BÀI 4. TỰ SỰ TRONG TRUYỆN THƠ DÂN GIAN VÀ TRONG THƠ TRỮ TÌNH. THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT TRANG 112
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 4. TỰ SỰ TRONG TRUYỆN THƠ DÂN GIAN VÀ TRONG THƠ TRỮ TÌNH
THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT TRANG 112
Khởi động
Khởi động
Ảnh
- Khởi động:
Đặt câu giới thiệu nội dung được học môn Ngữ văn tiết trước. Xác định các thành phần. Đâu là thành phần chính? Thành phần phụ của câu?
Hình thành kiến thức
I. Nhận biết kiến thức về thành phần câu tiếng việt
Ảnh
Câu tiếng Việt có những thành phần nào? Những thành phần nào được xem là nòng cốt của câu? Bên cạnh thành phần nòng cốt còn có những thành phần phụ nào? Các thành phần câu tiếng Việt có trật tự như thế nào?
I. Nhận biết kiến thức về thành phần câu tiếng việt
1. Các thành phần nòng cốt của câu tiếng Việt
Ảnh
1. Các thành phần nòng cốt của câu tiếng Việt
* Trong câu đơn và câu ghép đẳng lập:
Chủ ngữ là từ hay cụm từ làm thành phần chính biểu thị đối tượng được nói đến (cái được thông báo) có quan hệ với hoạt động, trạng thái, tính chất ở vị ngữ. Vị trí: trong câu chủ ngữ thường đứng trước vị ngữ. Vị ngữ là thành phần chính biểu thị “cái được thông báo” của câu. Đó là điều nói về hành động, trạng thái, tính chất, quan hệ... của người, vật được nhắc tới ở chủ ngữ. Vị trí: trong câu vị ngữ thường đứng trước chủ ngữ.
* Trong câu ghép chính phụ:
Ảnh
1. Các thành phần nòng cốt của câu tiếng Việt
* Trong câu ghép chính phụ:
Các vế câu được biểu thị bằng một số cặp quan hệ từ: vì…nên…; chẳng những…mà còn…; tuy… nhưng…; càng….càng….; nếu…thì…; …..
2. Các thành phần phụ của câu tiếng Việt
Ảnh
2. Các thành phần phụ của câu tiếng Việt
Trạng ngữ là thành phần phụ trình bày hoàn cảnh diễn ra sự kiện được miêu tả ở nòng cốt câu. Vị trí: đứng ở đầu, ở giữa hoặc cuối câu. Thành phần chuyển tiếp: Thành phần phụ này thường đứng đầu câu, thực hiện chức năng chuyển tiếp từ câu nọ sang câu kia hoặc liên kết các câu với nhau. Đề ngữ là thành phần phụ của câu biểu thị chủ đề là hành động, tính chất được nhấn mạnh để làm căn cứ xuất phát của sự việc nêu ở nòng cốt câu.
* tiếp
Ảnh
2. Các thành phần phụ của câu tiếng Việt
Thành phần hô ngữ nằm ngoài nòng cốt của câu, nó là dấu hiệu về tình cảm, thái độ của người nói đối với người nghe, nó biểu thị lời gọi, lời đáp hay lời cảm thán. Thành phần giải thích: là thành phần phụ của câu giải thích thêm cho cụm từ hay từ ở nòng cốt câu. Thành phần chú thích: Là thành phần phụ của câu có tác dụng chú thích thêm một chi tiết về thái độ, tình cảm, về xuất xứ, nguồn gốc hoặc về một phương diện nào đó.
II. Nhận biết lỗi về thành phần câu
Ảnh
Dựa vào SGK, trả lời các câu hỏi: + Em hãy cho biết các lỗi về thành phần câu hay gặp là gì? + Làm sao để xác định câu có bị mắc lỗi về thành phần câu?
