BÀI 6. NÓI QUÁ, NÓI GIẢM, NÓI TRÁNH
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
NÓI QUÁ NÓI GIẢM, NÓI TRÁNH
Bài 6
Ảnh
Khởi động
Video
1. Nói quá
Báo cáo bài tập
BÁO CÁO BÀI TẬP DỰ ÁN
Yêu cầu - Làm việc theo nhóm - Trình bày theo slide, sơ đồ tư duy, video clip, phóng sự…. - Nếu xong trước thời gian yêu cầu thì đặt cờ báo hiệu
Hình vẽ
Nhận xét
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
Nhận xét
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
Ghi nhớ
Ảnh
Khái niệm: Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả.
Tác dụng: Nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm cho lời văn.
Ảnh
Hình vẽ
Phân biệt
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
2. Nói giảm, nói tránh
Thảo luận nhóm
THẢO LUẬN NHÓM
Yêu cầu - Làm việc theo nhóm lớn - Các nhóm trình bày thành sơ đồ tư duy, cắt dán, kẻ bảng… - Xong trước thì trưng bày lên nhóm nào xong trước lên trình bày.
Hình vẽ
Nhận xét
Ảnh
Ảnh
Các phần in đậm trong cả ba câu trích đều đúng trong trường hợp nói đến cái chết. Cách nói như thế là đế giảm nhẹ, để tránh đi phần nào sự đau buồn.
Bài tập 1
Ảnh
Ảnh
Nhận xét
Ảnh
Ảnh
Tác giả dùng từ ngữ “bầu sữa” mà không dùng một từ ngữ khác cũng nghĩa là cốt để tránh thô tục
Ghi nhớ
Ảnh
Khái niệm: Nói giảm nói tránh là biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển
Tác dụng: Tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.
Lưu ý sử dụng: Nói giảm nói tránh bằng cách phủ định từ ngữ trái nghĩa, nói trống, dùng từ Hán - Việt đồng nghĩa, nói vòng
Ảnh
Hình vẽ
Luyện tập
Bài tập 1
Ảnh
Ảnh
Xác định biện pháp tu từ nói quá trong những câu dưới đây. Cách nói quá trong mỗi trường hợp đó biểu thị điều gì? Chỉ ra tác dụng của chúng. a) Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng, Ngày tháng Mười chưa cười đã tối.                                            (Tục ngữ) b) Thuận vợ thuận chồng, tát Biển Đông cũng cạn.                                          (Tục ngữ) c) Cày đồng đang buổi ban trưa Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày Ai ơi bưng bát cơm đầy Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần!                                         (Ca dao)
Bài tập 1a
Ảnh
- Biện pháp tu từ nói quá: chưa nằm đã sáng; chưa cười đã tối
- Điều muốn biểu thị: Nói đến mùa hè ngày dài, đêm ngắn và mùa đông ngày ngắn, đêm dài.
- Tác dụng: Gây ấn tượng mạnh, tăng sức biểu cảm để nói đến cảm quan về thời gian trong ngày của mùa hè và mùa đông.
Ảnh
Hình vẽ
Bài tập 1.b
Ảnh
- Biện pháp tu từ nói quá: tát biển Đông cũng cạn
- Điều muốn biểu thị: Những việc to lớn, phi thường tưởng như phi thực tế đề có thể thành hiện thực.
- Tác dụng: Đề cao sự hòa thuận giữa vợ chồng trong gia đình, biểu thị sự hòa thuận thì việc khó thế nào cũng có thể làm được.
Ảnh
Hình vẽ
Bài tập 1.c
Ảnh
- Biện pháp tu từ nói quá: mồ hôi thánh thót như mưa
- Điều muốn biểu thị: Mồ hôi nhiều, biểu thị sự vất vả trong việc cày cấy, làm nông.
- Tác dụng: Cho thấy được sự vất vả trong việc cày cấy, làm nông. Từ đó gửi gắm thông điệp về việc trân trọng những hạt gạo, bát cơm hay rộng ra là các sản phẩm nông nghiệp.
Ảnh
Hình vẽ
Bài tập 2
Ảnh
Ảnh
Bài tập 2
Ảnh
Ảnh
- nghìn cân treo sợi tóc = ở tình thế vô cùng nguy hiểm - trăm công nghìn việc = rất bận - hiền như đất = rất hiền lành - trói gà không chặt = quá yếu
Bài tập 3
Ảnh
Ảnh
Xác định biện pháp tu từ nói giảm - nói tránh trong những câu sau. Cách nói giảm - nói tránh trong mỗi trường hợp đó biểu thị điều gì? Chỉ ra tác dụng của chúng. a) Có người thợ dựng thành đồng Đã yên nghỉ tận sông Hồng, mẹ ơi! (Thu Bồn) b) Ông mất năm nao, ngày độc lập Buồm cao đỏ sóng bóng cờ sao Bà "về" năm đói, làng treo lưới Biển động: Hòn Mê, giặc bắn vào...                                       (Tố Hữu) c) Năm ngoái, cụ Bọ Ngựa già yếu đã khuất núi.                                                       (Tô Hoài)
Bài tập 3.a
Ảnh
- Biện pháp tu từ nói quá: yên nghỉ tận sông hồng
- Điều muốn biểu thị: Cái chết
- Tác dụng: Làm cho cách diễn đạt trở nên tế nhị, ý tứ, trang trọng, khiến cho cái chết đau buồn trở thành một sự hào hùng, mang dáng vẻ sử thi.
Ảnh
Hình vẽ
Bài tập 3.b
Ảnh
- Biện pháp tu từ nói quá: mất
- Điều muốn biểu thị: Cái chết
- Tác dụng: Tránh gây cảm giác quá đau buồn, nặng nề khi nói về cái chết của "ông" và "bà".
Ảnh
Hình vẽ
Bài tập 3.c
Ảnh
- Biện pháp tu từ nói quá: khuất núi
- Điều muốn biểu thị: Cái chết
- Tác dụng: Làm cho cách diễn đạt trở nên tế nhị, tránh sự thô tục, thiếu lịch sự về cái chết của cụ Bọ Ngựa già yếu.
Ảnh
Hình vẽ
Bài tập 4
Ảnh
Ảnh
Viết một đoạn văn (khoảng 5 - 7 dòng) về một chủ đề tự chọn, trong đó có sử dụng biện pháp tu từ nói quá hoặc nói giảm - nói tránh.
Sắp đến kì thi tuyển chọn học sinh giỏi, em và Lan cùng nhau ôn tập. Lan hay than thở: "Bài tập và kiến thức ngập mặt!". Em biết Lan đã rất cố gắng và bạn cũng đang cảm thấy lo lắng, áp lực. Em vẫn thường an ủi, động viên Lan rằng bạn là người học giỏi và vượt qua được mọi thách thức. Đến ngày thi tuyển chọn, sau khi làm bài xong, mặt của em và Lan đều tươi cười rạng rỡ. Kết quả kì thi thực sự ngọt ngào cho những công sức của chúng em. Ghi chú: Nói quá: "Bài tập và kiến thức ngập mặt!"
Sơ đồ tư duy
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Vẽ sơ đồ tư duy khái quá kiến thức bài học
Chuẩn bị nội dung bài sau
Hoàn thành viết đoạn văn ở bài tập 4
Ảnh
Kết thúc
Kết thúc
Ảnh