BÀI 19. VIỆT NAM NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 19. VIỆT NAM NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX (Tiết 1)
Khởi động
Mục tiêu bài học
Ảnh
Mục tiêu bài học
Tìm hiểu về sự ra đời của nhà Nguyên. Hiểu về những nét chính về tình hình chính trị, sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của Việt Nam thời nhà Nguyễn. Tìm hiểu quá trình thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của các vưa Nguyễn.
Dẫn dắt
Ảnh
Điện Thái Hòa thuộc Quần thể di tích Cố đô Huế, là di sản văn hóa gắn với nhà Nguyễn, triều đại quân chủ cuối cùng của Việt Nam. Vậy, nhà Nguyễn đã ra đời như thế nào? Tình hình đất nước dưới thời nhà Nguyễn phát triển ra sao? Nhà Nguyễn đã làm những gì để thực thi chủ quyền quốc gia đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa?
Sự ra đời của nhà Nguyễn
Hoạt động 1
Ảnh
1. Sự ra đời của nhà Nguyễn
Em hãy mô tả sự ra đời của nhà Nguyễn
Nhân vật lịch sử
Ảnh
Nguyễn Phúc Ánh (1762 - 1820) là một vị hoàng đế đầu tiên của triều Nguyễn, đặt niên hiệu là Gia Long. Đất nước thời Gia Long dần dần yên ổn, văn hóa được chấn hưng. Nhà vua quan tâm nhiều đến việc tuyển binh lính, xây dựng quân đội.
Sự ra đời của triều Nguyễn
Năm 1792: vua Quang Trung qua đời; nhà Tây Sơn suy yếu, mâu thuẫn nội bộ ngày càng sâu sắc. Được sự ủng hộ của bộ phận đại địa chủ Gia Định, Nguyễn Phúc Ánh đem quân lấn dần vùng đất thuộc nhà Tây Sơn, đánh chiếm kinh đô Phú Xuân vào năm 1801. Năm 1802, Nguyễn Ánh đánh bại triều tây Sơn, lên ngôi vua, lập ra nhà Nguyễn, đóng đô ở Phú Xuân (Thừa Thiên Huế).
1. Sự ra đời của nhà Nguyễn
Tình hình chính trị
Hoạt động 2
2. Tình hình chính trị
Ảnh
Dựa vào thông tin trong bài, quan sát tư liệu 19.1, 19.3, sơ đồ 19.2, em hãy trình bày những nét chính về tình hình chính trị của Việt nam thời nhà Nguyễn và nêu sự khác nhau về cơ cấu hành chính Việt Nam thời Gia Long và Minh Mạng. Yếu tố quân chủ tập quyền được thể hiện thế nào trong tư liệu 19.1?
Tư liệu 19.1 và 19.3
Ảnh
19.1: Lễ phục mạng (tàu với vua hoàn tất công việc được giao) - nghi thức thường triều của nhà nước quân chủ thời Nguyễn (tranh vẽ cuối thế kỉ XIX của nguyễn Văn Nhân)
Ảnh
19.3: Đại nam thống nhất toàn đồ, triều Minh mạng, năm 1838 gồm 30 tỉnh thành (Trung tâm Dữ Hoàng Sa) 1.Quần đảo Hoàng Sa 2.Quần đảo Trường Sa (Vạn Lý Trường Sa)
Về hành chính
2. Tình hình chính trị
a. Hành chính
Nhà Nguyễn xây dựng nhà nước quân chủ tập quyền trên toàn lãnh thổ, nối liền một dải từ ải Nam Quan đến mũi Cà Mau. Năm 1804, vua Gia Long đổi tên nước thành Việt Nam. Cả nước được chia làm 3 vùng là: Bắc thành; Gia Định thành và 4 trấn., 7 doanh (ở khu vực miền Trung). Để thời Minh Mạng, cả nước được chia thành 30 tỉnh và 1 phủ Thừa Thiên.
=> Bô máy nhà nước quân chủ hoàn thiện từ trung ương đến địa phương.
Về luật pháp
2. Tình hình chính trị
b. Luật pháp
Năm 1815, nhà Nguyễn ban hành Hoàng Việt luật lệ, còn gọi là Luật gia Long. Nội dung của Luật Gia Long bao quát hầu hết các lĩnh vực của đời sống kinh tế, chính trị, xã hội thời Nguyễn.
Về Quân đội
2. Tình hình chính trị
c. Quân đội
Quân đội được chia thành 3 bộ phận:
Thân binh (bảo vệ nhà vua). Cấm binh (phòng thủ hoàng thành). Tinh binh (ở kinh đô và các địa phương).
Về đối ngoại
2. Tình hình chính trị
d. Đối ngoại
Thực thi "bang giao triều cống" với nhà Thanh. Đối đầu với Xiêm. Buộc Lào, Chân Lạp thần phục. Thiếp lập ngoại giao, buôn bán với Ấn Độ và các nước Đông Nam Á. Thời Gia Long, quan hệ với Pháp khá cởi mở. Thời Minh Mạng, nhà Nguyễn khước từ tất cả yêu cầu bang giao của các nước phương Tây.
Luyện tập
Câu 1
Bài tập trắc nghiệm
Kinh đô của triều Nguyễn đặt ở đâu?
Phủ Quy Nhơn
Phú Xuân
Đà Nẵng
Gia Định
Câu 2
Bài tập trắc nghiệm
Quân đội triều Nguyễn chia thành những bộ phận nào?
Bộ binh, Mã binh, Thân binh
Nô binh, Nông binh, Quan binh
Thân binh, Cấm binh, Tinh binh