Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
TIẾT 21- ĐỌC VĂN VĂN TẾ NGHĨA SĨ CẦN GIUỘC (NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU) GIỚI THIỆU BÀI
Hình ảnh 1:
Chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà Nguyễn Đình Chiểu (1822 – 1888) Hình ảnh 2:
Mộ cụ Nguyễn Đình Chiểu tại Ba Tri, Bến Tre Hình ảnh 3:
I/. TÁC GIẢ
1. Tiểu sử - cuộc đời:
a. Tiểu sử:
I/. TÁC GIẢ - Nguyễn Đình Chiểu (1822- 1888), Tự: Mạnh trạch; Hiệu : Trọng Phủ, Hối Trai( cái phòng tối) - Sinh tại quê mẹ: Tân Thới – Bình Dương- Gia Định( nay là TP Hồ Chí Minh) - Xuất thân: Trong gia đình nhà Nho 1. Tiểu sử - cuộc đời a. Tiểu sử b. Những nét chính về cuộc đời:
- 1833 NĐC vào Huế học, 1843 đỗ tú tài tại trường thi Gia Định. 1847 ông ra Huế học chờ khoa thi Kỉ Dậu 1849 lúc sắp thi được tin mẹ mất, bỏ thi về Nam chịu tang mẹ. Trên đường về NĐC bị đau mắt nặng lại khóc mẹ quá nhiều nên bị mù 2 mắt. -> NĐC lâm vào cảnh: đau thương, bệnh tật, công danh giang dở. - Đến 1851 ĐC mở lớp dạy học và làm thuốc chữa bệnh cho người nghèo, sáng tác thơ văn -> Trong con người NĐC có sự kết hợp của 3 tố chất: nhà giáo, thầy thuốc, nhà văn. b. Những nét chính cuộc đời 1. Tiểu sử- cuộc đời I/. TÁC GIẢ Những nét chính về cuộc đời:
I/. TÁC GIẢ 1. Tiểu sử - cuộc đời b. Những nét chính về cuộc đời - 1859 Pháp đánh Gia Định, NĐC cùng các lãnh tụ nghĩa quân bàn mưu đánh giặc và sáng tác thơ văn chiến đấu Đến đây em có nhận xét gì về con người Đồ Chiểu? Cuộc đời ông là một tấm gương sáng về nghị lực và đạo đức, suốt đời chiến đấu không biết mệt mỏi cho lẽ phải, cho quyền lợi của nhân dân. II/. SỰ NGHIỆP THƠ VĂN
1. Các tác phẩm chính:
Kể tên những tác phẩm chính của NĐC? II/. SỰ NGHIỆP THƠ VĂN 1. Các tác phẩm chính Chạy giặc (1859) Từ biệt cố nhân (1859) Tế Cần Giuộc sĩ dân trận vong văn (tức Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, 1861) Mười hai bài thơ và bài văn tế Tướng quân Trương Định (1864) Mười bài thơ điếu Ba Tri Đốc binh Phan Tòng (1868) Lục tỉnh sĩ dân trận vong văn (Văn tế nghĩa sĩ trận vong Lục tỉnh, chưa biết đích xác thời điểm sáng tác)[23]. Hịch kêu gọi nghĩa binh đánh Tây (chưa xác định thời điểm sáng tác) ... 2. Quan điểm sáng tác:
II. Sự nghiệp thơ văn 2. Quan điểm sáng tác - Đồ Chiểu đã phát biểu quan điểm sáng tác của mình qua hai câu thơ: "Chở bao nhiêu đạo thuyền ko khẳm Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà" - Dùng thơ văn để chở đạo làm người, để “đâm gian, chém tà”, chiến đấu cho bảo vệ đạo đức và chính nghĩa - Nguyễn Đình Chiểu biểu hiện quan điểm chê - khen, biểu dương - phê phán, thương - ghét rõ ràng, chánh - tà minh bạch, hợp đạo lý, thuận tình người, theo đúng chuẩn mực văn hóa Việt Nam. 3. Nội dung thơ văn:
