Tài nguyên dạy học

Thống kê

  • truy cập   (chi tiết)
    trong hôm nay
  • lượt xem
    trong hôm nay
  • thành viên
  • Sắp xếp dữ liệu

    Chào mừng quý vị đến với website của ...

    Quý vị chưa đăng nhập hoặc chưa đăng ký làm thành viên, vì vậy chưa thể tải được các tài liệu của Thư viện về máy tính của mình.
    Nếu chưa đăng ký, hãy nhấn vào chữ ĐK thành viên ở phía bên trái, hoặc xem phim hướng dẫn tại đây
    Nếu đã đăng ký rồi, quý vị có thể đăng nhập ở ngay phía bên trái.

    Bài 5. Truyện ngắn. Một người Hà Nội

    Nhấn vào đây để tải về
    Báo tài liệu có sai sót
    Nhắn tin cho tác giả
    (Tài liệu chưa được thẩm định)
    Nguồn: Bạch Kim
    Người gửi: Ngô Văn Chinh (trang riêng)
    Ngày gửi: 16h:13' 18-06-2024
    Dung lượng: 22.3 MB
    Số lượt tải: 0
    Số lượt thích: 0 người
    BÀI 5. TRUYỆN NGẮN. MỘT NGƯỜI HÀ NỘI
    Trang bìa
    Trang bìa
    Ảnh
    BÀI 5. TRUYỆN NGẮN
    MỘT NGƯỜI HÀ NỘI
    Văn bản 2:
    Nguyễn Khải
    Ảnh
    Khởi động
    Khởi động
    - Khởi động:
    Nghe bài hát "Nồng nàn Hà Nội " và nêu cảm nhận của em về Hà Nội qua bài hát.
    I. Tìm hiểu chung
    - Làm việc nhóm
    I. Tìm hiểu chung
    Ảnh
    Thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi:
    Hình vẽ
    Dựa vào phần tìm hiểu ở nhà, trình bày những nét chung và hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Khải và văn bản Một người Hà Nội.
    1. Tác giả
    Hình vẽ
    Quê: Nam Định Được rèn luyện và trưởng thành trong quân ngũ qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.
    Nguyễn Khải (1930 - 2008)
    1. Tác giả
    a. Cuộc đời, con người
    Ảnh
    b. Sự nghiệp
    - Ông sáng tác nhiều thể loại: truyện ngắn, tiểu thuyết, kí sự, kịch.
    b. Sự nghiệp
    Ảnh
    + Chủ đề sáng tác
    Ảnh
    - Chủ đề khá phong phú:
    b. Sự nghiệp
    Nông thôn trong quá trình xây dựng cuộc sống mới. Bộ đội trong những năm chiến tranh chống Mỹ. Những vấn đề chín trị - xã hội có tính thời sự và đời sống tư tưởng, tinh thần của con người hiện nay trước những biến động phức tạp của đời sống.
    + Phong cách sáng tác
    Ảnh
    - Phong cách sáng tác:
    b. Sự nghiệp
    Thể hiện sự nhạy bén và cách khám phá riêng của nhà văn với các vấn đề xã hội. Năng lực phân tích tâm lý sắc sảo, sức mạnh của lí trí tỉnh táo. Tác phẩm Mùa lạc của Nguyễn Khải thường được trích dạy trong sách giáo khoa phổ thông môn ngữ Văn nhiều năm qua.
    + Vị trí
    - Vị trí:
    b. Sự nghiệp
    Ông là nhà văn có sức viết dồi dào, có một phong cách riêng, độc đáo đã góp phần cho nền văn học cách mạng nhiều tác phẩm thực sự có giá trị về tư tưởng và nghệ thuật. Sáng tác của nhà văn thể hiện một cái nhìn tỉnh táo, sắc sảo.
    Ảnh
    2. Tác phẩm
    Ảnh
    2. Tác phẩm
    Xuất xứ: In trong tập truyện ngắn cùng tên của Nguyễn Khải. Hoàn cảnh ra đời: Truyện ngắn Một người Hà Nội sáng tác năm 1990. Tác phẩm ra đời khi đất nước có nhiều thăng trầm, biến động, những giá trị truyền thống cũng dần phai mờ, đặc biệt là những giá trị của người Hà Nội.
    + Bố cục
    Hình vẽ
    2. Tác phẩm
    Hình vẽ
    Phần 1: Từ đầu đến "toàn của nhà làm cả, lên biếu cô và các em -> Giới thiệu về cô Hiền.
    Hình vẽ
