BÀI 12. VỊ TRÍ VÀ TẦM QUAN TRỌNG CỦA BIỂN ĐÔNG TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 12. VỊ TRÍ VÀ TẦM QUAN TRỌNG CỦA BIỂN ĐÔNG TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM
Mục tiêu bài học
Mục tiêu bài học
Ảnh
Mục tiêu bài học
– Xác định được vị trí của Biển Đông trên bản đồ. – Giải thích được tầm quan trọng chiến lược của Biển Đông về giao thông biển, vị trí chiến lược, nguồn tài nguyên thiên nhiên biển. – Xác định được vị trí các đảo và quần đảo ở Biển Đông trên bản đồ. – Giải thích được tầm quan trọng chiến lược của các đảo và quần đảo ở Biển Đông.
1. Vị trí của Biển Đông
Vị trí
Biển Đông có diện tích khoảng 3,5 triệu km, nằm trong khoảng từ 3°N đến 26°B và từ 100°Đ đến 121°Đ. Phía bắc, Biển Đông nối liền với biển Hoa Đông qua eo biển Đài Loan; phía đông bắc nối với biển Phi-líp-pin thuộc Thái Bình Dương qua eo biển Lu-dông; phía tây nam nối với biển An-đa-má thuộc Ấn Độ Dương thông qua các eo biển Xin-ga-po và Ma-lắc-ca; phía nam thông ra biển Gia-va qua eo biển Ca-li-man-tan. Biển Đông được bao bọc bởi 9 quốc gia: Việt Nam, Trung Quốc, Phi-líp-pin, In-đô-nê-xi-a, Bru-nây, Ma-lai-xi-a, Xin-ga-po, Thái Lan, Cam-pu-chia và vùng lãnh thổ là Đài Loan.
1. Vị trí của Biển Đông
Lược đồ
Ảnh
Hình 12.2. Lược đồ Biển Đông trong khu vực Đông Nam Á
Câu hỏi
Ảnh
Quan sát hình 12.2 và cho biết vị trí của Biển Đông trong khu vực Đông Nam Á
Trả lời
- Biển Đông có diện tích khoảng 3,5 triệu km2, nằm trong khoảng từ 3°N đến 26°B và từ 100°Đ đến 121°Đ. - Biển Đông là biển nửa kín vì các đường thông ra Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương đều có các đảo, quần đảo bao bọc. Việc kết nối giữa Biển Đông với các biển và đại dương xung quanh được thực hiện thông qua các eo biển: + Phía bắc, Biển Đông nối liền với biển Hoa Đông qua eo biển Đài Loan; + Phía đông bắc nối với biển Philíppin của Thái Bình Dương qua eo biển Lu-dông; + Phía tây nam nối với biển An-đa-man của Ấn Độ Dương thông qua các eo biển Xingapo và Ma-lắc-ca; + Phía nam thông ra biển Gia-va qua eo biển Ca-li-man-tan. - Biển Đông được bao bọc bởi 9 quốc gia: Việt Nam, Trung Quốc, Philíppin, Inđônêxia, Brunây, Malaixia, Xingapo, Thái Lan, Campuchia và vùng lãnh thổ là Đài Loan.
2. Tầm quan trọng chiến lược của Biển Đông
a) Tuyến đường giao thông biển huyết mạch
a) Tuyến đường giao thông biển huyết mạch
Biển Đông là“cầu nối”giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương. Các tuyến hàng hải quốc tế “huyết mạch” khu vực Đông Nam Á có hơn 530 cảng biển. Tuyến đường vận tải quốc tế qua Biển Đông được coi là nhộn nhịp thứ 2 trên thế giới (chỉ sau Địa Trung Hải).
Lược đồ
Ảnh
Hình 12.3. Lược đồ các tuyến đường vận tải chính ở Biển Đông
Câu hỏi
Giải thích tầm quan trọng của tuyến đường vận tải qua Biển Đông
Ảnh
- Biển Đông có vị trí quan trọng trong giao thông hàng hải quốc tế, tập trung các tuyến đường biển huyết mạch kết nối: Thái Bình Dương với Ấn Độ Dương, châu Âu với châu Á, Trung Đông với Đông Á. + Có 5 trong tổng số 10 tuyến đường vận tải biển trọng yếu của thế giới liên quan đến Biển Đông. + Tuyến đường vận tải quốc tế qua Biển Đông được coi là nhộn nhịp thứ 2 trên thế giới (chỉ sau Địa Trung Hải). - Khu vực Biển Đông có nhiều eo biển quan trọng như: eo Đài Loan, Ba-si, Gax-pa, Ca-li-man-tan và đặc biệt là eo biển Ma-lắc-ca. Những eo biển này giúp cho đường giao thông trên biển qua các đại dương ngắn lại, tiết kiệm chi phí vận tải và hạn chế rủi ro.
