BÀI 9. VĂN HỌC VÀ CUỘC ĐỜI. 2. TRỞ VỀ (TRÍCH ÔNG GIÀ VÀ BIỂN CẢ) (Ơ - NÍT HÊ - MINH - UÊ)
Trang bìa
Trang bìa
BÀI 8. DỮ LIỆU TRONG VĂN BẢN THÔNG TIN
TRỞ VỀ (TRÍCH ÔNG GIÀ VÀ BIỂN CẢ)
Văn bản 2:
Ảnh
Khởi động
Khởi động
Ảnh
- Khởi động:
Hình vẽ
Em đã từng đọc cuốn sách hay bộ phim nào mà ở đó nhân vật chính phải trải qua một cuộc hành trình tưởng chừng như vượt quá sức mình chưa? Chia sẻ cảm nhận về chặng cuối của hành trình đó. Nhan đề "trở về" gợi lên cho em những suy nghĩ, liên tưởng gì?
I. Tìm hiểu chung
Tìm hiểu chung
Ảnh
I. Tìm hiểu chung
- Nhiệm vụ
- Nhiệm vụ:
Đọc thông tin SGK và quan sát video tìm hiểu về tác giả Ơ-nít Hê-minh-uê và tác phẩm.
1. Tác giả
Hình vẽ
1. Tác giả
Là một nhà văn người Mỹ đã để lại dấu ấn sâu sắc trong nền văn xuôi hiện đại phương Tây. Ông bước vào đời với nghề viết báo, làm phóng viên mặt trận cho tới kết thúc Chiến tranh TG thứ hai. Các tác phẩm của ông: Mặt trời vẫn mọc (1926), Giã từ vũ khí (1929), Chuông nguyện hồn ai (1940)... Ông được tặng giải thưởng Nô-ben về văn học năm 1954.
Ảnh
Ơ-nít Hê-minh-uê (1899 - 1961)
2. Văn bản
Hình vẽ
2. Tác phẩm
Ông già và biển cả (1952) là một kết tinh tiêu biểu của những nét mới mẻ trong lối kể chuyện của Huê-minh-uê. Đoạn trích trong SGK nằm ở cuối truyện, kể lại việc ông lão Xan-ti-a-gô đuổi theo và bắt được con cá kiếm.
Ảnh
a. Xuất xứ
b. Bố cục
b. Bố cục
Hình vẽ
Hình vẽ
Miêu tả cảnh ông lão Santiago trở về sau một hành trình đánh bắt cá dài ngày đầy gian nan.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Ông lão nằm ngủ và mơ về con cá lớn, về quá khứ huy hoàng. Cậu bé Ma-nô-lin đến thăm ông lão với sự quan tâm, lo lắng. Hai người trò truyện về chuyến đi săn cá và tương lai.
+ Phần 3
b. Bố cục
Hình vẽ
Hình vẽ
Ông lão nhìn ra biển cả, ngắm nhìn mặt trời mọc và những con cá nhỏ lượn lờ xung quanh thuyền.
Hình vẽ
Ảnh
c. Mối liên hệ
c. Mối liên hệ
Hình vẽ
Các phần có mối liên hệ với nhau chặt chẽ tạo nên câu chuyện hoàn chỉnh về hành trình trở về của ông lão Santiago. Góp phần thể hiện đầy đủ, rõ ràng chủ đề, ý nghĩa của tác phẩm.
Ảnh
II. Tìm hiểu chi tiết
Tìm hiểu chi tiết
Ảnh
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Hành động khóc của Ma-nô-lin và cuộc đối thoại giữa Ma-nô-lin và Santiago.
Ảnh
1. Hành động khóc của Ma-nô-lin và cuộc đối thoại giữa Ma-nô-lin và Santiago.
Hình vẽ
Ma-nô-lin khóc mấy lần? Hành động khóc thể hiện tình cảm thái độ gì của cậu bé dành cho Santiago? Nội dung đối thoại? Hình thức? Tình cảm gì được bộ lộ thông qua cuộc đối thoại?
a. Hành động khóc của Ma-nô-lin
Ảnh
Hình vẽ
a. Hành động khóc của Ma-nô-lin
Hình vẽ
Lần 1: Nhìn thấy Santiago trở về trong tình trạng kiệt sức, mệt mỏi => Khóc vì thương và lo lắng cho sức khoẻ của ông lão.
Hình vẽ
Lần 2: Khi nghe Santiago kể về con cá kiếm khổng lồ mà ông lão bắt được => Khóc vì xúc động, khâm phục ý chí, lòng dũng cảm của ông lão.
Hình vẽ
Hình vẽ
+ Ý nghĩa hành động khóc
Ảnh
Hình vẽ
a. Hành động khóc của Ma-nô-lin
Hình vẽ
Thể hiện lòng thương cảm của Ma-nô-lin dành cho ông lão Santiago.
Hình vẽ
Thương ông lão ở trong tình trạng kiệt sức, mệt mỏi sau nhiều ngày lênh đênh trên biển.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Thương cho sự cô đơn lạc lõng của ông lão khi không ai tin lời ông về con cá kiếm khổng lồ.