II. Sự nghiệp thơ văn a. Thơ văn NĐC thể hiện lí tưởng đạo đức nhân nghĩa sâu sắc 3. Nội dung thơ văn Cơ sở lí tưởng đạo đức nhân nghĩa của NĐC? Cơ sở lí tưởng đạo đức nhân nghĩa: Nhân: Tình yêu thương con người, sẵn sàng cưu mang con người trong cơn hoạn nạn. Nghĩa: Là quan hệ tốt đẹp giữa con người với con người trong xã hội a. Thơ văn NĐC thể hiện lí tưởng đạo đức nhân nghĩa sâu sắc:
II/. Sự nghiệp thơ văn 3. Nội dung thơ văn a. Thơ văn NĐC thể hiện lí tưởng đạo đức nhân nghĩa sâu sắc - Nhân vật đều là mẫu lí tưởng: sống nhân hậu, thuỷ chung, ngay thẳng, dám xả thân vì nghĩa lớn… - VD: Lục Vân Tiên trước khi vào kinh ứng thí trở về thăm ch mẹ, dọc đường gặp bọn cướp Phong lai đang hoành hành -> Vân Tiên một mình đánh tan bọn cướp và cứu được KNN. Hãy lấy một dẫn chứng mà em đã được học ở THCS để minh hoạ cho nội dung lí tưởng đạo đức, nhân nghĩa trong thơ văn NĐC? b. Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu thể hiện lòng yêu nước thương dân:
- Ghi lại chân thực một thời đau thương của đất nước- của nhân dân khi thực dân Pháp xâm lược ( “Chạy giặc”). -Tố cáo tội ác của bọn cướp nước và bọn bán nước (Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc). - Ca ngợi,khích lệ tinh thần yêu nước đánh Pháp của nhân dân (đặc biệt là người nông dân đánh giặc)( Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc; Văn tế nghĩa sĩ trận vong Lục tỉnh; Thơ điếu Phan Tòng…) b. Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu thể hiện lòng yêu nước thương dân 3. Nội dung thơ văn II/. SỰ NGHIỆP THƠ VĂN Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu thể hiện lòng yêu nước thương dân:
- Bày tỏ thái độ kiên trung, bất khuất của những con người thất thế nhưng vẫn hiên ngang, tin tưởng và hy vọng vào tương lai. ( Ngư Tiều y thuật vấn đáp) => Thơ văn NĐC đã đáp ứng xuất sắc những yêu cầu của cuộc sống và chiến đấu đương thời, có tác dụng động viên, khích lệ không nhỏ tinh thần và ý chí cứu nước của nhân dân. b. Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu thể hiện lòng yêu nước thương dân 3. Nội dung thơ văn II/. SỰ NGHIỆP THƠ VĂN 4. Nghệ thuật thơ:
II/. SỰ NGHIỆP THƠ VĂN 4. Nghệ thuật thơ văn Nghệ thuật đặc sắc thơ văn NĐC thể hiện ở những điểm nào? - Bút pháp trữ tình xuất phát từ cõi tâm trong sáng, nhiệt thành và đầy tình yêu thương. - Mang đậm sắc thái Nam bộ từ lời ăn tiếng nói: (mộc mạc, bình dị) -> đến tâm hồn: (nồng nhiệt, chất phác). - Các sáng tác thiên về truyện kể, màu sắc diễn xướng phổ biến trong văn họcdân gian( nhất là Nam Bộ) III/. GHI NHỚ
Ghi nhớ:
- Cuộc đời Nguyễn Đình Chiểu là một tấm gương sáng,cao đẹp về nhân cách,nghị lực và ý chí, lòng yêu nước-thương dân và thái độ kiên trung bất khuất trước kẻ thù. - Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu là một bài ca đạo đức, nhân nghĩa; là tiếng nói yêu nước cất lên từ cuộc chiến đấu chống quân xâm lược, là thành tựu nghệ thuật xuất sắc mang đậm sắc thái Nam Bộ. III/. GHI NHỚ