BÀI 4. VĂN TẾ, THƠ. 2. VIỆT BẮC
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 4. VĂN TẾ, THƠ. 2. VIỆT BẮC MÔN NGỮ VĂN LỚP 12
Tìm hiểu chung
Tác giả
Ảnh
Em hãy thực hiện yêu cầu sau:
Hình vẽ
Tìm hiểu về cuộc đời cũng như sự nghiệp của tác giả Tố Hữu.
Thân thế, cuộc đời Sự nghiệp văn chương
- Tiểu sử
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
Tố Hữu (1920-2002)
Tiểu sử
Tên khai sinh: Nguyễn Kim Thành Quê quán: làng Phù Lai, xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên-Huế
- Sự nghiệp
Ảnh
Sự nghiệp và tác phẩm chính
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Đỉnh cao của thơ trữ tình chính trị Thơ của lẽ sống lớn, tình cảm lớn Giọng điệu tâm tình, ngọt ngào, tha thiết, hồn nhiên Giàu tính dân tộc, tính hiện đại
Tác phẩm
Ảnh
Hoạt động nhóm
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Trình bày thể loại cũng như hoàn cảnh sáng tác của bài thơ Việt Bắc
Bài thơ gồm có mấy phần ? Nội dung của từng phần là gì ?
Nhan đề của bài thơ gợi cho em suy nghĩ gì ?
- Hoàn cảnh ra đời
Ảnh
Hình vẽ
Thể thơ: Thơ lục bát
Hình vẽ
Hoàn cảnh sáng tác
Hình vẽ
5/1954: Chiến dịch Điện Biên Phủ thắng lợi
Hình vẽ
Hình vẽ
7/1954: Hiệp định Giơ-ne-vơ được kí kết
Hình vẽ
Hình vẽ
10/1954: Trung ương Đảng, Chính phính và những người lính tạm biệt đồng bào Việt Bắc trở về Thủ đô Hà Nội
Hình vẽ
Nhân sự kiện có ý nghĩa lịch sử này, Tố Hữu đã viết bài thơ Việt Bắc
- Bố cục
Ảnh
BỐ CỤC
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Phần 1: 8 câu đầu
Phần 2: 12 câu tiếp
Phần 3: Ta..Núi Hồng
Phần 4: Còn lại
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
- Nhan đề
Ảnh
NHAN ĐỀ
Ảnh
Hình vẽ
Việt Bắc: Là một địa danh, gắn liền với cuộc chiến đấu chống giặc ngoại xâm ở đất nước ta Là vị trí chiến lược quan trọng
Hình vẽ
Hình vẽ
Sự hội tự khắc sâu tình cảm thủy chung son sắc của nhà thơ đối với con người và cảnh sắc nơi đây
Kết cấu
Thảo luận nhóm
Ảnh
KẾT CẤU
Hình vẽ
Dựa vào hình thức trình bày của văn bản và sự xuất hiện luân phiên của các từ xưng hô "mình" và "ta", hãy xác định kết cấu của tác phẩm. Kết cấu đó gợi cho em liên tưởng đến thể loại nào của văn học dân gian ?
Việt Bắc là một bài thơ hiện đại nhưng lại thấm đẫm chất dân gian. Hãy chỉ ra các biếu hiện của tính dân gian, tính hiện đại trong đoạn trích.
- Kết cấu
Ảnh
Xác định kết cấu của tác phẩm
Hình vẽ
Kết cấu văn bản: Theo lối đối đáp
Sự thay đổi luân phiên giữa các đại từ
Hình vẽ
Mình
Hình vẽ
Ta
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Bài thơ kết cấu theo lối đối đáp quen thuộc của ca dao, dân ca
- Tính dân gian
Ảnh
Tính dân gian thể hiện qua bài thơ Việt Bắc
Hình vẽ
Ảnh
Hình vẽ
Tính dân gian
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
- Tính hiện đại
Ảnh
Tính hiện đại
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Lời thơ
• Bình lặng, da diết của ca dao. • Kết hợp cái da diết của nỗi nhớ với sự hối hả, rộn ràng. • Những câu hỏi dồn dập, nặng nghĩa, nặng tình.
