BÀI 6: XU HƯỚNG BIẾN ĐỔI MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA NGUYÊN TỬ CÁC NGUYÊN TỐ TRONG MỘT CHU KÌ VÀ TRONG MỘT NHÓM
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
HÓA HỌC 10
BÀI 6: XU HƯỚNG BIẾN ĐỔI MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA NGUYÊN TỬ CÁC NGUYÊN TỐ TRONG MỘT CHU KÌ VÀ TRONG MỘT NHÓM
Ảnh
Mục tiêu bài học
Mục tiêu bài học
Mục tiêu bài học:
Ảnh
Giải thích được xu hớng biến đổi bán kính nguyên tử trong một chu kì, trong một nhóm (nhóm A) ( dựa theo lực hút tĩnh điện của hạt nhân với electron ngoài cùng và dựa theo số lớp electron tăng trong một nhóm theo chiều từ trên xuống dưới). Nhận xét và giải thích được xu hướng biến đổi độ âm điện và tính kim loại, phi kim của nguyên tử các nguyên tố trong một chu kì, trong một nhóm (nhóm A).
Khởi động
Khởi động
Ảnh
Khởi động
Trong bảng tuần hoàn, một số tính chất của nguyên tử và đơn chất biến đổi theo cu hướng nào trong một chu kì, trong một nhóm A? Vì sao?
I. Cấu hình electron trong nguyên tử của các nguyên tố nhóm A
- Tìm hiểu
Ảnh
I. Cấu hình electron trong nguyên tử của các nguyên tố nhóm A
Bảng 6.1. Cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử cá nguyên tố nhóm A.
- Câu hỏi
Ảnh
Ảnh
Câu hỏi:
Câu 1: Dựa vào Bảng 6.1, cho biết số electron lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố : Li, AL, Ar, Ca, Si, Se, P, Br. Câu 2: Nêu vị trí trong bảng tuần hoàn của các nguyên tố có Z = 8; Z = 11; Z = 17 và Z = 20. Xác định số electron hóa trị của nguyên tử các nguyên tố đó.
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Nhóm A gồm cá nguyên tố s và p, nguyên tử của các nguyên tố cùng một nhóm A có số electron lớp ngoài cùng bằng nhau (trừ He nhóm VIIIA). Sau mỗi chu kì, cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tố nhóm A được lặp lại một cách tuần hoàn. Sự tuần hoàn cấu hình electron ngoài cùng của nguyên tử khi điện tích hạt nhân tăn dân là sự biến đổi về tính chất các nguyên tố.
II. Bán kính nguyên tử
- Tìm hiểu
Ảnh
II. Bán kính nguyên tử
Bán kính nguyên tử được xác định bằng một nửa khoảng cách trung bình giữa hai hạt nhân nguyên tử gần nhau nhất hoặc trong phân tử hai nguyên tử giống nhau. Bán kính nguyên tử phụ thuộc vào lực hút giữa hạt nhân với các electron lớp ngoài cùng. Xu hướng biến đổi bán kính:
Trong 1 chu kì, bán kính giảm theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân. Trong 1 nhóm A, bán kính nguyên tử tăng theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân.
- Hình 6.1
Hình 6.1. Sự giảm bán kính nguyên tử của các nguyên tố trong chu kì 3
Ảnh
- Hình 6.2
Hình 6.2. Giá trị bán kính nguyên tử
Ảnh
- Câu hỏi và bài tập
Ảnh
Ảnh
Câu hỏi và bài tập:
Câu 3. Dựa vào bảng tuần hoàn, hãy so sánh và giải thích sự khác nhau về bán kính nguyên tử của: a) lithium (Z = 3) và potassium (Z = 19). b) calcium (Z = 20) và selenium (Z = 34).
III. Độ âm điện
- Tìm hiểu
III. Độ âm điện
- Tìm hiểu
Bảng 6.2. Giá trị độ âm điện tương đối theo L.C. Pauling
Ảnh
- Câu hỏi
Ảnh
Dãy các nguyên tố được sắp xếp theo thứ tự âm điện tăng dần là Ca, Mg, P, S. Hãy giải thích sự sắp xếp này dựa trên sự biến đổi độ âm điện theo chu kì và nhóm A.
