi là Muối của rừng
II. Tìm hiểu chi tiết
Tìm hiểu chi tiết
Ảnh
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Ngôi kể và điểm nhìn trong Muối của rừng
Ảnh
Hình vẽ
1. Ngôi kể và điểm nhìn trong Muối của rừng
Truyện được kể từ điểm nhìn nào? Phân tích mối quan hệ giữa điểm nhìn của người kể chuyện và điểm nhìn của nhân vật?
a. Ngôi kể và điểm nhìn
a. Ngôi kể và điểm nhìn
Hình vẽ
Ngôi kể: Truyện được kể theo ngôi thứ ba.
Ảnh
Ảnh
+ Điểm nhìn
a. Ngôi kể và điểm nhìn
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
"hành động ấy thật là đê tiện"
Hình vẽ
"Nó sẽ cuồng nhiệt hi sinh bởi lòng cao thượng của nó sẽ được thiên nhiên tính điểm. Ông đã lộ mặt là tên ám sát!"
Hình vẽ
" Loài hoa tử huyền cứ ba chục năm nở một lần. Người nào gặp hoa tử huyền sẽ gặp may mắn...".
Ảnh
Ảnh
Ảnh
+ Nhận xét
a. Ngôi kể và điểm nhìn
Hình vẽ
Hình vẽ
Khiến VĐ được sáng tỏ nhiều góc, nhiều chiều.
Hình vẽ
Kết hợp thể hiện cái nhìn sắc lạnh về hiện thực, tạo tính đối thoại.
Ảnh
Hình vẽ
Thể hiện được sự phồn tạo bí ẩn của đời sống.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Ảnh
b. Mối quan hệ giữa điểm nhìn người kể và điểm nhìn của nhân vật
b. Mối QH giữa điểm nhìn người kể và điểm nhìn của NV
Hình vẽ
Có sự song hành và luân chuyển cho nhau.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Giúp cho câu chuyện trở nên khách quan hơn. Đi sâu khai thác thế giới nội tâm cùng suy nghĩ, nhận thức của nhân vật về thế giới tự nhiên từ đó có thể dễ dàng trong việc hiểu và lí giải hành động của nhân vật. Đồng thời nhận ra quá trình thay đổi nhận thức của Ông Diểu về thế giới tự nhiên.
2. Phân tích trải nghiệm, tâm trạng và nhận thức của ông Diểu khi đi săn
Ảnh
2. Phân tích trải nghiệm, tâm trạng và nhận thức của ông Diểu khi đi săn
Hình vẽ
Ông Diểu đã có những ý nghĩa gì khi chứng kiến đời sống của đàn khỉ trong khu rừng mùa xuân? Bạn có đồng tình với những ý nghĩ đó hay không? Vì sao? Từ lúc đến Hõm Chết, những sự việc kì lạ đã làm cho ông Diểu thay đổi cảm xúc và suy nghĩ như thế nào? Em có nhận xét gì về diện mạo cũng như tình thế của ông Diểu ở đầu truyện và cuốn truyện?
a. Khi chứng kiến đời sống của đàn khỉ
Ảnh
a. Khi chứng kiến đời sống của đàn khỉ
Hình vẽ
+ Ông Diểu có những suy nghĩ, NX về con khỉ đầu đàn:
Hình vẽ
+ Con Khỉ đực:
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
+ Con Khỉ cái:
Hình vẽ
Hình vẽ
b. Khi đến Hõm chết
Hình vẽ
b. Khi đến Hõm chết
+ Ông chứng kiến những sự việc kì lạ:
Cảnh tượng ở Hõm Chết: "sương mù dâng lên cuồn cuộn, trông vừa kinh dịm vừa đầy tử khí" Khỉ con màu trắng: "cô hồn của những bà cô ông mãnh thường biến thành hình khỉ trắng". Chỗ con khỉ đực bị thương: "nằm trên "ngọn đá phẳng lì và khá chông chênh", "cảm tưởng như bất cứ lúc nào tảng đá cũng có thể lăn nhào". Tiếng kêu của khỉ đực: "tựa như Thần Chết bực mình", "lắp bắp nghe như tiếng của trẻ con".
+ tiếp
Hình vẽ
b. Khi đến Hõm chết
+ Ông chứng kiến những sự việc kì lạ:
Núi lở bất ngờ: "đoạn đường mà ông leo lên lúc nãy loáng cái chỉ còn một vết chém thẳng phẳng lì". Chỗ ông Diểu để quần áo: "đùn lên một đống mối to gần bằng cây rạ". Khỉ cái đeo bám: "lẽo đẽo đằng sau", "lẵng nhẵng bám theo"...
Ảnh
+ Cảm xúc và suy nghĩ của ông Diểu
Ảnh
Hình vẽ
b. Khi đến Hõm chết
+ Cảm xúc và suy nghĩa của ông Diểu:
"kinh hoàng", "hay là ma?", "bàng hoàng", "không ngờ", "rùng mình", "kinh hãi", "giật thót", "thấy buồn tê tái"... Diễn biến tâm trạng của ông Diểu phúc tạp từ kinh ngạc - sợ hãi - buồn bã khi nhận thấy thiên nhiên bị huỷ hoại, khi bị thiên nhiên cảnh bảo và trừng phạt, khi nhận thấy bản tính và phẩm tính của loài vật.
