BÀI 13: VĂN MINH CHĂM-PA, VĂN MINH PHÙ NAM
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
LỊCH SỬ 10
BÀI 13: VĂN MINH CHĂM-PA, VĂN MINH PHÙ NAM
Ảnh
Khỏi động
Khỏi động (Khỏi động)
Ảnh
Cơ sở nào dẫn đến sự hình thành nền văn minh Chăm-pa và nền văn minh Phù Nam? Thành tựu tiêu biểu của các nền văn minh đó là gì?
Ảnh
1. Văn minh Chăm-pa
1.1. Cơ sở hình thành (1. Văn minh Chăm -pa)
Ảnh
a. Điều kiên tự nhiên
1.1 Cơ sở hình thành
Đọc thông tin và quan sát hình 13.3, hãy nêu cơ sở về điều kiện tự nhiên góp phần hình thành nền văn minh Chăm-pa.
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận
Hình vẽ
Phạm vi: vùng duyên hải và một phần cao nguyên miền Trung Việt Nam ngày nay. Địa hình đan xen khu vực cao nguyên với đồng bằng nhỏ hẹp. Có nhiều sông lớn, tiêu biểu như sông Thu Bồn,... Có đường bờ biển dài.
+ tiếp (- Kết luận)
Ảnh
Hình vẽ
Vị trị địa lí thuận lợi cho quá trình giao lưu, tiếp xúc văn hoá với các nền văn minh khác. Điều kiện tự nhiên thuận lợi cho sự định cư và canh tác nông nghiệp của cư dân.
+ Tác động:
b. Dân cư
b. Dân cư
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Đọc thông tin, hãy nêu cơ sở dân cư hình thành nền văn minh Chăm-pa.
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận
Hình vẽ
Cư dân bản địa là những người nói tiếng Môn cổ. Sự xuất hiện của bộ phận cư dân nói tiếng Mã Lai - Đa Đảo.
=> Những nhóm cư dân này cộng cư với nhau và là chủ nhân đầu tiên của văn minh Chăm -pa.
1.2. Những thành tựu tiêu biểu
a. Đời sống vật chất
Ảnh
1.2. Những thành tựu tiêu biểu
Đọc thông tin, tư liệu và quan sát hình 13.4, trình bày những thành tựu tiêu biểu về đời sống vật chất của nền văn minh Chăm - Pa.
- Kết luận
- Kết luận
Hình vẽ
Nguồn lương thực chính là: gạo nếp, gạo tẻ, kê, ... ngoài ra còn có nguồn hải sản đa dạng. Trang phục: nam, nữ thường quấn ngang tấm vải từ lưng trở xuống, tai đeo trang sức. Vua thường ở trong lầu cao, dân thường ở nhà sàn dựng bằng gỗ. Thuyền đi biển phổ biến là hai loại đầu nhọn, có cánh buồm, phần đầu lái và mũi thuyền đều uốn cong. Kĩ thuật làm đồ gốm và xây dựng đền tháp phát triển.
b. Đời sống tinh thần
b. Đời sống tinh thần
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Đọc thông tin, tư liệu hãy trình bày những thành tựu tiêu biểu về đời sống tinh thần trong nền văn minh Chăm Pa.
- Kết luận
- Kết luận
Hình vẽ
Sáng tạo ra chữ Chăm cổ trên cơ sở tiếp thu chữ Phạn. Văn học dân gian (thần thoại, truyền thuyết,...) và văn học viết (thơ, trường ca,...) cùng song hành tồn tại. Tín ngưỡng - tôn giáo: có tục thờ cúng tổ tiên, chôn người chết trong các mộ chum, tiếp thu các tôn giáo của Ấn Độ. Tư duy thẩm mĩ và sáng tạo của cư dân Chăm-pa thể hiện rõ qua các công trình kiến trúc, điêu khắc,... Âm nhạc và ca múa đặc biệt phát triển với các loại nhạc cụ như đàn cầm, kèn,... cùng nhiều kiểu múa.
c. Tổ chức xã hội và nhà nước
Ảnh
c. Tổ chức xã hội và nhà nước
Đọc thông tin, tư liệu và quan sát sơ đồ 13, hãy trình bày những thành tựu tiêu biểu về tổ chức xác hội và nhà nước của nền văn minh Chăm-pa.
- Kết luận
- Kết luận
Hình vẽ
Tổ chức xã hội: Cư dân chủ yếu sinh sống trong làng, duy trì quan hệ cộng đồng và thân tộc. Tổ chức nhà nước theo thể chế quân chủ chuyên chế:
Vua là người đứng đầu nhà nước, có quyền lực tối cao và tuyệt đối. Giúp việc cho vua là quan lại ở trung ương và địa phương, phân cấp thành ba hạng: tôn quan, thuộc quan và ngoại quan. Cả nước chia thành nhiều châu, dưới châu là huyện, dưới huyện là làng.
