BÀI 1. TRUYỆN TRUYỀN KÌ VÀ TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI. 1. CHUYỆN CHỨC PHÁN SỰ ĐỀN TẢN VIÊN
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 1. TRUYỆN TRUYỀN KÌ VÀ TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI.
Ngữ Văn lớp 12
1. CHUYỆN CHỨC PHÁN SỰ ĐỀN TẢN VIÊN
- Nguyễn Dữ -
Khởi động
Khởi động
Ảnh
Tình huống khởi động:
Bạn phát hiện một người gian dối, lợi dụng quyền lực để làm điều xấu. Nếu bạn tố cáo, bạn có thể gặp rắc rối. Bạn sẽ làm gì?
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
Ảnh
1. Tác giả
Thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi:
Đọc trước văn bản Chuyện chức phán sự Đền Tản Viên , tìm hiểu thông tin về tác giả Nguyễn Dữ và tập Truyền kì mạn lục Xem thêm tại: https://loigiaihay.com/soan-bai-chuyen-chuc-phan-su-den-tan-vien-sgk-ngu-van-12-tap-1-canh-dieu-a155801.html
Hình vẽ
Đọc trước văn bản "Chuyện chức phán sự Đền Tản Viên", tìm hiểu thông tin về tác giả Nguyễn Dữ và tập Truyền kì mạn lục.
I. Tìm hiểu chung
+ tiếp
Ảnh
I. Tìm hiểu chung
- Ông sống ở thế kỉ XVI, tại Hải Dương. - Ông xuất thân trong gia đình khoa bảng, cha đỗ tiến sĩ đời Lê Thánh Tông. - Ông là học trò của trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, đã từng đỗ hương tiến sĩ (cử nhân), từng làm quan nhưng không lâu thì lui về ẩn dật. - Tác phẩm nổi tiếng: Truyền kì mạn lục thể hiện rõ quan điểm sống và tấm lòng của ông với cuộc sống.
1. Tác giả
2. Tác phẩm
2. Tác phẩm
I. Tìm hiểu chung
Ảnh
a. Thể loại truyền kì
- Là một thể loại văn xuôi tự sự thời trung đại phản ánh hiện thực qua những yếu tố li kì, hoang đường.
- Trong truyện truyền kì, thế giới con người và thế giới cõi âm với những thánh thần ma quỷ có sự tưởng giao, giao cảm với nhau.
b. Truyền kì mạn lục
b. Truyền kì mạn lục
I. Tìm hiểu chung
2. Tác phẩm
Ảnh
Ảnh
- Truyền kì mạn lục: Ghi chép các truyện li kì tản mạn của dân chúng
- Viết bằng chữ Hán, gồm 20 truyện, ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI.
- Nội dung: + Hiện thực xã hội đương thời + Số phận con người + Tinh thần dân tộc.
+ tiếp
Ảnh
I. Tìm hiểu chung
b. Truyền kì mạn lục
Ảnh
- Nghệ thuật: Có sự tham gia của yếu tố hoang đường, kì ảo
=> Truyền kì mạn lục vừa có giá trị hiện thực, vừa có giá trị nhân đạo -> Thiên cổ kỳ bút
2. Tác phẩm
c. Ngôi kể
Ảnh
2. Tác phẩm
I. Tìm hiểu chung
c. Ngôi kể:
Ngôi thứ 3
d. Bố cục
Gồm 3 phần: mở đầu, nội dung và kết thúc.
- Mở đầu: Giới thiệu nhân vật Ngô Tử Văn. - Nội dung: Chia làm 4 đoạn + Đoạn 1: Ngô Tử Văn và hành động đốt đền. + Đoạn 2 ("Đốt đền xong" đến "khó lòng thoát nạn"): Tử Văn gặp hồn ma tên Bách hộ Thôi và Thổ thần.
d. Bố cục (tiếp)
I. Tìm hiểu chung
2. Tác phẩm
Ảnh
d. Bố cục
Gồm 3 phần: mở đầu, nội dung và kết thúc.
- Nội dung: Chia làm 4 đoạn: + Đoạn 3 ("Tử Văn vâng lời" đến "không bệnh mà chết"): Tử Văn bị bắt và cuộc đối chất ở Minh ti trước Diêm Vương. + Đoạn 4 (phần còn lại): Tử Văn thắng lợi trở về, nhận chức Tản Viên. - Kết thúc: Cuộc gặp gỡ giữa quan phán sự và người quen cũ.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn
a. Nguồn gốc và hành động đốt đền
Ảnh
Hình vẽ
* Cách giới thiệu nhân vật Ngô Tử Văn
Hình vẽ
- Tên họ: Ngô Tử Văn tên là Soạn. - Quê quán: huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang. - Tính tình: Khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà không chịu được. => từ ngữ mang tính khẳng định. => Cách mở đầu trực tiếp, ngắn gọn theo phương pháp truyền thống của văn học trung đại, chưa thoát khỏi lối kể dân gian, gây sự chú ý của người đọc.
