BÀI 7. TIỂU THUYẾT HIỆN ĐẠI. 6. NÓI VÀ NGHE: TRANH LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ CÓ NHỮNG Ý KIẾN TRÁI NGƯỢC NHAU
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
NGỮ VĂN 12
BÀI 7: TIỂU THUYẾT HIỆN ĐẠI
6. NÓI VÀ NGHE: TRANH LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ CÓ NHỮNG Ý KIẾN TRÁI NGƯỢC NHAU
Khởi động
Khởi động
Ảnh
KHỞI ĐỘNG
Câu hỏi
Ảnh
Bạn đã bao giờ tham gia hoặc chứng kiến một cuộc tranh luận chưa? Bạn cảm thấy điều gì là quan trọng nhất trong một cuộc tranh luận?
Nội dung bài học
1. Định hướng
Ảnh
1. ĐỊNH HƯỚNG
a. Khái niệm
Ảnh
- Tranh luận là một hoạt động trao đổi khá phổ biến, xảy ra khi có sự bất đồng, trái ngược nhau về quan điểm, ý kiến giữa hai hay nhiều người về một vấn đề nào đó. - Tranh luận nhằm mục đích phân định đúng sai, làm rõ chân lí, đưa ra những giải pháp khả thi hay những quyết định phù hợp.
Quy trình tranh luận
Ảnh
Ảnh
b. Chú ý
Ảnh
- Xác định chính xác vấn đề cần tranh luận; thu thập thông tin về vấn đề đó.
- Nêu ra được quan điểm, ý kiến của bản thân; xác định được quan điểm, ý kiến đối lập với mình.
- Tìm được những lí lẽ, bằng chứng, các phương tiện hỗ trợ để bảo vệ quan điểm của bản thân, đồng thời bác bỏ quan điểm đối lập.
- Dự kiến những câu hỏi, nội dung bác bỏ / phản biện của người nghe để chuẩn bị các phương án trả lời.
Chú ý ( tiếp theo)
Ảnh
- Xác định và nắm vững các nguyên tắc tranh luận: nêu đầy đủ và rõ ràng vấn đề cần tranh luận; tôn trọng người tham gia tranh luận; bác bỏ quan điểm của đối phương một cách có cơ sở, không bảo thủ; có thái độ khách quan, thiện chí khi tranh luận;...
- Kết luận về vấn đề phải được nêu ra một cách hợp lí, thuyết phục.
- Thực hiện tranh luận theo quy trình đã nêu ở ý 1.1. Định hướng.
Ngoài ra, để đảm bảo cho cuộc tranh luận được diễn ra khách quan, cần có người điều hành để nêu vấn đề, dẫn dắt và kết luận. Ngôn ngữ và thái độ tranh luận phải phù hợp, có văn hoá,...
2. Thực hành
Ảnh
2. Thực hành
Bài tập
Ảnh
Có ý kiến cho rằng tác phẩm “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” chỉ có ý nghĩa lịch sử với thời Nguyễn Đình Chiểu, lại có người cho rằng tác phẩm ấy còn mang tính thời sự đối với cuộc sống hiện nay. Nếu tán thành ý kiến thứ hai, em sẽ bảo vệ ý kiến ấy như thế nào?
BÀI TẬP
Hướng dẫn trả lời
Ảnh
a. Chuẩn bị
- Đọc và tìm hiểu kĩ vấn đề em sẽ tranh luận: đồng tình với ý kiến “tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc còn mang tính thời sự đối với cuộc sống hiện nay."
- Xem lại phần đọc hiểu bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc; tìm hiểu ý nghĩa lịch sử và tính thời sự của một tác phẩm văn học.
- Suy nghĩ về các lí lẽ, bằng chứng sẽ nêu lên (lí lẽ bảo vệ ý kiến em đồng tình và lí lẽ phản bác lại ý kiến trái ngược).
Hướng dẫn trả lời
Ảnh
b. Tìm ý và lập dàn ý
- Tìm ý cho bài tranh luận bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi sau:
+ Thế nào là ý nghĩa lịch sử và tính thời sự của một tác phẩm văn học?
+ Vì sao em không tán thành ý kiến cho rằng tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc chỉ có ý nghĩa lịch sử với thời Nguyễn Đình Chiểu?
+ Bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc có ý nghĩa thời sự đối với cuộc sống hiện nay như thế nào?
+ Cần có cách nhìn nhận đúng về bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc nói riêng cũng như các tác phẩm văn học trung đại nói chung như thế nào?
Hướng dẫn trả lời
Ảnh
c. Nói và nghe
- Người chủ trì nêu vấn đề cần tranh luận. - Một số bạn nêu ý kiến cá nhân. - Các bạn khác trao đổi lại: đặt câu hỏi, nêu ý kiến phản bác hoặc đề xuất ý kiến của cá nhân mình,... - Người chủ trì nêu ý kiến tổng hợp chung.
d) Kiểm tra và chỉnh sửa Tham khảo các yêu cầu đã nêu ở Bài 6, phần Nói và nghe, mục d (trang 31); đối chiếu với dàn ý đề văn đã làm ở bài này.