    Phần 2: Tiếp đến "rút lui ngay" -> Cô Hiền trong thời kì hoà bình lặp lại.
    Hình vẽ
    Phần 3: Tiếp đến "đại khái là như thế" -> Cô Hiền trong thời kì chiến tranh chống Mĩ.
    Hình vẽ
    Phần 4: Còn lại -> Cô Hiền trong những năm thời kì hoà bình, đổi mới.
    Hình vẽ
    Hình vẽ
    Hình vẽ
    Hình vẽ
    II. Tìm hiểu chi tiết
    1. Nhan đề "Một người Hà Nội"
    Ảnh
    1. Nhan đề "Một người Hà Nội"
    Ảnh
    Hình vẽ
    Dựa vào phần tìm hiểu, chuẩn bị ở nhà và hiểu biết của bản thân, hãy nêu ý nghĩa nhan đề "Một người Hà Nội"?
    Thảo luận và trả lời câu hỏi sau:
    + Nhan đề
    Hình vẽ
    Ảnh
    - Nhan đề:
    Một người: Một đặc điểm, một đặc trưng của Hà Nội
    Hà Nội: Mảnh đất trung tâm, trái tim của đất nước, đặc biệt trong thời chiến.
    Ảnh
    Ảnh
    Ảnh
    + Ý nghĩa
    Ảnh
    - Ý nghĩa:
    Kết lắng lại những suy tư của tác giả về bà Hiền - biểu tượng của người đất Hà thành, một thế hệ mang đậm "chất kinh kì" còn ở lại cùng Hà Nội hôm nay. Khắc đậm bản lĩnh cốt cách người Hà Nội. Kích thích trí tò mò, hứng thú của độc giả. Thể hiện những suy tư của tác giả về con người, tính cách, lối sống Hà Nội trước những biến thiên lịch sử.
    2. Nhân vật
    Ảnh
    2. Nhân vật
    Xác định tính cách của nhân vật cô Hiền trong truyện Một người Hà Nội. Dựa vào những chi tiết nào để có thể xác định như thế? Vì sao nhân vật này được người kể chuyện gọi là "một hạt bụi vàng" của Hà Nội?
    a. Nhân vật cô Hiền
    Ảnh
    + Lai lịch
    Ảnh
    Hình vẽ
    - Lai lịch" Gốc Hà Nội, có nhan sắc, thông minh, gia đình nề nếp, yêu văn chương.
    a. Nhân vật cô Hiền
    + Nếp sống (a. Nhân vật cô Hiền)
    Ảnh
    - Nếp sống: thanh lịch dù thời cuộc có đầy biến động
    Hôn nhân: Nghiệm túc thực hiện Sinh con: Có ý thức trách nhiệm. Dạy con: Chú ý đến "văn hoá của người Hà Nội" QLGĐ: Chủ động, tự tin trong vai trò của người mẹ, người vợ. Cách sinh hoạt: Không thay đổi trước biến động của thời cuộc.
    + Phẩm chất (a. Nhân vật cô Hiền)
    Ảnh
    - Phẩm chất:
    Năm 1956, bán một trong hai ngôi nhà cho người kháng chiến ở. "Chú tuy chưa già nhưng đành để ngồi chơi, các em sẽ đi làm cán bộ, tao sẽ phải nuôi một lũ ăn bám, dù họ có đủ tài để không phải sống ăn bám".
    Hình vẽ
    Ảnh
    Là người giàu lòng tự trọng, có ý thức trách nhiệm với cộng đồng.
    * tiếp (a. Nhân vật cô Hiền)
    Ảnh
    - Phẩm chất:
    Trong thời kì kháng chiến chống Mĩ: tôn trong danh dự của con, bằng lòng cho con ra trận. Ứng xử với chính sách cải tạo tư sản của nhà nước:
    Hình vẽ
    * Chồng muốn mua máy in => ngăn cản vì nhận rõ việc làm này sẽ vi phạm chính sách. * Mở cửa hàng đồ lưu niệm để đảm bảo "đủ ăn" mà không bóc lột bất kì ai.
    * tiếp (a. Nhân vật cô Hiền)
    Ảnh
    - Phẩm chất:
    Không có lòng tự ái, sự ganh đua, thói thời thượng, không có cái lãng mạn hay mơ mộng viển vông. Đã tính là làm, đã làm là không để ý đến lời đàm tiếu của thiên hạ => bản lĩnh, có lập trường. Đi lấy chồng: dù giao du rộng nhưng chọn làm vợ một ông giáo cấp tiểu học hiền lành, chăm chỉ => cả Hà Nội "kinh ngạc".
    Hình vẽ
    * tiếp (a. Nhân vật cô Hiền)
    Ảnh
    - Phẩm chất:
    Tính toán cả chuyện sinh đẻ sao cho hợp lí, đảm bảo tương lai con cái. Nhận ra niềm vui hơi quá mức và có phần thoả mãn của con người sau chiến thắng.
