BÀI 4. VẬT LIỆU CƠ KHÍ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
CHƯƠNG 2: CƠ KHÍ BÀI 4. VẬT LIỆU CƠ KHÍ
DẪN DẮT
Mục tiêu bài học
Ảnh
MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Nhận biết được một số vật liệu thông dụng
Hoạt động 1
Vì sao nhà sản xuất sử dụng những vật liệu khác nhau cho những các chi tiết khác nhau của chiếc xe đạp địa hình như ở Hình 4.1?
Ảnh
4.1 Xe đạp địa hình
Trả lời: Vì mỗi loại vật liệu có tính chất khác nhau, có mỗi loại lại phù hợp với yêu cầu của một chi tiết nên cần sử dụng các loại vật liệu khác nhau để tạo ra chiếc xe đạp.
VẬT LIỆU KIM LOẠI
Kim loại đen
1, Vật liệu kim loại 1.1 Kim loại đen
- Kim loại đen có thành phần chủ yếu là sắt (iron), carbon cùng một số các nguyên tố khác. - Dựa vào tỉ lệ carbon và các nguyên tố tham gia, người ta chia kim loại đen thành hai loại chính là thép và gang: thép có tỉ lệ carbon < 2,14% và gang có tỉ lệ carbon > 2,14% - Tỉ lệ carbon càng cao thì vật liệu càng cứng và giòn. Gang và thép lại được phân chia thành những loại khác nhau tuỳ vào thành phần hoá học của chúng. - Kim loại đen có độ cứng, chắc. Do có sắt trong thành phần nên kim loại đen có từ tính và dễ bị gỉ sét. - Kim loại đen được sử dụng trong xây dựng, chế tạo các chi tiết máy và dụng cụ gia đình.
Hoạt động 2
a) Các sản phẩm được chế tạo từ kim loại đen trong Hình 4.2 có đặc điểm như thế nào? b) Nên chọn loại vật liệu nào để chế tạo những chi tiết chịu lực tốt như khung xe máy?
Ảnh
4.2 Một số sản phẩm bằng kim loại đen
Trả lời: a) Các sản phẩm được chế tạo từ kim loại đen cứng, chắc có sắt trong thành phần nên các sản phẩm này có từ tính và dễ bị gỉ sét. b) Nên chọn kim loại đen để chế tạo những chi tiết chịu lực tốt như khung xe máy.
KIm loại màu
1.2 Kim loại màu
- Ngoài kim loại đen, hợp kim của các kim loại khác không chứa sắt được gọi là kim loại màu như: nhóm (aluminium), đồng (copper), bạc (silver), thiếc (tin), kẽm (zinc),... - Kim loại màu có tính chống ăn mòn cao, dễ gia công (kéo dài, dát mỏng, uốn cong), dẫn điện, dẫn nhiệt tốt - Kim loại màu ít bị gỉ sét so với kim loại đen - Hợp kim của kim loại màu được sử dụng để sản xuất nhiều sản phẩm dùng trong đời sống như lõi dây dẫn điện, các bộ phận của xe ô tô, xe máy, nồi, chảo
Hoạt động 3
Theo em, nhà sản xuất dựa vào đặc tính nào của kim loại màu để sản xuất các sản phẩm trong Hình 4.3?
Ảnh
Trả lời: a) Kim loại màu có tính chống ăn mòn cao, ít bị gỉ sét so với kim loại đen. b) Dẫn điện tốt. c) Kim loại màu dễ gia công (kéo dài, dát mỏng, uốn cong), d) Dẫn nhiệt tốt.
4.3 Một số sản phẩm làm từ kim loại màu
VẬT LIỆU PHI KIM LOẠI
Tính chất đặc trưng
2, Vật liệu phi kim loại
- Vật liệu phi kim loại có các tính chất đặc trưng như: không bị oxy hoá, không dẫn điện, không dẫn nhiệt và ít bị mài mòn. Các vật liệu phi kim loại được dùng phổ biến là chất dẻo (nhựa) và cao su.
Ảnh
4.4 Một số sản phẩm làm từ vật liệu phi kim loại
Chất dẻo
2.1 Chất dẻo
- Chất dẻo thường có nguồn gốc là các hợp chất của carbon và có thể được tổng hợp từ dầu mỏ, than đá, khi đốt,... Chất dẻo được chia làm hai loại:
a) Chất dẻo nhiệt
- Loại chất dẻo này có nhiệt độ nóng chảy thấp, nhẹ, dẻo và có thể tái chế được. Nhiều dụng cụ gia đình được sản xuất từ chất dẻo nhiệt như: rổ, cốc, can, ghế, bình nước,...
b) Chất dẻo nhiệt rắn
- Loại chất dẻo này thường hóa rắn ngay khi được làm nguội từ nhiệt độ gia công. Chất dẻo nhiệt rắn có độ bền cao, chịu được nhiệt độ cao, được dùng để sản xuất tay cầm cho dụng cụ nấu ăn, ổ cầm điện, bánh răng,...
Cao su
2.2 Cao su
- Là loại vật liệu có độ đàn hồi cao, giảm chấn tốt, cách điện và cách âm tốt. Nhóm này bao gồm cao su tự nhiên và cao su nhân tạo. Cao su được dùng làm ống dẫn đai truyền, vòng đêm, để giày, dép...
LUYỆN TẬP
Ghi nhớ
Ảnh
GHI NHỚ
- Các vật liệu cơ khí thông dụng được chia thành hai nhóm: kim loại, phi kim loại. Trong đó, vật liệu kim loại được sử dụng phổ biến để gia công các chi tiết và bộ phận máy + Kim loại có hai nhóm là kim loại đen và kim loại màu. Kim loại đen được phân thành gang và thép tuỷ theo hàm lượng thành phần của carbon + Phi kim loại gồm chất dẻo, cao su,....
BT1
Bài tập trắc nghiệm
Loại vật liệu nào được sử dụng phổ biến trong sản xuất cơ khí?
Vật liệu kim loại
Vật liệu phi kim
Vật liệu tổng hợp
Cả A và B đều đúng
BT2
Bài tập trắc nghiệm
Vật liệu phi kim loại được sử dụng phổ biến trong cơ khí là:
Kim loại màu
Kim loại đen
Chất dẻo, cao su
Vật liệu tổng hợp
BT3
Bài tập trắc nghiệm
Thép có tỉ lệ carbon:
< 2,14%
≤ 2,14%
> 2,14
≥ 2,14%