a. Nguồn gốc và hành động đốt đèn (tiếp)
a. Nguồn gốc và hành động đốt đền
1. Hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn
II. Tìm hiểu chi tiết
Ảnh
Hình vẽ
* Nguyên nhân đốt đền:
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
+ tiếp
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn
a. Nguồn gốc và hành động đốt đền
Hình vẽ
* Hành động:
Hình vẽ
- Chuẩn bị: tắm gội sạch sẽ, khấn trời… => thái độ tôn kính, nghiêm túc. - Tin vào việc làm chính nghĩa của mình. - Châm lửa đốt đền: mọi người lắc đầu lè lưỡi, Tử Văn vung tay không cần gì… => Một thái độ dứt khoát, bất chấp hậu quả xấu cho bản thân. Hành động có ý thức, có suy nghĩ cẩn trọng, không đáng trách vì hợp lòng dân. => Ngô Tử Văn là một kẻ sĩ tính tình khảng khái, cương trực, dũng cảm vì dân trừ hại. Có tinh thần dân tộc mạnh mẽ.
b. Cuộc đối mặt với Bách hộ và Thổ công
b. Cuộc đối mặt với Bách hộ và Thổ công
1. Hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn
II. Tìm hiểu chi tiết
Ảnh
b. Cuộc đối mặt với Bách hộ và Thổ công
Hình vẽ
- Hậu quả sau khi Tử Văn đốt đền: Bị bệnh nặng, Tử Văn thấy "khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nóng, sốt rét".
Hình vẽ
- Có người cao lớn, khôi ngô đội mũ trụ đến đòi làm trả lại đền.
Hình vẽ
- Có ông già áo vải, mũ đen, phong độ nhàn nhã đến tỏ lời mừng và kể rõ đầu đuôi sự việc.
Hình vẽ
=> Ngô Tự văn đã mơ gặp hồn ma Bách hộ và Thổ công.
+ tiếp
b. Cuộc đối mặt với Bách hộ và Thổ công
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn
* Cuộc đối mặt với Bách hộ và Thổ công:
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Bách hộ
Thổ công
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Ngoại hình, phong thái
- Khôi ngô, cao lớn. - Đầu đội mũ trụ, giọng nói, quần áo giống người phương Bắc. Tự xưng là cư sĩ, mắng Tử Văn.
- Ông già áo vải nhà quê. - Áo vải mũ đen, phong độ nhàn nhã, vái chào Tử Văn và nói tên họ - Tỏ lời mừng cho Tử Văn và kể lại chuyện bị cướp đền.
+ tiếp
* Cuộc đối mặt với Bách hộ và Thổ công:
1. Hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn
II. Tìm hiểu chi tiết
b. Cuộc đối mặt với Bách hộ và Thổ công
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Bách hộ
Thổ công
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Mục đích
Đòi lại đền.
Căn dặn Tử Văn những điều cần làm khi đối phó với tên Bách hộ trong cuộc đối chất với Diêm Vương dưới Minh ti.
+ tiếp
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
b. Cuộc đối mặt với Bách hộ và Thổ công
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn
* Cuộc đối mặt với Bách hộ và Thổ công:
Bách hộ
Thổ công
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Thái độ của Tử Văn
- Mặc kệ cứ ngồi ngất ngưỡng, tự nhiên. - Điềm tĩnh, không nhượng bộ cái ác, cái xấu, bày tỏ sự thách thức. => Ngô Tử Văn là một kẻ sĩ đầy bản lĩnh, không khiếp sợ trước gian tà.
- Ngạc nhiên sao nhiều thần quá vậy. - Bức xúc cho thổ công, sao ngài không kiện. - Đề phòng: "Hắn thật là tên hung thần, có thể gieo vạ cho tôi không?” - Quyết tâm bảo vệ lẽ phải.
+ tiếp
1. Hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn
II. Tìm hiểu chi tiết
b. Cuộc đối mặt với Bách hộ và Thổ công
Ảnh
Hình vẽ
=> Thổ công là nạn nhân đang khiếp sợ, đã tô đậm sự bạo tàn của tên giặc. Thổ công là đồng minh giúp Tử Văn trên con đường đi vạch trần cái ác. Như vậy, người làm việc tốt, việc nghĩa bao giờ cũng được ủng hộ
+ tiếp
Ảnh
b. Cuộc đối mặt với Bách hộ và Thổ công
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn
* Tiểu kết:
Hình vẽ
Ảnh
Nội dung:
Hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn là người cương trực, yêu chính nghĩa, bản lĩnh, kiên cường.