b) Địa bàn chiến lược quan trọng ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương
b) Địa bàn chiến lược quan trọng ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương
Biển Đông là nơi tập trung các mô hình chính trị, kinh tế – xã hội và văn hoá đa dạng của thế giới trên cơ sở giao thoa các nền văn hoá, văn minh nhân loại trong khu vực. Do đó, Biển Đông từ sớm được nhiều nước trên thế giới quan tâm và trở thành địa bàn cạnh tranh ảnh hưởng truyền thống của các nước lớn. Nhiều nước và vùng lãnh thổ ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương có nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào tuyến đường trên Biển Đông (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Xin-ga-po,...).
Câu hỏi
Ảnh
Biển Đông có vị trí chiến lược như thế nào trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương?
- Biển Đông là địa bàn chiến lược quan trọng ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương: + Biển Đông là nơi tập trung các mô hình chính trị, kinh tế xã hội và văn hoá đa dạng của thế giới trên cơ sở giao thoa của các nền văn hoá, văn minh của nhân loại trong khu vực. Do đó, Biển Đông từ sớm được nhiều nước trên thế giới quan tâm và trở thành địa bàn cạnh tranh ảnh hưởng truyền thống của các nước lớn. + Nhiều nước và vùng lãnh thổ ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, ví dụ như: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Xingapo.... có nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào tuyến đường trên Biển Đông.
c) Nguồn tài nguyên thiên nhiên biển
c) Nguồn tài nguyên thiên nhiên biển
Biển Đông có đa dạng sinh học cao (khoảng 11.000 loài sinh vật cư trú trong hơn 20 kiểu hệ sinh thái điển hình). Trong đó, có khoảng 6000 loài động vật đáy, 2 038 loài cá và nhiều loài san hô cứng, rong biển, động vật phù du, thực vật phù du, tôm biển, có biển,... Biển Đông là một trong 5 bồn trũng chứa dầu khí lớn nhất thế giới. Hầu hết các nước trong khu vực đều là những nước khai thác và sản xuất dầu khí từ Biển Đông. Ngoài ra, Biển Đông còn chứa đựng lượng lớn tài nguyên khí đốt đóng băng (băng cháy), là nguồn năng lượng thay thế dầu khí trong tương lai.
Câu hỏi
Ảnh
Nguồn tài nguyên thiên nhiên biển ở Biển Đông phong phú, đa dạng như thế nào?
- Biển Đông có đa dạng sinh học cao (khoảng 11.000 loài sinh vật cư trú trong hơn 20 kiểu hệ sinh thái điển hình). Trong đó, có khoảng 6000 loài động vật đáy, 2038 loài cá và nhiều loài san hô cứng (rong biển, động vật phù du, thực vật phù du, thực vật ngập mặn, tôm biển, cỏ biển, rắn biển, thú biển và rùa biển). - Biển Đông rất giàu có về tài nguyên khoáng sản: + Đây là một trong 5 bồn trũng chứa dầu khí lớn nhất thế giới. Hầu hết các nước trong khu vực đều là những nước khai thác và sản xuất dầu khí từ Biển Đông. + Ngoài ra, Biển Đông còn chứa đựng lượng lớn tài nguyên khí đốt đóng băng (băng cháy), là nguồn năng lượng thay thế dầu khí trong tương lai.
3. Tầm quan trọng chiến lược của các đảo và quần đảo ở Biển Đông
a) Vị trí, đặc điểm của quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa
a) Vị trí, đặc điểm của quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa
Quần đảo Hoàng Sa nằm trong phạm vi từ khoảng 15°45′B đến 17°15′B, 111 Đ đến 113°Đ, cách thành phố Đà Nẵng 170 hải lí và cách đảo Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi) khoảng 120 hải lí. Quần đảo Hoàng Sa rộng khoảng 30 000 km, gồm hơn 37 đảo, đá, bãi cạn, chia làm hai nhóm: nhóm phía đông có tên là nhóm An Vĩnh gồm khoảng 12 đảo, đá, bãi cạn, trong đó có hai đảo lớn là Phú Lâm và Linh Côn; nhóm phía tây gồm nhiều đảo xếp thành hình vòng cung nên còn gọi là nhóm Lưỡi Liềm gồm các đảo Hoàng Sa (diện tích gần 1 km), Quang Ảnh, Hữu Nhật, Quang Hoà, Duy Mộng, Chim Én, Tri Tôn,...