Giọng điệu
• Hùng ca, tình ca. • Âm vang chiến thắng của dân tộc. • Nhuốm hơi thở thời sự, mang không khí sử thi. • Làm nên chất hiện đại cho bài thơ.
Ngắt nhịp
• Biến tấu cách ngắt nhịp thể lục bát: 2/2/2 -> 4/4
Hình vẽ
Hình vẽ
Nhịp thở nhanh, khỏe, rộn ràng
Tâm trạng nhân vật
Thảo luận nhóm
Ảnh
Phân tích tâm trang cảm xúc của nhân vật trữ tình
Hình vẽ
Trạm 1: "Mình","ta" trong bài thơ là ai? Dựa vào yếu tố nào để xác định điều đó?
Trạm 2: Tâm trạng bao trạng của cả "mình" và "ta" trong đoạn trích là gì? Những kỉ niệm nào đã ùa về?
Trạm 3: Thiên nhiên, con người, cuộc sống kháng chiến ở Việt Bắc được nhà thơ khắc hoa qua những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ nào? Giải thích nét đặc sắc của một trong các yếu tố nghệ thuật đó.
Trạm 1
Trường hợp 1
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Ảnh
Đại từ "mình"
Đại từ "ta"
Người cán bộ, người lính từng làm việc trên chiến khu Việt Bắc.
Hình vẽ
Người dân Việt Bắc
Hình vẽ
Mình về, mình đi
Có nhớ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Ý chỉ người ra đi, người rời vùng núi để về thành thị.
Trường hợp 2
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Ảnh
Đại từ "mình"
Đại từ "ta"
Hình vẽ
Hình vẽ
Người cán bộ, người lính từng làm việc trên chiến khu Việt Bắc.
Người dân Việt Bắc
Hình vẽ
"Ta về, mình có nhớ ta Ta về, ta nhớ những hoa cùng người".
Trường hợp 3
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Đại từ "mình"
Hình vẽ
Chỉ cả người cán bộ và người dân Việt Bắc.
Hình vẽ
"Mình đi, mình có nhớ mình", "Mình đi, mình lại nhớ mình".
Trạm 2
Tâm trạng
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Tâm trạng bao trùm
Hình vẽ
Hình vẽ
Những kỉ niệm một thời gắn bó sắt son, mặn nồng.
Hình vẽ
Hình vẽ
Quyến luyến, không nỡ rời xa, trân trọng những kỉ niệm đẹp đẽ.
Kỉ niệm thiên nhiên
Ảnh
Hình vẽ
• Mưa nguồn suối lũ, mây mù. • Bản khói cùng sương. • Rừng nứa bờ tre. • Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê. • Rừng xanh hoa chuối. • Ve kêu rừng phách đổ vàng.....
Ảnh
Kỉ niệm cuộc sống
Ảnh
Hình vẽ
• Người mẹ địu con lên rẫy bẻ từng bắp ngô. • Lớp học i tờ, tiếng mỡ, chày đêm. • Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng • Nhớ người đan nón, cô em gái hái măng,...
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Kỉ niệm gian khó
Ảnh
Hình vẽ
• Miếng cơm chấm muối • Chia củ sắn lùi, bát cơm sẻ nửa chăn sui đắp cùng • Ngày tháng cơ quan; ca vang núi đèo,....
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Trạm 3
Toàn cảnh Vệt Bắc
Ảnh
Hình vẽ
Thiên nhiên, con người và cuộc sống kháng chiến ở Việt Bắc
Hình vẽ
Hình vẽ
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Động từ mạnh: rầm rập, rung
Từ láy: điệp điệp, trùng trùng
Hình vẽ
Sức mạnh vô địch của đoàn quân, tạo không khí chiến trận.
Hình vẽ
Khí thế mạnh mẽ không thể ngăn cản của đoàn quân.
- Thiên nhiên
Ảnh
Hình vẽ
• Rừng nứa bờ tre • Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê. • Rừng xanh hoa chuối. • Ve kêu rừng phách đổ vàng.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
- Con người
Ảnh
Hình vẽ
• Người mẹ địu con lên rẫy bẻ từng bắp ngô. • Lớp học i tờ. • Dao gài thắt lưng. • Nhớ người đan nón. • Cô em gái hái măng...
