BÀI 17: VĂN MINH PHÙ NAM
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
LỊCH SỬ 10
BÀI 17: VĂN MINH PHÙ NAM
Ảnh
Mục tiêu bài học
Học xong bài học này, em sẽ
Ảnh
Học xong bài học này, em sẽ:
Nêu được cơ sở hình thành và trình bày được những thành tựu cơ bản văn minh Phù Nam. Biết vận dụng những hiểu biết về giá trị của nền văn minh cổ để giới thiệu về đất nước, con ngồồi Việt Nam, có ý thức trân trọng và trách nhiệm trong việc góp phần bảo tồn di sản văn hoá dân tộc.
Khỏi động
- Khỏi động (Khỏi động)
Ảnh
Ảnh
Nền văn hoá Óc Eo gắn liền với sự tồn tại của Vương quốc Phù Nam trong khoảng thế kỉ I đến thế kỉ VII. Địa bàn chủ yếu của Vương quốc Phù Nam là khu vực Nam Bộ Việt Nam ngày nay. Bài học này sẽ giúp em hiểu rõ những yếu tố đã đưa Phù Nam trở thành một đế chế biển hùng mạnh ở Đông Nam Á và những di sản của văn minh Phù Nam trong mạch nguồn văn hoá dân tộc.
Ảnh
I. Cơ sở hình thành
1. Điều kiện tự nhiên (I. Cơ sở hình thành)
1. Điều kiện tự nhiên
- Đọc thông tin SGK và quan sát hình:
Ảnh
- Trả lời câu hỏi
- Trả lời câu hỏi:
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Điều kiện tự nhiên có ảnh hưởng như thế nào đến sự hình thành văn minh Phù Nam?
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Mạng lưới sông ngòi dày đặc kết nối với nhau và đều đổ ra biển qua nhiều cửa sông lớn, trữ lượng nước ngọt dồi dào, nguồn lợi thuỷ sản phong phú, đất đai giàu phù sa,... Phần biển bao bọc ở phía đông và tây nam lãnh thổ với nhiều hải cảng thuận lợi là con đường hướng ra bên ngoài, tiếp xúc trực tiếp với khu vực Đông Nam Á hải đảo và Ấn Độ.
=> Tạo điều kiện cho phát triển kinh tế nông nghiệp và thương mại.
2. Dân cư và xã hội
2. Dân cư và xã hội
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Hãy nêu những cơ sở hình thành văn minh Phù Nam về dân cư và xã hội.
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Tổ tiên người Phù Nam là các nhóm cư dân bản địa có quá trình phát triển liên tục từ thời kì đồ đá, chủ nhân của nền văn hoá tiền Óc Eo. Sự tiếp xúc sớm với văn minh Ấn Độ qua vai trò của thương nhân và các nhà truyền giáo giúp Phù Nam tiếp thu nhiều giá trị văn minh Ấn Độ như chữ viết, tư tưởng, tôn giáo, tổ chức nhà nước và chế độ đẳng cấp.
a. Dân cư
+ tiếp (- Kết luận)
Ảnh
Gồm nhiều tầng lớp, có sự phân hóa giàu nghèo rõ rệt dưới ảnh hưởng của Ấn Độ giáo.
b. Xã hội
+ Quý tộc và tu sĩ: thuộc tầng lớp trên của xã hội, được trọng dụng, chi phối các quan hệ chính trị - xã hội và ngoại giao. + Thương nhân: nắm quyền lực lớn trong nền kinh tế. + Nông dân, thợ thủ công và một bộ phận nô lệ: là lực lượng lao động, hợp thành tầng lớp bị trị trong xã hội.
II. Thành tựu văn minh tiêu biểu
1. Tổ chức nhà nước (II. Thành tựu văn minh tiêu biểu)
1. Tổ chức nhà nước
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Nêu mô hình tổ chức bộ máy Nhà nước Phù Nam.
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Nhà nước Phù Nam ra đời vào khoảng đầu thế kỉ I, tồn tại đến thế kỉ VII. Nhà nước Phù Nam mang tính chất của nhà nước chuyên chế cổ đại phương Đông, đứng đầu là vua nắm cả vương quyền và thần quyền. Giúp việc cho vua là các quan lại trong hệ thống chính quyền.