+ Cảm xúc của Ma-nô-lin đối với ông lão Santiago
Ảnh
Hình vẽ
a. Hành động khóc của Ma-nô-lin
Hình vẽ
Xúc động trước câu chuyện về chiến công của ông lão.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Khâm phục lòng dũng cảm và chiến thắng phi thường của ông lão trước thiên nhiên, bản thân.
b. Cuộc đối thoại giữa Ma-nô-lin và Santiago
Ảnh
b. Cuộc đối thoại giữa Ma-nô-lin và Santiago
* Nội dung đối thoại:
Ảnh
+ Hình thức
Ảnh
b. Cuộc đối thoại giữa Ma-nô-lin và Santiago
* Hình thức:
Ảnh
+ Quan hệ giữa 2 nhân vật:
b. Cuộc đối thoại giữa Ma-nô-lin và Santiago
Hình vẽ
* Quan hệ giữa 2 nhân vật:
Gắn bó như tình ông cháu. Ngươi thầy, người cha truyền nghề, truyền lửa - Người học trò, người con luôn kính trọng, yêu thương và quan tâm đến ông lão. Người bạn đồng hành, cùng chia sẻ niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống. Tin tưởng, hỗ trợ nhau trên hành trình chinh phục ước mơ.
Ảnh
+ Kết luận
Ảnh
b. Cuộc đối thoại giữa Ma-nô-lin và Santiago
Hình vẽ
Santiago là đại diện cho thế hệ cũ dày dặn kinh nghiệm và bản lĩnh. Ma-nô-lin đại diện cho thế hệ trẻ đầy nhiệt huyết và hoài bão. Cuộc đối thoại giữa 2 nhân vật thể hiện sự truyền nối kinh nghiệm, kiến thức và đam mê giữa các thế hệ.
Ảnh
2. Nhân vật Santiago
Ảnh
2. Nhân vật Santiago
Hình vẽ
Không gian, thời gian ông lão đánh cá trở về. Diễn biến tâm lí nhân vật Santiago?
a. Không gian và thời gian ông lão đánh cá trở về
Ảnh
a. Không gian và thời gian ông lão đánh cá trở về
Hình vẽ
Hình vẽ
Khi ông lão thong dong chiếc thuyền cập bến nhỏ thì đèn đóm ở Thê-rếch-xơ đã tắt hết.
Hình vẽ
Gió càng to, đang thổi mạnh.
Hình vẽ
Bến cảng yên tĩnh, không một bóng người, chỉ có những con thuyền, neo đậu im lìm.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Không gian tối tăm, tĩnh mịch, tẻ nhạt, vắng lặng mang đến cảm giác lạnh lẽo, khắc nghiệt, tô đậm sự cô đơn, mệt mỏi, lạc lõng của ông lão Santiago.
+ Thời gian
a. Không gian và thời gian ông lão đánh cá trở về
Hình vẽ
Khi ông lão thong dong chiếc thuyền cập bến nhỏ thì đèn đóm ở Thê-rếch-xơ đã tắt hết.
Hình vẽ
Đêm khuya, thời điểm giao thoa giữa ngày và đêm, thời gian trôi chậm. => sự mệt mỏi, kiệt sức của ông lão sau cuộc hành trình dài đánh bắt cá đầy gian nan.
Hình vẽ
Ảnh
Ảnh
b. Diễn biến tâm lí của Santiago
b. Diễn biến tâm lí của Santiago
Hình vẽ
Hình vẽ
* Mệt mỏi kiệt sức:
Ảnh
Trở về trong tình trạng kiệt sức, rã rời sau 84 ngày lênh đênh trên biển. Cảm thấy đói khát không còn sức lực để đi lại. Tinh thần uể oải chán nản vì không ai tin lời ông về con cá kiếm khổng lồ.
+ Cô đơn, lạc lõng
b. Diễn biến tâm lí của Santiago
Hình vẽ
Hình vẽ
* Cô đơn, lạc lõng:
Ảnh
Khi trở về không nhận được sự chào đón hay chia sẻ từ ai. Chìm trong im lặng, cô đơn đối diện với sự thờ ơ và nghi ngờ của mọi người. Hình ảnh: túp lều trống trải, cái bóng dài loằng ngoằng...
+ Nhớ về quá khứ và hi vọng vào tương lai
Ảnh
b. Diễn biến tâm lí của Santiago
Hình vẽ
Hình vẽ
* Nhớ về quá khứ:
Mơ thấy đàn cá béo ngậy, cùng những chiến thắng vang dội trên biển.
Hình vẽ
Hình vẽ
* Hi vọng vào tương lai:
Khi tỉnh dậy thấy Ma-nô-lin mang thức ăn đến thăm mình. Cậu bé tin tưởng vào câu chuyện của ông, lo lắng và quan tâm đến ông.