Hình vẽ
Ảnh
Nghệ thuật:
Sử dụng nhiều yếu tố kì ảo, làm cho câu chuyện truyền kì thêm hấp dẫn.
c.Ngô Tử Văn bị bắt và dẫn xuống Minh Ti
c. Ngô Tử Văn bị bắt và dẫn xuống Minh Ti
1. Hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn
II. Tìm hiểu chi tiết
c. Ngô Tử Văn bị bắt và dẫn xuống Minh Ti
Ảnh
* Cuộc xét xử Ngô Tử Văn dưới âm phủ
Nguyên nhân: Do hồn ma viên Bách hộ họ Thôi kiện Ngô Tử Văn về tội đốt đền.
Diễn biến:
Hình vẽ
Hình vẽ
Diễn biến 1
Ảnh
Ảnh
Ảnh
CHẶNG 1
Hình vẽ
Hình vẽ
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Diễn biến 2
Ảnh
Ảnh
Ảnh
CHẶNG 2
Hình vẽ
Hình vẽ
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Nhận xét
Ảnh
II. Tìm hiểu chi tiết
c. Ngô Tử Văn bị bắt và dẫn xuống Minh Ti
Ảnh
Nhận xét: - Thái độ luôn một mực kêu oan của Tử Văn chứng tỏ chàng không hề nhụt chí, run rẩy hay khiếp sợ trước cảnh địa ngục, ma quỷ xung quanh mình. Chàng quyết đấu tranh cho lẽ phải, công lí. Điều đó rất đáng trân trọng ở con người này.
Ý nghĩa
Ảnh
II. Tìm hiểu chi tiết
c. Ngô Tử Văn bị bắt và dẫn xuống Minh Ti
Ảnh
Ý nghĩa: + Giải trừ được tai họa, đem lại an lành cho dân. + Diệt trừ tận gốc thế lực xâm lược tàn ác, làm sáng tỏ nỗi oan khuất và phục hồi danh dự cho Thổ thần nước Việt. + Niềm tin vào công lí cái thiện chiến thắng cái ác, chính nghĩa thắng gian tà.
+ Sự thưởng công xứng đáng để cho đời sau noi theo, khích lệ mọi người dũng cảm đấu tranh chống cái ác, bảo vệ công lý.
2. Thế giới nghệ thuật hư cấu trong tác phẩm
2. Thế giới nghệ thuật hư cấu trong tác phẩm
Ảnh
Ảnh
Ảnh
2. Thế giới nghệ thuật hư cấu trong tác phẩm
II. Tìm hiểu chi tiết
- Câu chuyện đầy tính chất kỳ ảo bởi sự xuất hiện của thế giới âm cung với những hồn ma, bỗng quỷ,, với những cảnh vật khác thường, với chuyện người chết đi sống lại, từ dương gian đến địa ngục, từ cõi âm về lại cõi trần.
- Câu chuyện lại có vẻ như "người thực, việc thực" bởi cách dẫn người, dẫn việc cụ thể đến tháng họ tên, quê quán, thời gian, địa điểm xảy ra sự việc: "Ngô Tử Văn tên là Soạn, người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang", "Năm Giáp Ngọ, có người ở thành Đông Quan vốn quen biết với Tử Văn",...
+ tiếp
Ảnh
2. Thế giới nghệ thuật hư cấu trong tác phẩm
II. Tìm hiểu chi tiết
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
3. Lời bình cuối truyện
Ảnh
3. Lời bình cuối truyện
II. Tìm hiểu chi tiết
Ảnh
- Vạch trần bản chất xảo quyệt, hung ác của hồn ma tướng giặc họ Thôi. - Phơi bày hiện thực đầy rẫy những bất công, thối nát của xã hội đương thời. Những hiện tượng tiêu cực ở cõi âm chính là hình chiếu của xã hội. + Tệ nạn mê tín dị đoan. + Tham ô, hối lộ.
=> Là kẻ sĩ, biết đấu tranh đến cùng để chống lại cái xấu, cái ác. Chỉ có đấu tranh dũng cảm mới đem lại phần thắng cho chính nghĩa
Bài học
Ảnh
II. Tìm hiểu chi tiết
3. Lời bình cuối truyện
Ảnh
Bài học:
- Nhìn nhận cách sống: Công bằng và hạnh phúc chỉ đến khi người chính trực biết đấu tranh với cái xấu, cái ác, sự gian tà. - Niềm tin và lẽ phải: Chính bao giờ cũng thắng tà
- Lẽ phải, công lí không lệ thuộc vào số lượng người hai phái chính - tà. Bè cánh xấu xa chỉ tồn tại nhất thời. Chính nghĩa tất thắng. Miễn là người quân tử phải có ý chí và không ngại sự thiệt hại đến bản thân mình.
