BÀI 2: VẤN ĐỀ AN TOÀN TRONG VẬT LÍ
Ảnh
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 2 VẤN ĐỀ AN TOÀN TRONG VẬT LÍ
Mở đầu
Nội dung bài học
Quy tắc an toàn trong nghiên cứu và học tập môn Vật lí. Khi học tập và nghiên cứu Vật lí, học sinh cũng như các nhà khoa học cần lưu ý đến những nguyên tắc nào để đảm bảo an toàn cho bản thân và cộng đồng?
Vấn đề an toàn
Thảo luận 1
Ảnh
Quan sát hình 2.1, trình bày những hiểu biết của em về tác hại và lợi ích của chất phóng xạ. Từ đó, nêu những quy tắc an toàn khi làm việc với phóng xạ.
Trả lời
Tác hại và lợi ích của chất phóng xạ: - Tác hại: gây tổn thương da, các bệnh ung thư, làm biến đổi gen di truyền. - Lợi ích: dùng trong chuẩn đoán và điều trị bệnh, khử trùng thực phẩm, kiểm tra an ninh, kiểm tra chất lượng trong công nghiệp, tạo ra giống cây trồng mới, nghiên cứu khoa học,... Quy tắc an toàn khi làm việc với chất phóng xạ: sử dụng gang tay và mặc đồ bảo hộ khi thực hiện thí nghiệm, không để chất phóng xạ tiếp xúc trực tiếp với cơ thể, giữ khoảng cách phù hợp, chú ý thời gian tiếp xúc với chất phóng xạ đủ ngắn, quan tâm đến việc che chắn những cơ quan nhạy cảm với chất phóng xạ.
Thảo luận 2
Quan sát Hình 2.2 và chỉ ra những điểm không an toàn khi làm việc trong phòng thí nghiệm.
Ảnh
Trả lời
Những điểm không an toàn khi làm thí nghiệm là: - Thao tác cắm phích điện không đúng (không cầm chuôi phích). - Dùng tay ướt cắm phích điện vào nguồn điện. - Đem đồ ăn thức uống vào phòng thí nghiệm. - Đặt vật nhọn và dẫn điện ngay trên dây điện. - Không sắp xếp dụng cụ thí nghiệm ngăn nắp. - Để một số dụng cụ không phù hợp với hoạt động thí nghiệm (móc, nĩa).
Thảo luận 3
Những tai nạn liên quan đến điện giật thường gây ra hậu quả nghiêm trọng khi học sinh không đảm bảo những nguyên tắc an toàn điện. Từ đó thấy rằng đối tượng hoặc hiện tượng cần nghiên cứu có thể đem đến rủi ro, gây nguy hiểm.
Hình vẽ
Ảnh
Trả lời
Một số biện pháp an toàn sử dụng điện: - Lựa chọn phù hợp và lắp đặt thiết bị đóng ngắt điện (cầu dao, cầu chì, công tắc) đúng cách. - Giữ khoảng cách an toàn với nguồn điện trong gia đình. - Tránh xa nơi có điện cao thế. - Tránh sử dụng thiết bị điện đang sạc. - Thường xuyên kiểm tra và bảo dưỡng thiết bị điện, hệ thống đường điện. - Trang bị đồ bảo hộ đầy đủ;...
Quy tắc an toàn
Những quy tắc an toàn
Khi nghiên cứu và học tập Vật lí, ta cần phải: - Hiểu được thông tin liên quan đến các rủi ro và các nguy hiểm có thể xảy ra. - Tuân thủ và áp dụng các biện pháp bảo vệ để đảm bảo an toàn cho bản thân và cộng đồng. - Quan tâm, giữ gìn và bảo vệ môi trường. - Trong phòng thí nghiệm ở trường học, những rủi ro và nguy hiểm phải được cảnh báo rõ ràng bằng các biển báo. Học sinh cần chú ý sự nhắc nhở của nhân viên văn phòng thí nghiệm và giáo viên về các quy định an toàn. Ngoài ra, các thiết bị bảo hộ cá nhân cần phải được trang bị đầy đủ.
Ví dụ
Một số biển báo cảnh báo cùng một số trang bị bảo hộ thường gặp.
Ảnh
Nêu ý nghĩa mỗi biển cảnh báo và công dụng của mỗi trang thiết bị bảo hộ trong phòng thí nghiệm trên.
Đáp án
- Hình a: Hóa chất dễ cháy. - Hình b: Chất độc ảnh hưởng sức khỏe. - Hình c: Nơi nguy hiểm về điện. - Hình d: Nơi có chất phóng xạ. - Hình e: Áo choàng phòng thí nghiệm giú phân biệt người đang thực hiện thí nghiệm với những người khác nhằm tăng tính chuyên nghiệp trong phòng thí nghiệm; giúp hạn chế khả năng tiếp xúc với hóa chất, tăng mức độ an toàn cho người làm thí nghiệm. - Hình f,g: Kính bảo hộ (f) và găng tay bảo hộ (g) có tác dụng tăng mức độ an toàn cho người làm thí nghiệm, hạn chế khả năng tiếp xúc giữa mắt và tay của người làm thí nghiệm với hóa chất và các vật liệu nguy hiểm khác như vụn sắt, vật sắc nhọn.
Bài tập
Bài 1
Bài tập trắc nghiệm
Trong các hoạt động dưới đây, những hoạt động nào tuân thủ nguyên tắc an toàn khi sử dụng điện?
A. Bọc kĩ các dây dẫn điện bằng vật liệu cách điện.
B. Kiểm tra mạch có điện bằng bút thử điện
C. Chạm tay trực tiếp vào ổ điện, dây điện trần hoặc dây dẫn bị hở.
D. Sửa chữa điện khi chưa ngắt nguồn điện.
E. Đến gần nhưng không tiếp xúc với các máy biến thế và lưới điện cao áp.
E. Thường xuyên kiểm tra tình trạng hệ thống đường điện và các đồ dùng điện
Bài 2
Bài tập trắc nghiệm
Trong các hoạt động dưới đây, những hoạt động nào tuân thủ nguyên tắc an toàn khi làm việc với các nguồn phóng xạ?
A. Sử dụng phương tiện phòng hộ cá nhân như quần áo phòng hộ, mũ, găng tay, áo chì,..
Ăn uống, trang điểm trong phòng làm việc có chứa chất phóng xạ.
Tẩy xạ khi bị nhiễm bẩn phóng xạ theo quy định.
Đổ rác thải phóng xạ tại các khu tập trung rác thải sinh hoạt.
E. Kiểm tra sức khỏe định kì.
Bài 3
Bài tập kéo thả chữ
Chọn cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống. - Trong phòng thí nghiệm ở trường học, những rủi ro và nguy hiểm phải được cảnh báo rõ ràng bởi các|| biển báo||. Học sinh cần chú sự nhắc nhở của ||nhân viên phòng thí nghiệm|| và giáo viên về các quy định an toàn. Ngoài ra, các ||thiết bị bảo hộ cá nhân|| cần phải được trang bị đầy đủ.