II. Nhận biết lỗi về thành phần câu
* Kết luận (II. Nhận biết lỗi về thành phần câu)
- Kết luận:
a. Thiếu thành phần nòng cốt
Ảnh
Câu thiếu chủ ngữ: Cách sửa: Làm cho câu có chủ ngữ - vị ngữ. Câu thiếu vị ngữ: Cách sửa: Làm cho câu có đủ chủ ngữ - vị ngữ. Câu thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ.
b. Sắp xếp sai vị trí TP câu và thiếu vế của câu ghép (II. Nhận biết lỗi về thành phần câu)
- Kết luận:
Ảnh
Sắp xếp sai vị trí thành phần câu: Đổi chủ ngữ đặt trước vị ngữ. Thiếu vế của câu ghép: Cách sửa: Bổ sung vế câu.
b. Sắp xếp sai vị trí TP câu và thiếu vế của câu ghép
* Nhận xét
Ảnh
- Nhận xét:
Để XĐ Vị ngữ: đặt câu hỏi: làm gì? Như thế nào? Ra sao? Để xác định chủ ngữ: đặt câu hỏi: Ai? Cái gì? Sắp xếp câu: Chủ ngữ - vị ngữ. Nếu có hiện tượng bất thường, không viết đúng quy tắc, không chứa đựng một thông báo trọn vẹn thì có thể quy về hiện tượng lỗi.
Luyện tập
- Câu 1
Câu 1: Trong những trường hợp sau, trường hợp nào mắc lỗi về thành phần câu? Phát hiện và đề xuất phương án sửa lỗi cho những trường hợp đó. a. Bằng những khảo sát đáng tin cậy đã chỉ ra rằng, các con sông lớn đang dần khô cạn. b. Rất thú vị truyện ngắn sử dụng các yếu tố kì ảo, lạ lùng. c. Những con người vị tha giàu đức hi sinh ấy. d. Theo báo Tuổi trẻ cho biết, tình trạng ùn ứ nông sản của nông dân miền Tây đã bước đầu được giải quyết. e. Chữ người tử tù, một tác phẩm được sáng tác bằng bút pháp lãng mạn của Nguyễn Tuân. g. Với những tin tức lan truyền trên mạng xã hội không phải bao giờ cùng chính xác.
* Gợi ý
- Gợi ý:
a. Bằng những khảo sát đáng tin cậy đã chỉ ra rằng, các con sông lớn đang dần dần khô cạn.
Ảnh
Lỗi: thiếu chủ ngữ.
Sửa lại: Bằng những khảo sát đáng tin cậy này, người ta đã chỉ ra rằng, các con sông lớn đang dần dần khô cạn.
b. Rất thú vị truyện ngắn sử dụng các yếu tố kì ảo, lạ lùng.
Ảnh
Lỗi: sắp xếp sai vị trí thành phần câu.
Sửa lại: Truyện ngắn rất thú vị bởi việc sử dụng các yếu tố kỳ ảo, lạ lùng.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
- Ý c, d
- Gợi ý:
c. Những con người vị tha giàu đức hi sinh ấy.
Ảnh
Ảnh
Lỗi: thiếu chủ ngữ.
Sửa lại: Họ là những con người vị tha giàu đức hy sinh.
d. Theo báo Tuổi trẻ cho biết, tình trạng ùn ứ nông sản của nông dân miền Tây đã bước đầu được giải quyết.
Ảnh
Lỗi: thiếu chủ ngữ.
Sửa lại: Báo Tuổi trẻ cho biết tình trạng ùn ứ nông sản của nông dân miền Tây đã bước đầu được giải quyết.
Ảnh
Ảnh
- Ý e, g
- Gợi ý:
e. Chữ người tử tù, một tác phẩm được sáng tác bằng bút pháp lãng mạn của Nguyễn Tuân.
Ảnh
Ảnh
Lỗi: thiếu vị ngữ.
Sửa lại: Chữ người tử tù, một tác phẩm được sáng tác bằng bút pháp lãng mạn của Nguyễn Tuân, được mọi người biết đến một cách rộng rãi.
g. Với những tin tức lan truyền trên mạng xã hội không phải bao giờ cùng chính xác.
Ảnh
Lỗi: thiếu chủ ngữ.
Sửa lại: Tin tức lan truyền trên mạng xã hội không phải bao giờ cũng chính xác.