- Câu hỏi:
- Kết luận
- Kết luận:
Ảnh
- Độ âm điện của nguyên tử latex(chi) là đại lượng đặc trưng cho khả năng hút electron của nguyên tử một nguyên tố hóa học. - Xu hướng biến đổi độ âm điện theo chu kì và nhóm:
Độ âm điện tăng từ trái qua phải trong một chu kì. Độ âm điện giảm từ trên xuống dưới trong một nhóm A.
Hình 6.4. Sự biến đổi độ âm điện theo chu kì và nhóm
- Bài tập
Ảnh
Ảnh
Câu 5: Almelec là hợp kim của aluminium với một lượng nhỏ magnesium và silicon (98,8% aluminium; 0,7% magnesium và 0,5% silicon). Almelec được sử dụng làm dây điện cao thế do nhẹ, dẫn điện tốt và bền. Dựa vào bảng tiaanf hoàn các nguyên tố hóa học, hãy:
- Bài tập:
a) Sắp xếp theo thứ tự tăng dần về bán kính nguyên tử của cá nguyên tố hóa học có trong almelec. b) Cho biết thứ tự giảm dần về độ âm điện của các nguyên tố hóa học có trong almelec.
IV. Tính kim loại vf tính phi kim
1. Khái niệm
Ảnh
1. Khái niệm
IV. Tính kim loại và tính phi kim
Tính kim loại là tính chất của một nguyên tố mà nguyên tử của nó dễ nhường electron để trở thành ion dương. Nguyên tử càng dễ nhường electron để trở thành ion dương thì tính kim loại của nguyên tố đó càng mạnh. Tính phi kim là tính chất của một nguyên tố mà nguyên tử của nó dễ nhận electron để trở thành ion âm. Nguyên tử càng dễ nhận electron để trở thành ion âm thì tính phi kim của nguyên tố đó càng mạnh.
2. Sự biến đổi tính kim loại, tính phi kim
Ảnh
2. Sự biến đổi tính kim loại, tính phi kim
- Hoạt động 1: So sánh tính kim loại của sodium và magnesium
Thực hiện tiến hành theo hướng dẫn trong SGK, quan sát hiện tượng và thực hiện yêu cầu sau:
Viết phương trình hóa học của các phản ứng. So sánh mức độ phản ứng của sodium và magnesium với nước.
- Hoạt động 2: So sánh tính phi kim của chlorine và iodine
Hoạt động 2: So sánh tính phi kim của chlorine và iodine.
Thực hiện tiến hành theo hướng dẫn trong SGK, quan sát hiện tượng và trả lời câu hỏi sau: So sánh tính phi kim của chlorine và iodine.
Ảnh
Hình 6.5. Phản ứng của nước chlorine với dung dịch potassium iodide
- Kết luận
- Kết luận:
Trong một chu kì, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính kim loại giảm dần và tính phi kim tăng dần.
Ví dụ:
Ảnh
- Ý 2 (- Kết luận)
Ảnh
Trong một nhóm A, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính kim loại tăng dần và tính phi kim giảm dần.
Ví dụ:
Ảnh
- Câu hỏi và bài tập
Ảnh
Câu 6: Dựa vào bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học, sắp xếp các nguyên tố Ba, Mg, Ca, Sr theo thứ tự giảm dần tính kim loại và giải thích.
- Câu hỏi và bài tập:
- Câu 7 (- Câu hỏi và bài tâp)
Bài tập trắc nghiệm
Câu 7: Trong các nguyên tố O, F, Cl, Se nguyên tố có tính phi kim mạnh nhất là:
A. O
B. F
C. Se
D. Cl
Dặn dò
- Học xong bài này, em sẽ
Ảnh
Học xong bài này, em sẽ:
So sánh và giải thích được xu hướng biến đổi một số tính chất của các nguyên tố theo vị trí của chúng trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học.
- Dặn dò
Ảnh
Dặn dò
Ôn lại trọng tậm bài học. Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị bài sau: " Bài 7: Xu hướng biến đổi thành phần và một số tính chất của hợp chất trong một chu kì".
- Cảm ơn
Ảnh