+ Tin tưởng vào bản thân
Ảnh
b. Diễn biến tâm lí của Santiago
Hình vẽ
Hình vẽ
* Tin tưởng vào bản thân:
Nhìn ra biển ngắm mặt trời mọc, những con cá nhỏ lượn quanh thuyền khiến Santiago cảm thấy tràn đầy sức sống. Tin tưởng vào bản thân, khả năng của mình và quyết tâm tiếp tục ra khơi.
+ Kết luận
Ảnh
b. Diễn biến tâm lí của Santiago
Hình vẽ
Santiago là con người kiên cường bất khuất trước thử thách, có niềm tin và cuộc sống và bản thân. Là biểu tượng cho tinh thần lạc quan, ý chí, nghị lực phi thường của con người trước thiên nhiên và cuộc sống xung quanh.
Ảnh
3. Thái độ của mọi người trước thành quả lao động của Santiago
Ảnh
3. Thái độ của mọi người trước thành quả LĐ của Santiago
Hình vẽ
Tìm hiểu thái độ của mọi người trước thành quả lao động của Santiago và so sánh.
a. Thái độ của mọi người
a. Thái độ của mọi người
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
* Ma-nô-lin:
Thán phục trước kích thước khổng lồ của bộ xương cá kiếm. Tưởng tượng ra hình ảnh con cá khi còn sống và bày tỏ sự khâm phục đối với Santiago. Nhận thức được sự vĩ đại cuar thiên nhiên và sức mạnh của con người.
+ Nhóm ngư dân
a. Thái độ của mọi người
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
* Nhóm ngư dân:
Ngạc nhiên trước kích thước khổng lồ của bộ xương con cá kiếm. Họ chưa nhìn thấy con cá nào lớn như vậy, họ tin tưởng vào câu chuyện của Santiago. Thán phục lòng dũng camr và kĩ năng đánh bắt cá của Santiago, coi ông lão là huyền thoại trong làng chài.
+ Nhóm chủ khách sạn
a. Thái độ của mọi người
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
* Nhóm chủ khách sạn:
Thơ ơ trước bộ xương cá kiếm, thông tin vào câu chuyện của Santiago chỉ quan tâm đến việc kiếm tiền từ du khách.
+ Hai du khách
a. Thái độ của mọi người
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
* Hai du khách:
Hiếu kì trước bộ xương cá kiếm, chụp ảnh quay phim và bàn tán về nó. Hoài nghi câu chuyện của Santiago, cho rằng đây là trò lừa đảo để thu hút du khách.
b. Nhận xét
b. Nhận xét
Hình vẽ
Ma-nô-lin và nhóm ngư dân tin vào câu chuyện của Santiago, thán phục ông lão => Đại diện cho những người có lòng tin, biết trân trọng GT tinh thần và những điều phi thường. Chủ khách sạn và hai du khách thờ ơ, hoài nghi về câu chuyện => Đại diện cho lối sống thực dụng, đề cao vật chất, thiếu niềm tin vào những điều phi thường.
=> Thái độ của các nhân vật trước thành quả lao động của Santiago thể hiện quan điểm sống khác nhau => Tác giả thể hiện thông điệp về tầm quan trọng của lòng tin, ý chí và nghị lực của người trong cuộc sống.
Ảnh
III. Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
III. Tổng kết
1. Giá trị nội dung
Ảnh
1. Giá trị nội dung
Đoạn trích kể về việc chinh phục con cá kiếm của ông lão Xan-ti-a-gô. Hình ảnh ông lão đánh cá đơn độc, dũng cảm săn đuổi con cá lớn nhất đời là một biểu tượng về vẻ đẹp của ước mơ và hành trình gian khổ để biến ước mơ thành hiện thực. Qua đó, người đọc cảm nhận được nhiều tầng nghĩa, đặc biệt là vẻ đẹp của con người trong việc theo đuổi ước mơ giản dị nhưng rất to lớn của đời mình.
2. Giá trị nghệ thuật
Ảnh
2. Giá trị nghệ thuật
Cách viết giản dị, lời văn có nhiều “khoảng trống” Hình tượng được lựa chọn kĩ lưỡng, mang tính biểu tượng và đa nghĩa. Nghệ thuật độc thoại và độc thoại nội tâm.
IV. Vận dụng
Nhiệm vụ (Vận dụng)
Ảnh
Trong tiểu thuyết Ông già và biển cả, khi miêu tả nhân vật Xan-ti-a-gô một mình giữa biển khơi, Hê-minh-uê đã viết: “Ông lão biết rằng không ai phải cô đơn nơi biển cả”. Viết đoạn văn (khoảng 150 chứ) chia sẻ cảm nhận của bạn về điều này sau này khi đọc đoạn trích Trở về.
Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
Tổng kết:
Ôn lại kiến thức vừa học. Hoàn thành bài tập phần Vận dụng Chuẩn bị bài sau: "Bài 9. Văn học và cuộc đời. 3. Hồn Trương Ba, da Hàng Thịt (Lưu Quang Vũ)".
Cảm ơn
Ảnh