III. Tổng kết
1. Nội dung
III. Tổng kết
1. Nội dung
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
2. Nghệ thuật
Ảnh
III. Tổng kết
2. Nghệ thuật
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
IV. Hoạt động
Luyện tập
IV. Hoạt động: Luyện tập
Ảnh
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) cảm nhận về một yếu tố làm nên sức hấp dẫn của tác phẩm.
Bài tập trắc nghiệm
Câu 1
Bài tập trắc nghiệm
Nội dung chính của Chuyện chức phán sự đền Tản Viên ?
A. Ca ngợi tinh thần khảng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác trừ hại cho dân.
B. Đề cao vai trò của thần linh trong việc cứu giúp con người.
C. Bài học nhân sinh về chính – tà, thiện ác.
D. A và C đúng
E. B và C đúng
Câu 2
Bài tập trắc nghiệm
Trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên của Nguyễn Dữ, Ngô Tử Văn đốt đền vì lí do gì?
A. Vì muốn diệt trừ kẻ giả danh là thần mà lại tác yêu tác quái trong dân gian.
B. Vì không tin vào điều mê tín, dị đoan.
C. Vì muốn thể hiện thái độ cao ngạo của mình.
D. Vì muốn giúp đỡ viên Thổ công.
Câu 3
Bài tập trắc nghiệm
Định nghĩa nào đúng với chức Phán sự trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên của Nguyễn Dữ?
A. Quan đứng đầu một tổng.
B. Quan xem xét cho vụ kiện tụng, giúp việc cho người xử án.
C. Quan xét xử các vụ tranh, chấp kiện tụng thời xưa.
D. Quan cai quản một địa phương.
Câu 4
Bài tập trắc nghiệm
Nhận xét nào dưới đây về Nguyễn Dữ là không chính xác?
A. Ông xuất thân trong một gia đình nông dân nghèo, từng đi thi và đã ra làm quan, nhưng không bao lâu thì lui về ở ẩn.
B. Ông là tác giả truyện truyền kì mạn lục nổi tiếng nhất thời kì văn học trung đại Việt Nam.
C. Ông chưa rõ năm sinh, năm mất, người xã Đỗ Tùng, huyện Trường Tân, nay thuộc huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương.
D. Ông sống vào khoảng thế kỉ XVI.
Câu 5
Bài tập trắc nghiệm
Trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên của Nguyễn Dữ, chi tiết nào đóng vai trò làm nền cho việc triển khai hàng loạt các chi tiết hoang đường kì ảo?
A. Chi tiết Bách hộ đòi Tử Văn dựng trả ngôi đền.
B. Chi tiết Tử Văn thấy khó chịu, rồi nổi lên một cơn sốt nóng, sốt rét sau khi đốt đền.
C. Chi tiết lũ quỷ Dạ Xoa đến dẫn Tử Văn xuống âm phủ.
D. Chi tiết viên Thổ công đến nói với Tử Văn sự thực.
Câu 6
Bài tập trắc nghiệm
Tên phiên âm của Chuyện chức phá sự Đền Tản Viên là gì?
A. Tản Viên từ phán sự lục
B. Tản Viên từ phán sự
C. Tản Viên phán sự lục từ
D. Chuyện phán sự từ Tản Viên
Câu 7
Bài tập trắc nghiệm
Truyền kì mạn lục ra đời vào thế kỉ nào?
A. XV
B. XVI
C. XVII
D. XVIII
Câu 8
Bài tập trắc nghiệm
Ở đoạn mở đầu Chuyện chức phán sự đền Tản Viên , tác giả vừa giới thiệu nhân vật vừa dẫn dắt người đọc đi ngay vào sự việc chính: Tử Văn đốt đền. Dòng nào dưới đây nêu không đúng tác dụng của lối mở đầu như vậy?
A. Tạo bất ngờ, kịch tính và gây hồi hộp ngay từ đầu.
B. Tạo ấn tượng rõ rệt và gây sự chú ý đặc biệt đến người đốt đền.
C. Tạo một mối hoài nghi, hoang mang lớn trong lòng người đọc.
D. Góp phần khắc họa tính cách nhân vật ngay từ dòng đầu.
Câu 9
Bài tập trắc nghiệm
Kết thúc vụ án, mọi việc sáng tỏ, Tử Văn hai lần được ghi công và phần nào được đền đáp. Như vậy, lòng tốt và bản tính khẳng khái, cương trực đã được biểu dương, ân thưởng. Hiểu một cách sâu xa, khái quát nhất, đó là ai thắng ai?
A. Chính thắng tà.
B. Thật thắng giả.
C. Thiện thắng ác.
D. Nội tộc thắng ngoại bang.
Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
Ôn tập lại kiến thức đã học. Hoàn thiện bài tập phần Luyện tập. Chuẩn bị bài: "Bài 1. Truyện truyền kì và truyện ngắn hiện đại. Muối của rừng"
Tổng kết
Cảm ơn
Ảnh