Ảnh
Ảnh
- Câu 2
Ảnh
Câu 2: Phát hiện lỗi về thành phần câu ở các trường hợp sau và sửa lại: a. Truyện ngắn, thể loại linh hoạt ấy. b. Đã vẽ bức tranh tường hoành tráng này một nhóm họa sĩ đến từ thành phố. c. Số đỏ không chỉ là một tác phẩm trào phúng đặc sắc vào bậc nhất trong văn học Việt Nam trước 1945. d. Văn bản nghị luận, loại văn bản được viết ra với mục đích thuyết phục người đọc.
* Gợi ý
- Gợi ý:
a. Truyện ngắn, thể loại linh hoạt ấy.
Ảnh
Lỗi: thiếu vị ngữ.
Sửa lại: Truyện ngắn, thể loại linh hoạt ấy, đều mang theo đầy ẩn ý.
b. Đã vẽ bức tranh tường hoành tráng này một nhóm họa sĩ đến từ thành phố.
Ảnh
Lỗi: sắp xếp sai vị trí thành phần câu.
Sửa lại: Một nhóm họa sĩ đến từ thành phố đã vẽ bức tranh tường hoành tráng này.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
- Ý c, d
- Gợi ý:
c. Số đỏ không chỉ là một tác phẩm trào phúng đặc sắc vào bậc nhất trong văn học Việt Nam trước 1945.
Ảnh
Lỗi: thiếu vế câu.
Sửa lại: Số đỏ không chỉ là một tác phẩm trào phúng đặc sắc vào bậc nhất trong văn học Việt Nam trước 1945 mà nó còn thể hiện giá trị phê phán sâu sắc về thời cuộc.
d. Văn bản nghị luận, loại văn bản được viết ra với mục đích thuyết phục người đọc.
Ảnh
Lỗi: thiếu vị ngữ.
Sửa lại: Văn bản nghị luận, loại văn bản được viết ra với mục đích thuyết phục người đọc, đã được tác giả vận dụng sáng tạo trong tác phẩm của mình.
Ảnh
Ảnh
- Câu 3
Ảnh
Câu 3: Vì sao những câu sau đây mặc dù không đầy đủ thành phần câu nhưng vẫn không bị xem là câu sai? a. Huân cảm tưởng như mình đã bị thuổng văn. Bị đạo ý. b. Mắt mèo hoang. Em thích mẹ nói em có con mắt mèo hoang và dã thú. c. Đó là người cảm của quán rượu. Anh Ba Hoành!
* Gợi ý
- Gợi ý:
Ảnh
Trong văn bản văn học, có nhiều cách tạo câu thể hiện sự tìm tòi, sáng tạo của nhà văn a. Bị đạo lí: là 1 câu, ko có chủ ngữ, chủ ngữ ở câu trước. Tác dụng nhấn mạnh ý, và người đọc vẫn hiểu được ý nghĩa của nó b. Mắt mèo hoang: là cụm danh từ, không phân định được đóng vai trò thành phần nào trong câu. Dựa và câu sau có thể hiểu được nghĩa của câu c. Anh Ba Hoành: được tách thành câu. Vừa có ý khẳng định, vừa thể hiện sự ngạc nhiên, và dựa vào câu trước người ta vẫn hiểu nghĩa của câu.
Vận dụng
- Vận dụng
- Vận dụng:
Đọc đoạn văn, phát hiện lỗi về thành phần câu và sửa lỗi: Sùng bái vật chất - một cụm từ tưởng quen mà hoá lạ. Nó đã và đang trở thành một hiện tượng đáng chú ý trong xã hội hiện nay. Có thể hiểu sùng bái vật chất là quan niệm dùng vật chất để khẳng định, thể hiện bản thân. Một hiện tượng tiêu cực.
Ảnh
Cảm ơn
- Tổng kết
Ảnh
Tổng kết:
Hệ thống lại kiến thức vừa học. Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị bài sau: "Bài 4. Tự sự trong truyện thơ dân gian và trong thơ trữ tình. Viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội (Hình thành lối sống tích cực trong XH hiện đại)".
- Cảm ơn
Ảnh