- Tiếp
Quần đảo Trường Sa nằm trong phạm vi từ 6°30′B đến 12°00′B, 111°30′Đ đến 117 20′Đ, cách vịnh Cam Ranh (tỉnh Khánh Hoà) khoảng 248 hải lí. Quần đảo Trường Sa được chia làm tám cụm: Song Tử, Thị Tứ, Loại Ta, Nam Yết, Sinh Tồn, Trường Sa, Thám Hiểm, Bình Nguyên. Song Tử Tây là đảo cao nhất (khoảng 4 – 6 m lúc thuỷ triều xuống); Ba Bình là đảo rộng nhất (0,6 km2). Ngoài ra, còn có nhiều đảo nhỏ, đá và bãi đá ngầm như Sinh Tồn Đông, Chữ Thập, Châu Viên, Ga Ven, Ken Nan, Đá Lớn, Thuyền Chài,...
Câu hỏi
Trình bày vị trí của quần đảo Trường Sa và quần đảo Hoàng Sa.
Ảnh
- Quần đảo Hoàng Sa nằm trong phạm vi từ khoảng 15°45′B đến 17°15′B, từ 111°Đ đến 113°Đ, cách thành phố Đà Nẵng khoảng 170 hải lí và cách đảo Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi) khoảng 120 hải lí. - Quần đảo Trường Sa nằm trong phạm vi từ 6°30′B đến 1200′B, từ 111°30′Đ đến 117°20′Đ, cách vịnh Cam Ranh (tỉnh Khánh Hoà) khoảng 248 hải lí.
b) Tầm quan trọng chiến lược của quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa
b) Tầm quan trọng chiến lược của quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa
Về vị trí: quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa nằm án ngữ đường hàng hải quốc tế nối liền Thái Bình Dương với Ấn Độ Dương và Đại Tây Dương; giữa châu Âu, châu Phi, Trung Cận Đông với vùng Đông Á. Về kinh tế: quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa có nhiều loại hải sản quý như: hải sâm, rùa biển, cá ngừ, tôm hùm, rong biển và các loại ốc có giá trị dinh dưỡng cao; quần đảo Trường Sa có thể mạnh về dịch vụ hàng hải và đánh bắt hải sản trong khu vực. Về quân sự: quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa có vị trí chiến lược, có thể dùng để kiểm soát các tuyến hàng hải qua lại Biển Đông, cũng như có vị thế phòng thủ chắc chắn thông qua sự liên kết giữa các đảo, cụm đảo, tuyến đảo ở hai quần đảo.
Ảnh
Hình 12.6. Một góc đảo Trường Sa lớn thuộc quần đảo Trường Sa (tỉnh Khánh Hoà, Việt Nam)
Ảnh
Câu hỏi
Ảnh
Những yếu tố nào tạo nên vị thế chiến lược của quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa?
Trả lời
- Vị thế chiến lược của quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa được tạo nên bởi các yếu tố: vị trí địa lí chiến lược; tầm quan trọng về kinh tế và quân sự. Cụ thể: + Về vị trí: quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa nằm án ngữ đường hàng hải quốc tế nối liền Thái Bình Dương với Ấn Độ Đương và Đại Tây Dương, giữa châu Âu, châu Phi, Trung Cận Đông với vùng Đông Á. + Về kinh tế: quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa có nhiều loại hải sản quý như: hải sâm, rùa biển, cá ngừ, tôm hùm, rong biển và các loại ốc có giá trị kinh tế và giá trị dinh dưỡng cao; Trường Sa còn có thế mạnh về phát triển dịch vụ hàng hải. + Về quân sự: quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa có vị trí chiến lược, có thể dùng để kiểm soát các tuyến hàng hải qua lại trên Biển Đông, cũng như có vị thế phòng thủ chắc chắn thông qua sự liên kết giữa các đảo, cụm đảo, tuyến đảo ở hai quần đảo.
Luyện tập
Bài 1
Bài tập trắc nghiệm
Biển Đông là một trong những bồn trũng lớn nhất thế giới chứa:
Khí tự nhiên
Dầu khí
Vàng bạc
Tôm cá
Bài 2
Bài tập trắc nghiệm
Biển Đông nằm trên tuyến giao thông đường biển huyết mạch nối liền:
Thái Bình Dương- Ấn Độ Dương
Châu Á - Châu Âu
Châu Á - Trung Đông
A,B,C đúng
Bài 3
Bài tập trắc nghiệm
Biển Đông là biển thuộc:
Thái Bình Dương
Ấn Độ Dương
Nam Băng Dương
Nam Hải
Cảm ơn
Cảm ơn
Ảnh