    Hình vẽ
    Ảnh
    Trầm tĩnh, từng trải và tỉnh táo, không bị cuốn theo tâm lí đám đông.
    * tiếp (a. Nhân vật cô Hiền)
    - Phẩm chất:
    Khi cháu là cán bộ cách mạng về chơi, chồng và con gọi là "đồng chí", bà nhắc nhở phải gọi là "anh Khải".
    Ảnh
    Hình vẽ
    Ảnh
    Biết nhìn nhận mọi việc theo đúng bản chất, thức thời nhưng không xu thời.
    Khi cháu - người cách mạng hỏi về cuộc sống mới khi giải phóng, bà nhận xét thẳng thắng, sắc xảo, không giấu giếm.
    * tiếp (a. Nhân vật cô Hiền)
    Ảnh
    - Phẩm chất:
    Hình vẽ
    Có tình yêu, gắn bó với Hà Nội, không đi sơ tán, cố gắng bám trụ để giữ Hà Nội, sống cùng Hà Nội bởi đó là một phần không thể thiếu trong cuộc đời cô. Dặn dò bọn trẻ: "Là người Hà Nội thì cách đi đứng nói năng phải có chuẩn, không được sống tuỳ tiện, buông tuồng", giữ gìn nếp sống là một cách tự trọng, biết xấu hổ."
    b. Người kể chuyện
    b. Người kể chuyện
    Ảnh
    Thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi:
    Hình vẽ
    Quan điểm, thái độ của người kể chuyện xưng "tôi" đối với các nhân vật và sự việc trong truyện được thể hiện như thế nào? Trong truyện Một người Hà Nội, lời nhân vật được cá thể hoá sâu sắc và phối hợp hài hoà với lời người kể chuyện. Hãy nêu ý kiến của em về nhận định đó.
    * tiếp
    b. Người kể chuyện
    Xưng "tôi" - "đồng chí Khải", "anh Khải" - truyện được kể ở ngôi thứ nhất, qua điểm nhìn, nhận định của nhân vật "tôi" => Tăng tính chân thật, sức hấp dẫn.
    Lai lịch: Một người lính cụ Hồ từ chiến khu Việt Bắc về tiếp quản Thủ Đô; Là cháu - họ hàng xa của nhân vật cô Hiền.
    Hình vẽ
    Hình vẽ
    Hình vẽ
    Hình vẽ
    Người đã chứng kiến và tham gia vào nhiều chặng đường LS của dân tộc.
    Chứng kiến cả thời kì cải tạo tư sản, khôi phục kinh tế ở miền Bắc.
    Vui sướng và xúc động với đại thắng mùa xuân năm 1975 của dân tộc.
    Sống những năm tháng đầy gian khổ, hi sinh nhưng cũng rất hào hùng của cuộc k/c chống Mĩ cứu nước.
    Hình vẽ
    Hình vẽ
    Hình vẽ
    * tiếp (b. Người kể chuyện)
    - Tính cách, phẩm chất:
    Ảnh
    Yêu Hà Nội, hiểu Hà Nội, say mê nét đẹp văn hoá của người Hà Nội.
    Ảnh
    Khi trẻ, thấy Hà Nội đẹp ở cái vẻ ngoài rực rỡ, náo nhiệt với bao nhiêu "phố phường" lung linh "ánh điện". Khi có tuổi, lại thấy Hà Nội đẹp ở vẻ trầm mặc, cổ kính.
    * tiếp (b. Người kể chuyện)
    Ảnh
    - Niềm say mê lứn nhất với Hà Nội là những con người Hà Nội hào hoa, có bản lĩnh văn hoá:
    Những người "mặc cái áo quá chật", lớn nhanh hơn thời đại khiến "miếng đất sinh ra họ trở nên trật trội".
    Ảnh
    Tiêu biểu cho bản sắc văn hoá Hà Nội - chính là cô Hiền.
    * tiếp (b. Người kể chuyện)
    Ảnh
    - Có ý thức khẳng định kinh nghiệm cá nhân, giỏi quan sát, ưa triết luận, có óc hài hước và cái nhìn nhân hậu:
    Nhận ra " Dân Hà nội nhảy tàu lên Lạng Sơn buôn bán đủ thứ mà không buôn bán được vài ngàn củ thuỷ tiên nhỉ?" Cảm phục nhân dân mình sống một đời bình dị mà toả sáng nhân cách cao cả: "Những hạt bụi vàng lấp lánh đâu đó ở mỗi góc phố Hà Nội hãy mượng gió mà bay lên cho đất kinh kì chói sáng những ánh vàng!".
    * tiếp (b. Người kể chuyện)
    Ảnh
    Ảnh