2. Văn minh Phù Nam
2.1. Cơ sở hình thành (2. Văn minh Phù Nam)
a. Điều kiên tự nhiên
Hình vẽ
Ảnh
2.1 Cơ sở hình thành
Đọc thông tin, tư liệu SGK em hãy nêu cơ sở về điều kiện tự nhiên hình thành nền văn minh Phù Nam.
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận
Hình vẽ
Phạm vi: Lưu vực sông Cửu Long. Hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt đổ ra biển. Địa hình khu vực thấp, nguồn nước dồi dào. Có đường bờ biển dài.
+ tiếp (- Kết luận)
Ảnh
Hình vẽ
Vị trị địa lí thuận lợi cho quá trình giao lưu kinh tế, văn hoá. Điều kiện tự nhiên thuận lợi cho sự định cư và phát triển kinh tế của dân cư.
+ Tác động:
b. Dân cư
b. Dân cư
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Đọc thông tin, tư liệu SGK hãy nêu cơ sở dân cư hình thành nền văn minh Phù Nam.
- Kết luận
Ảnh
- Kết luận
Hình vẽ
Cư dân bản địa chủ yếu là người Môn cổ. Ngoài ra còn có một bộ phận cư dân đến từ bên ngoài.
=> Các tộc người này đã cùng nhau thiết lập quốc gia mới, làm chủ nền văn minh Phù Nam.
2.2. Những thành tựu tiêu biểu
a. Đời sống vật chất
2.2. Những thành tựu tiêu biểu
Ảnh
Đọc thông tin, tư liệu SGK và quan sát các hình 13.5, 13.6, hãy nêu thành tựu tiêu biểu về đời sống vật chất của nền văn minh Phù Nam.
Ảnh
Ảnh
- Kết luận
Hình vẽ
- Kết luận
Nguồn lực lương thực, thực phẩm chính là lúa gạo, các loại rau củ, quả, gia súc,... Trang phục tuỳ theo từng tầng lớp xã hội. Cư dân sống chủ yếu trong các nhà sàn bằng gỗ. Việc di chuyển đi lại giữa các khu vực chủ yếu bằng thuyền bè trên kênh rạch, sông, biển.
Ảnh
b. Đời sống tinh thần
b. Đời sống tinh thần
Ảnh
Đọc thông tin, tư liệu SGK và quan sát các hình 13.7, 13.8, hãy nêu thành tựu tiêu biểu về đời sống tinh thần trong nền văn minh Phù Nam.
Ảnh
Ảnh
- Kết luận
- Kết luận
Hình vẽ
Sử dụng chữ viết từ sớm, các loại văn tự có loại giống chữ Hán, chữ Phạn. Cư dân Phủ Nam có tư duy thẩm mĩ phát triển ở trình độ khá cao, thể hiện qua kĩ thuật chế tác đồ trang sức, kĩ thuật dệt vải, làm gốm, điêu khắc, kiến trúc. Tín ngưỡng - tôn giáo: Có tín ngưỡng sùng bái núi thiêng và nàng công chúa rắn, tiếp thu Hin-đu giáo và Phật giáo từ Ấn Độ.
c. Tổ chức xã hội và nhà nước
Hình vẽ
Ảnh
c. Tổ chức xã hội và nhà nước
Đọc thông tin, tư liệu SGK trình bày những thành tựu tiêu biểu về tổ chức xã hội và nhà nước của nền văn minh Phù Nam.
Ảnh
- Kết luận
- Kết luận
Hình vẽ
Cư dân sinh sống trong các xóm làng, gồm nhiều gia đình cùng huyết thống, cùng sống trên một khu vực. Xóm làng có quan hệ lỏng lẻo với nhau và bị chia cắt bởi rừng rậm, đầm lầy. Nhà nước Phù Nam là tập hợp của nhiều tiêu quốc và được tổ chức nhà nước theo thể chế quân chủ chuyên chế gồm: vua là ngưười đứng đầu, có quyền lực tối cao và giúp việc cho vua là hệ thống quan lại, tăng lữ.
Luyện tập và vận dụng
1. Luyện tập
Hình vẽ
1. Luyện tập
Câu 1: Lập bảng so sánh về cơ sở hình thành của nền văn minh Chăm-pa với nền văn minh Phù Nam theo mẫu sau:
Ảnh
+ tiếp (1. Luyện tập)
Ảnh
Câu 2: Kể tên các thành tựu tiêu biểu về đời sống tinh thần của nền văn minh Chăm-pa, nền văn minh Phù Nam.
2. Vận dụng
Ảnh
Hình vẽ
2. Vận dụng
Câu 3: Đóng vai hướng dẫn viên du lịch giới thiệu với bạn bè về một di tích thuộc văn minh Chăm -pa hoặc văn minh Phù Nam còn tồn tại đến ngày nay.
Dặn dò
- Dặn dò
Ảnh
DẶN DÒ
Ôn lại bài vừa học. Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị bài sau: "BàiBài 14: Cơ sở hình thành và quá trình phát triển của văn minh Đại Việt".
- Cảm ơn
Ảnh