CHƯƠNG 5. BÀI 2. TOẠ ĐỘ CỦA MỘT ĐIỂM VÀ ĐỒ THỊ CỦA HÀM SỐ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
CHƯƠNG 5. BÀI 2. TOẠ ĐỘ CỦA MỘT ĐIỂM VÀ ĐỒ THỊ CỦA HÀM SỐ
TOÁN 8
Mục tiêu
Mục tiêu
Ảnh
Mục tiêu
Ảnh
Học xong bài này, em sẽ:
Xác định được toạ độ của một điểm trên mặt phẳng toạ độ. Xác định được một điểm trên mặt phẳng toạ độ khi biết toạ độ của nó. Nhận biết được đồ thị hàm số.
Khởi động
Khởi động
Khởi động:
Bạn Cúc mới học chơi cờ vua. Em hãy tìm giúp bạn: - Quân Hậu Trắng đang ở giao của các cột nào và hàng nào? - Tại giao của cột b và hàng 8 là quân gì? Cho biết tên gọi của các quân cờ trên bàn cờ vua như sau:
Ảnh
Ảnh
1. Toạ độ của một điểm
- Hoạt động 1
1. Tọa độ của một điểm
- Hoạt động 1:
Ảnh
Trên biển có một con tàu ở vị trí A và một hòn đảo ở vị trí B (Hình 1). Hãy mô tả vị trí của con tàu và vị trí của hòn đảo so với vị trí của hai trục Ox và Oy.
- Mặt phẳng toạ độ
- Mặt phẳng toạ độ:
Hình vẽ
Trên mặt phẳng, ta vẽ hai trục số Ox và Oy vuông góc với nhau tại gốc O của mỗi trục, khi đó ta có hệ trục toạ độ Oxy. Các trục Ox, Oy, gọi là các trục toạ độ. Ox gọi là trục hoành và thường được vẽ nằm ngang. Oy gọi là trục tung và thường được vẽ thẳng đứng. Giao điểm O được gọi là gốc toạ độ. Mặt phẳng có hệ trục toạ độ Oxy gọi là mặt phẳng toạ độ Oxy. Hai trục Ox, Oy chia mặt phẳng toạ độ thành bốn góc: góc phần tư thứ I, II, III, IV. Các đơn vị dài trên hai trục toạ độ thường được chọn bằng nhau (nếu không nói thêm gì).
+ Hình minh hoạ (Mặt phẳng toạ độ)
Ảnh
- Hình minh hoạ:
- Toạ độ của một điểm trên mặt phẳng toạ độ
- Toạ độ của một điểm trên mặt phẳng toạ độ:
Ảnh
Hình vẽ
Ta xác định vị trí một điểm P trong mặt phẳng toạ độ Oxy bằng cách dùng hai số thực như sau: Từ P vẽ các đường vuông góc với các trục toạ độ cắt trục hoành tại điểm a và trục tung tịa điểm b. Khi đó cặp số (a; b) gọi là toạ độ của điểm P và kí hiệu P(a;b). Số a gọi là hoành độ và số b gọi là tung độ của điểm P. Gốc toạ độ O có toạ độ là (0;0).
+ Hình ảnh minh hoạ (- Toạ độ của một điểm trên mặt phẳng toạ độ)
- Hình minh hoạ:
Ảnh
+ Chú ý
Ảnh
- Chú ý:
Trên mặt phẳng toạ độ, mỗi điểm P xác định đúng một cặp số (a; b).
- Ví dụ 1
Ảnh
Ví dụ 1: Tìm toạ độ của các điểm A, B, C trong Hình 4.
Ảnh
- Thực hành 1
- Thực hành 1:
Ảnh
Tìm toạ độ của các điểm O, E, F trong Hình 4.
- Vận dụng 1
Ảnh
- Vận dụng 1:
Tìm toạ độ ví trí A của con thuyền và B của hòn đảo trong hoạt động 1.