    Cách kể chuyện vừa thân tình vừa hóm hỉnh với giọng điệu chiêm nghiệm, triết lí cùng ngôn ngữ vừa giản dị vừa giàu ý nghĩa.
    Cái nhìn lịch lãm, sâu sắc, ít tả, thiên về kể từ những gì mình đã chứng kiến, trải qua, đã nghiệm thấy.
    3. Hình ảnh, chi tiết đặc sắc
    3. Hình ảnh, chi tiết đặc sắc
    Ảnh
    Thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi:
    Hình vẽ
    Tìm những chi tiết đặc sắc trong truyện và phân tích ý nghĩa của những chi tiết đó. Chuyện cây si cổ thụ ử đền Ngọc Sơn bị bão đánh bật rễ rồi hồi sinh lại có ý nghĩa và tác dụng ra sao trong việc thể hiện chủ đề của chuyện?
    a. Hình ảnh" một hạt bụi vàng"
    a. Hình ảnh" một hạt bụi vàng"
    Cô Hiền được ví như "Những hạt bụi vàng lấp lánh đâu đó ở mỗi góc Hà Nội hãy mượn gió mà bay lên cho đất kinh kì chói sáng những ánh vàng!".
    Ảnh
    + Ý nghĩa
    - Ý nghĩa:
    Hạt bụi vàng là hình ảnh một vật nhỏ bé, khiêm nhường mà cao đẹp, quý báu. Những hạt bụi vàng như thế hợp lại thành ánh vàng chói sáng, đó chính là phẩm giá đã thành bản sắc của người Hà Nội. Là hình ảnh so sánh đặc sắc thể hiện sự khái quát nghệ thuật cao, biểu hiện được mối gắn bó giữa cá nhân với cộng đồng, chứa đựng niềm trân trọng và tự hào của tác giả.
    Ảnh
    b. Câu chuyện "cây si cổ thụ"
    Ảnh
    b. Câu chuyện "cây si cổ thụ"
    Câu chuyện cây si cổ thụ ở đền Ngọc Sơn bị bão đánh bật rễ rồi lại hồi sinh được cô Hiền kể lại cho Khải - người cháu họ xa, cũng là người kể chuyện nghe vào một lần ghé thăm.
    + Ý nghĩa
    Ảnh
    - Ý nghĩa:
    Nói lên quy luật bất diệt của sự sống: " Thiên địa tuần hoàn, cái vào ra của tạo vật không thể lường trước được". Cây si cũng là một biểu tượng nghệ thuật, một hình ảnh ẩn dụ về vẻ đẹp của Hà Nội: có thể bị tàn phá, "bị nhiễm bệnh" nhưng vẫn là một người Hà Nội với truyền thống văn hoá đã được nuôi dưỡng suốt trường kì lịch sử.
    III. Tổng kết
    - Làm việc cá nhân
    III. Tổng kết
    Ảnh
    Hình vẽ
    Dựa vào kiến thức đã học, em hãy tổng kết nội dung và nghệ thuật của văn bản trên.
    Thảo luận và thực hiện yêu cầu:
    1. Nội dung
    Ảnh
    1. Nội dung
    Khẳng định sức sống bền bỉ của các gía trị văn hoá mang nét đẹp Hà Nội. Gửi gắm niềm thiết tha gìn giữ các giá trị ấy cho hôm nay và mai sau. Nhân vật cô Hiền "một người Hà Nội" mãi mãi là hạt bụi vàng trong bể vàng trầm tích của văn hoá xứ sở.
    2. Nghệ thuật
    Ảnh
    2. Nghệ thuật
    Tạo tình huống truyện độc đáo, đặc sắc. Giọng điệu trần thuật: vừa tự nhiên, dân dã, hài hước vừa chiêm nghiệm, suy tư, triết lí.
    Luyện tập - Vận dụng
    Luyện tập
    Luyện tập:
    Ảnh
    Viết đoạn văn 5 - 6 câu nêu cảm nhận về một hình tượng trong truyện.
    Vận dụng
    Vận dụng:
    Ảnh
    Theo em thế hệ trẻ cần làm gì để giữ gìn vẻ đẹp của chốn kinh kì ngàn năm văn hiến? Trình bày trước lớp.
    Cảm ơn
    Tổng kết
    Ảnh
    Tổng Kết:
    Hệ thống lại kiến thức vừa học. Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị bài sau:"Bài 5. Truyện ngắn. Tầng hai".
    Cảm ơn
    Ảnh
     
    Gửi ý kiến

    ↓ CHÚ Ý: Bài giảng này được nén lại dưới dạng ZIP và có thể chứa nhiều file. Hệ thống chỉ hiển thị 1 file trong số đó, đề nghị các thầy cô KIỂM TRA KỸ TRƯỚC KHI NHẬN XÉT  ↓