Tự đánh giá
Ảnh
Đọc đoạn văn trong SGK trang 60 - 62 và trả lời các câu hỏi
Câu 1
Bài tập trắc nghiệm
1. Đọc phần 1 và cho biết con cá kiếm đang ở đâu cùng với ông lão Xan-ti-a-gô?
A. Con cá trên thuyền, nằm đờ ra cạnh ông lão
B. Con cá nằm im trên bờ, bên cạnh ông lão
C. Con cá bơi dưới nước với cái miệng mím chặt
D. Con cá nằm trên mặt nước, phơi bụng lên trời
Câu 2
Bài tập trắc nghiệm
2. Câu nào sau đây miêu tả chi tiết, cụ thể hình dáng đẹp đẽ của con cá mập:
A. Nó ngoi lên rất nhanh và hoàn toàn bất cẩn đến mức đã xé tung mặt nước xanh thẳm, nhao mình trong ánh nắng.
B. Nó là con cá mập ma-kô cực lớn, được cấu tạo để bơi nhanh như bất kì loài cá nào bơi nhanh nhất ở biển và mọi thứ trên người nó đều đẹp, chỉ trừ bộ hàm.
C. Lưng nó cũng xanh như lưng loài cá kiếm, bụng nó ánh bạc, da bóng mượt và tuyệt đẹp.
D. Đây là giống cá được cấu tạo để ăn thịt tất cả các loài cá khác ở biển, chúng nhanh nhẹn, khoẻ mạnh và được trang bị lợi hại đến mức chẳng còn có bất kì đối thủ nào nữa.
Câu 3
Bài tập trắc nghiệm
3. Đọc kĩ phần 3 và cho biết nội dung chính của phần này là gì?
A. Miêu tả tâm trạng của ông lão khi đưa con cá kiếm vào bờ
B. Miêu tả hình dáng, cấu tạo của cá mập ma-kô
C. Miêu tả cuộc chiến đấu giữa ông lão và con cá mập
D. Suy nghĩ của ông lão về những điều tốt đẹp ở trên đời
Câu 4
Bài tập trắc nghiệm
4. Câu nào sau đây thể hiện rõ ý chí của ông lão Xan-ti-a-gô?
A. Con người có thể bị huỷ diệt chứ không thể bị đánh bại.
B. Cái quá tốt đẹp thì khó bền.
C. Hắn đớp khoảng bốn mươi pao rồi.
D. Mình chỉ hơn cu cậu ở mánh khoé mà thôi và cu cậu thì chẳng hề định làm gì hại mình.
Câu 5, 6, 7
Ảnh
5. Trong đoạn trích, có mấy lần xuất hiện từ “lão nghĩ” và “lão nói”? Việc sử dụng nhiều lần các cụm từ đó có tác dụng gì? 6. Hãy cho biết suy nghĩ của ông lão Xan-ti-a-gô trong phần 1. Tại sao ông lão lại có tâm trạng và suy nghĩ đó? 7. Nêu nhận xét của em về nghệ thuật miêu tả con cá mập ma-kô của tác giả. Thái độ của ông lão Xan-ti-a-gô đối với con cá mập như thế nào?
Câu 8, 9, 10
Ảnh
8. Chân dung ông lão Xan-ti-a-gô được tạo dựng qua những phương diện nào? Nêu các chi tiết trong văn bản cho thấy rõ niềm tin, ý chí và nghị lực của ông lão. 9. Em suy nghĩ gì về câu nói của nhân vật ông lão Xan-ti-a-gô: “Con người có thể bị huỷ diệt chứ không thể bị đánh bại."? 10. Điểm đặc trưng cho phong cách của Hê-minh-uê là lối viết giản dị, chính xác, hàm súc. Hãy phân tích những biểu hiện của phong cách đó qua đoạn trích Con người không thể bị đánh bại.
Củng cố bài học
Củng cố bài học
Ảnh
Hiểu được tranh luận là quá trình trao đổi ý kiến về một vấn đề có nhiều quan điểm khác nhau, dựa trên lập luận chặt chẽ, thái độ tôn trọng và cách diễn đạt rõ ràng, giúp rèn tư duy phản biện, nâng cao kỹ năng giao tiếp và tìm ra giải pháp hợp lý.
Bài tập về nhà
Bài tập về nhà
Ảnh
1. Chọn một vấn đề có nhiều ý kiến trái ngược (ví dụ: "Có nên cấm hoàn toàn xe máy ở các thành phố lớn?"). Viết một đoạn văn khoảng 150-200 từ trình bày quan điểm của em, kèm theo lập luận và dẫn chứng. 2. Hãy đóng vai một người tham gia tranh luận về vấn đề trên, đưa ra ít nhất hai lập luận phản biện quan điểm đối lập.
Kết thúc
Kết thúc
Ảnh
KẾT THÚC BÀI HỌC