2. Chữ viết
2. Chữ viết
Ảnh
- Đọc thông tin SGK, quan sát hình và trả lời câu hỏi:
Ảnh
Dựa vào kiến thức đã học và quan sát Hình 17.3, cho biết văn hoá Ấn Độ ảnh hưởng như thế nào đến sự hình thành và phát triển của văn hoá Phù Nam?
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Trên cơ sở tiếp nhận chữ Phạn của người Ấn Độ, người Phù Nam đã xây dựng hệ thống chữ viết riêng để ghi lại tiếng nói của mình. Nhiều minh văn được người Phù Nam chạm khác trên bia đá, trên khung cửa của những ngôi đền, trên đồ dùng kim khí hoặc trên những miếng đất nung. Thư tịch cổ Trung Quốc cũng cho biết người Phù Nam có nhiều sách vở và thư viện.
3. Đời sống vật chất
3. Đời sống vật chất
- Đọc thông tin SGK, quan sát hình và trả lời câu hỏi:
Ảnh
Nêu những thành tựu cơ bản về đời sống vật chất của cư dân Phù Nam.
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Người Phù Nam xúc tiến mạnh mẽ hoạt động trao đổi, buôn bán với bên ngoài. Ở: nhà sàn làm bằng gỗ, lợp lá. Phương tiện đi lại: chủ yếu là thuyền, phù hợp với môi trường sông, rạch và ven biển. Trang phục: đơn giản, đàn ông mặc khố dài tới gối, ở trấn; phụ nữ dùng một tấm vải quấn lại thành váy và đeo trang sức.
4. Đời sống tinh thần
4. Đời sống tinh thần
- Đọc thông tin SGK, quan sát hình và trả lời câu hỏi:
Ảnh
Ảnh
Hãy lập bảng những thành tựu tiêu biểu của văn minh Phù Nam.
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận:
Thịnh hành nhiều tín ngưỡng bản địa Đông Nam Á: tín ngưỡng vạn vật hữu linh, tín ngưỡng phồn thực, tín ngưỡng thờ thần Mặt Trời. Tiếp nhận hệ thống các vị thần, Phật, nghi thức thờ cúng và triết lí từ Ấn Độ giáo, Phật giáo, hoà nhập vào tín ngưỡng bản địa để tạo nên tôn giáo của mình.
a. Tín ngưỡng, tôn giáo
+ tiếp (- Kết luận)
Ảnh
Kĩ thuật tạc tượng, điêu khắc trên các chất liệu gỗ, gốm, kim loại rất tinh xảo, chịu ảnh hưởng đậm nét phong cách Ấn Độ. Âm nhạc, nghệ thuật ca múa rất phát triển.
b. Nghệ thuật
+ tiếp (- Kết luận)
Ảnh
Có tục chôn cất người chết bằng nhiều hình thức: thuỷ táng, hoả táng, địa táng, điểu táng. Khi có người qua đời, những người thân phải cạo đầu, cạo râu và mặc đồ trắng. Đeo trang sức, một số đồ vật được coi là bùa chú. Biết dùng loại cây giống thạch lựu để chế biến ra rượu uống.
c. Phong tục tập quán
Luyện tập và vận dụng
1. Luyện tập
Ảnh
1. Luyện tập
Hình vẽ
Văn minh Phù Nam hình thành trên các cơ sở nào? Yếu tố biển và kinh tế biển tác động như thế nào đến sự hình thành và phát triển của văn minh Phù Nam?
2. Vận dụng
Ảnh
2. Vận dụng
Em hãy sưu tầm và giới thiệu một số tư liệu về nền văn minh Phù Nam.
Dặn dò
- Dặn dò
Ảnh
DẶN DÒ
Ôn lại bài vừa học. Làm bài tập trong SBT. Đọc " Âm vang di sản" rút ra ý nghĩa và bài học.
Chuẩn bị bài sau: "Bài 18: Văn minh Đại Việt".
- Cảm ơn
Ảnh