Ảnh
Ảnh
- Biện pháp nghệ thuật
Ảnh
Hình vẽ
• Âm hưởng ngân vang. • Nhấn mạnh vào nỗi nhớ son sắt của người ra đi và người ở lại.
→ So sánh, điệp từ, điệp cú pháp, liệt kê, nhân hóa.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Nhấn mạnh nỗi nhớ, cảm xúc của người ra đi vần luôn hướng về Việt Bắc.
Niềm vui to lớn, không khí chiến thắng vang rộn toàn dân.
Vận dụng
Câu 1
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Bài thơ Việt Bắc được ra đời trong hoàn cảnh nào?
A. Hiệp định Gio-ne-vơ được kí kết, Trung ương Đảng và Chính phủ rời chiến khu Việt Bắc về lại thủ đô. Nhân sự kiện có tính chất lịch sử ấy, Tố Hữu sáng tác bài thơ Việt Bắc để ghi lại không khí bịn rịn, nhớ thương của kẻ ở, người đi.
B. Sau khi hiệp định Pa-ri được kí kết, Trung ương Đảng và chính phủ rời chiến khu Việt Bắc về lại thủ đô. Nhân sự kiện có tính chất lịch sử ấy, Tố Hữu đã sáng tác bài thơ Việt Bắc để ghi lại không khí bịn rịn, nhớ thương của kẻ ở, người đi.
C. Trong những năm tháng chiến đấu ở Việt Bắc năm 1954.
D. Khi tác giả Tố Hữu rời Việt chuyển sang đơn vị khác công tác mới.
Câu 2
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Câu 2: Giá trị nội dung của bài thơ Việt Bắc là:
A. Cảm nghĩ mới mẻ của tác giả về đất nước qua những vẻ đẹp được phát hiện ở chiều sâu trên nhiều bình diện: lịch sử, địa lý, văn hóa.
B. Cảm hứng lãng mạn và bi tráng về người lính ở Việt Bắc.
C. Là khúc ân tình thủy chung của những người cách mạng, của cả dân tộc qua tiếng lòng của tác giả.
D. Là nỗi nhớ sâu sắc với mảnh đất con người nơi đây.
Câu 3
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Câu 3: Bài thơ Việt Bắc được viết theo thể thơ nào?
A. Thất ngôn.
B. Lục bát.
C. Thất ngôn bát cú.
D. Song thất lục bát.
Câu 4
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Câu 4: Bài thơ Việt Bắc sử dụng lối đối đáp giao duyên của:
A. Đồng dao.
B. Câu đối.
C. Vè.
D. Ca dao dân ca.
Câu 5
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Câu 5: Hành động "cầm tay" trong câu thơ "Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay" thể hiện:
A. Sự luyến tiếc giữa chàng trai miền xuôi và cô gái Việt Bắc khi chia tay nhau.
B. Thể hiện tình đồng chí keo sơn, gắn bó, sự sẻ chia, cùng nhau vượt qua khó khăn trong bom đạn.
C. Sự luyến tiếc và nghĩa tình keo sơn gắn bó giữa cách mạng và Việt Bắc, gợi nhớ những cuộc chia tay trong văn học trung đại (nhưng đây là cuộc chia tay trong niềm vui chiến thắng).
D. Sự bịn rịn của người dân với chiến sĩ.
Tổng Kết
Nội dung
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Những lời tâm tình, trò chuyện giữa người dân Việt Bắc và những người chiến sĩ cách mạng. Họ đã từng cùng nhau vượt qua bao gian khổ, khó khăn.
Hình vẽ
Bài thơ là sự gắn bó mật thiết quân dân cá nước, đồng thời cũng là sự thương nhớ núi rừng Việt Bắc.
Nghệ thuật
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Kết hợp nhuần nhuyễn chất trữ tình và dân gian. Sử dụng nghệ thuật đối đáp "mình - ta".
Hình vẽ
Sử dụng nhiều biện pháp tu từ như: so sánh, điệp ngữ, lặp cấu trúc.... Qua đó nhấn mạnh tình cảm mà người viết muốn gửi gắm.
Cảm ơn
Ảnh