=> Những sự việc kì lạ trên hành trình đi săn khỉ đã làm cho ông Diểu thay đổi nhận thức và liên tục hành động "lạ lùng".
c. Tình thế và diện mạo của ông Diểu ở đầu và cuối truyện
Ảnh
c. Tình thế và diện mạo của ông Diểu ở đầu và cuối truyện
+ Có sự thay đổi từ đầu cho đến cuối truyện:
Hình vẽ
Hình vẽ
Trang phục đầy đủ, mang theo súng săn, lương thực.
Hình vẽ
Tinh thần chủ động, tự tin.
Hình vẽ
Tâm thế kẻ cả, định kiến.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Con người cao ngạo làm chủ tự nhiên. Khai thác, huỷ hoại tự nhiên.
Hình vẽ
Ảnh
+ Cuối truyện
Ảnh
c. Tình thế và diện mạo của ông Diểu ở đầu và cuối truyện
+ Cuối truyện:
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Trải qua nhiều cung bậc cũng như cảm xúc và nhận thức
Hình vẽ
Ảnh
Ông Diểu "trần truồng" ra về.
Ảnh
Hình vẽ
Thiên nhiên đã tước đoạt của ông quần áo, thức ăn cũng như vũ khí nhưng lại trả lại cho ông trạng thái tự nhiên hoà hợp với đất trời => Con người trở về đúng bản ngã của mình nhỏ bé, khiêm nhường trước thiên nhiên.
3. Yếu tố kì ảo trong truyện Muối của rừng
Ảnh
3. Yếu tố kì ảo trong truyện Muối của rừng
Hình vẽ
Thống kê và nêu ý nghĩa của những chi tiết kì ảo trong truyện Muối của rừng? Những chi tiết này thể hiện chủ đề nào trong tác phẩm?
Ảnh
+ Những chi tiết kì ảo trong truyện
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
- Những chi tiết kì ảo trong truyện:
"Thoắt nhiên, đất đá từ lưng chừng núi sụt xuống rào rào như có sức mạnh nào đấy đổ đầy. Đoạn đường mà ông leo lên chỉ có một vết chém phẳng lì".
Hình vẽ
Sự nổi giận của tự nhiên trước hành động của con người.
Hình vẽ
"Sương mù dâng lên cuồn cuộn sau khi khỉ con rơi xuống vực và cất lên những tiếng kêu thảm thiết".
Hình vẽ
Không khí âm u, đầy tử khí như báo hiệu sự âm u của rừng xanh đã lên tiếng trước tội ác của ông Diểu.
* Hoa tử huyền xuất hiện ở cuối truyện:
Hình vẽ
- Những chi tiết kì ảo trong truyện:
+ Hoa tử huyền xuất hiện ở cuối truyện:
Ảnh
Báo hiệu những sự tốt lành, may mắn, ấm no.
Hình vẽ
Niềm tin vào bản chất thuần phác của thiên nhiên và con người.
Hình vẽ
Phần thưởng cho sự lương thiên, thức tỉnh kịp thời.
* Chủ đề
Ảnh
Hình vẽ
- Những chi tiết kì ảo trong truyện:
Chủ đề: Thể hiện sự hướng thiện, ngợi ca vẻ đẹp của thiên nhiên.
III. Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
III. Tổng kết
- Nhiệm vụ
Ảnh
Hình vẽ
- Nhiệm vụ:
Nhận xét những đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của văn bản "Muối của rừng?".
1. Nội dung
Ảnh
Hình vẽ
1. Nội dung
Mang đến cho người đọc một thông điệp vô cùng ý nghĩa về mối quan hệ mật thiết giữa thiên nhiên và con người. Khi nào con người nhận ra được ý nghĩa thực sự của thiên nhiên thì sẽ nhận được món quà quý giá từ thiên nhiên. Đây cũng là kết tinh của sự đấu tranh giữa cái thiện và cái ác trong mỗi con người.
2. Nghệ thuật
Ảnh
Hình vẽ
2. Nghệ thuật
Cốt truyện xây dựng độc đáo với nhiều cảm xúc, chi tiết vừa thực lại vừa ảo. Lối kể chuyện tuyến tính hấp dẫn. Xây dựng diễn biến tâm lí nhân vật phức tạp. Hệ thống ngôn ngữ mộc mạc với độc thoại nội tâm sắc sảo.
Luyện tập vận dụng
Nhiệm vụ (Luyện tập vận dụng)
Ảnh
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn về vai trò của yếu tố kì ảo trong truyện ngắn Muối của rừng.
Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
Tổng kết:
Ôn lại kiến thức vừa học. Hoàn thành bài tập phần Vận dụng Chuẩn bị bài sau: "Bài 4. Yếu tố kì ảo trong truyện kể. 3. Thực hành tiếng Việt: Nghệ thuật sử dụng điển cố trong tác phẩm văn học".
Cảm ơn
Ảnh