2. Xác định một điểm trên mặt phẳng tọa độ khi biết tọa độ của nó
- Hoạt động 2
2. Xác định một điểm trên mặt phẳng tọa độ khi biết tọa độ của nó
Ảnh
- Hoạt động 2:
Bạn Khoa tìm được tấm bản đồ cổ cho biết kho báu của thuyền trưởng Độc Nhãn trên đảo Hòn Dừa (Hình 5) được giấu tại điểm có tọa độ (6;4). Em hãy kẻ một đường thẳng vuông góc với Ox tại điểm 6 và một đường thẳng vuông góc với Oy tại điểm 4. Xác định giao điểm của hai đường thẳng vừa vẽ để giúp bạn Khoa tìm kho báu.
- Kết luận
- Kết luận:
Ảnh
Hình vẽ
Để xác định một điểm P có toạ độ là (a;b), ta thực hiện các bước sau: B1: Tìm trên trục hoành điểm a và vẽ đường thẳng vuông góc với trục này tại điểm a. B2: Tìm trên trục tung điểm b và vẽ đường thẳng vuông góc với trục này tại điểm b. B3: Giao điểm của hai đường thẳng vừa vẽ cho ta điểm P cần tìm.
- Chú ý
Ảnh
- Chú ý:
Trên mặt phẳng toạ độ, mỗi cặp số (a; b) xác định một điểm P duy nhất.
- Ví dụ 2
Ảnh
Ví dụ 2. Vẽ một hệ trục toạ độ Oxy và đánh dấu các điểm A(-1; 2), B(3; 4).
- Thực hành 2
- Thực hành 2:
Ảnh
Vẽ một hệ trục toạ độ Oxy và đánh dấu các điểm C(3;0), D(0;-2), E(-3;-4).
- Vận dụng 2
- Vận dụng 2:
Người ta có thể dùng hai số để xác định vị trí của một điểm trên mặt đất hoặc địa cầu, chẳng hạn Lý Sơn là một huyện đảo nổi tiếng của Việt Nam, nằm ở vị trí latex(109@07)'3''Đ, latex(15@)22'51''B. Em hãy lấy một bản đồ địa lí Việt Nam và xác định vị trí của đảo Lý Sơn theo kinh độ và vĩ độ.
Ảnh
3. Đồ thị của hàm số
- Hoạt động 3
3. Tính hợp lí của dữ liệu
- Hoạt động 3:
Ảnh
Làm thế nào để biểu diễn hàm số y = f(x) trên mặt phẳng tọa độ ?
- Kết luận
- Kết luận:
Ảnh
Hình vẽ
Đồ thị của hàm số y = f(x) trên mặt phẳng toạ độ Oxy là tập hợp tất cả các điểm M(x; f(x)).
- Ví dụ 3
Ví dụ 3: Vẽ đồ thị của hàm số y = f(x) cho bằng bảng sau:
- Gợi ý:
Ảnh
Ảnh
Đồ thị hàm số là tập hợp các điểm có toạ độ (20;10), (22;40), (24;30), (26;52), (28;60), (30;80) được vẽ trên mặt phẳng toạ độ.
- Thực hành 3
- Thực hành 3:
Ảnh
Vẽ đồ thị của hàm số y = f(x) cho bằng bảng sau:
Ảnh
- Vận dụng 4
- Vận dụng 4:
Cho hàm số y = f(x) có đồ thị như Hình 10. Hãy hoàn thành bảng giá trị của hàm số sau đây:
Ảnh
Ảnh
Củng cố
Bài 1 (Củng cố)
Ảnh
Bài tập 1: Vẽ một hệ trục tọa độ Oxy và đánh dấu các điểm A(-2;0), B(3;0), C(4;0). a) Em có nhận xét gì về các điểm A, B, C? b) Em hãy cho biết một điểm bất kì trên trục hoành có tung độ bằng bao nhiêu.
Bài 2 (Củng cố)
Ảnh
Bài tập 2: Vẽ một hệ trục tọa độ Oxy và đánh dấu các điểm M(0 ; 2), N(0 ; 1), P(0 ; 4). a) Em có nhận xét gì về các điểm M, N, P ? b) Em hãy cho biết một điểm bất kì trên trục tung có hoành độ bằng bao nhiêu ?
Tổng kết
- Dặn dò
Ảnh
Dặn dò:
Hệ thống lại các nội dung trong tiết học. Hoàn thành các bài tập còn lại trong SGK. Chuẩn bị bài mới: "Chương 5. Bài 3. Hàm số bậc nhất y = ax + b (a≠0)".
- Cảm ơn
Ảnh