BÀI 7. TIỂU THUYẾT HIỆN ĐẠI. 1. HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA (TRÍCH SỐ ĐỎ)
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 7. TIỂU THUYẾT HIỆN ĐẠI.
TRÍCH "Số đỏ" - Vũ Trọng Phụng
1. HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA
Ảnh
KHỞI ĐỘNG
Khởi động
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Ghép từ
Ảnh
Ảnh
VUA TIẾNG VIỆT
GHÉP TỪ
T / g / a / n / a / g / i
Ảnh
Tang gia
Điền khuyết
Ảnh
Ảnh
VUA TIẾNG VIỆT
ĐIỀN KHUYẾT
Với một đám ma theo cả lôi ... ... ...
Ảnh
(SGK TRANG 126)
TA, TÀU, TÂY
Điền khuyết
Ảnh
Ảnh
VUA TIẾNG VIỆT
ĐIỀN KHUYẾT
Cái chết kia đã làm cho nhiều người ... ... ... ... lắm.
Ảnh
Sung sướng
Số lượng từ láy
Ảnh
Ảnh
VUA TIẾNG VIỆT
SỐ LƯỢNG TỪ LÁY
Ảnh
Những ông bạn thân của cụ cố Hồng... trên mép và cằm đều đủ râu ria, hoặc dài hoặc ngắn, hoặc đen hoặc hung hung, hoặc lún phún hay rầm rậm, loăn quăn, những ông tai to mặt lớn thì sát ngau với linh cữu, khi trông thấy làn da trắng thập thò trong làn áo voan trên cánh tay và ngực Tuyết, ai nấy đều cảm động hơn khi nghe thấy tiếng kèn Xuân nữ ai oán, não nùng.
6 từ láy
TÌM HIỂU CHUNG
1. Tiểu thuyết hiện đại
Ảnh
1. TIỂU THUYẾT HIỆN ĐẠI
Ảnh
Hình vẽ
Khái niệm: Tiểu thuyết hiện đại là tiểu thuyết được sáng tác bởi các nhà văn không chấp nhận các khuôn mẫu của tiểu thuyết truyền thống, muốn cách tân, thể nghiệm những hình thức, kĩ thuật mới.
Hình vẽ
Đặc điểm: Ở VN, tiểu thuyết hiện đại xuất hiện cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, viết bằng chữ quốc ngữ. Các nhà tiểu thuyết hiện đại VN tiếp thu tinh thần và hình thức của tiểu thuyết hiện đại Phương Tây nhằm không ngừng đổi mới thể loại, góp phần giải quyết những vấn đề phức tạp, những vấn đề nóng của thời đại.
2. Phong cách hiện thực và phong cách hiện đại
Ảnh
2. PHONG CÁCH HIỆN THỰC VÀ PHONG CÁCH HIỆN ĐẠI
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Phong cách hiện thực trong văn học lấy việc miêu tả, tái hiện đời sống chính xác như nó vốn thế làm nguyên tắc thẩm mĩ cơ bản.
Phong cách hiện đại xuất hiện cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX. Lấy việc phá vỡ các giới hạn và khuôn mẫu cứng nhắc của những phong cách văn học truyền thống làm nguyên tắc thẩm mĩ cơ bản.
3. Tác giả Vũ Trọng Phụng
Ảnh
3. Tác giả Vũ Trọng Phụng
Ảnh
Vũ Trọng Phụng (1912 - 1939)
a. Cuộc đời - Ông sinh ra trong một gia đình nghèo tại Hà Nội nhưng quê gốc của ông ở Hưng Yên. - Sau khi tốt nhiệp tiểu học, Vũ Trọng Phụng đi làm kiếm sống, nhưng chẳng được bao lâu thì mất việc. - Ông sống chật vật, bấp bênh bằng nghề viết báo, viết văn chuyên nghiệp. - Ông mất sớm vì bệnh lao.
Các tác phẩm nổi bật
Ảnh
1. Tác giả Vũ Trọng Phụng
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
- Ông đã để lại khối lượng tác phẩm văn chương đồ sộ: + Phóng sự: Cạm bẫy người (1933), Kĩ nghệ lấy Tây (1934), Cơm thầy cơm cô (1936) + Tiểu thuyết: Giông tố, Số đỏ, Vỡ đê (1936)... - Dược mệnh danh là "Ông vua phóng sự đất Bắc"
Là nhà văn có sức sáng tạo mãnh liệt, ông đặc biệt nhạy cảm với cảnh quan đô thị và đời sống
thị dân những năm 30 của thế kỷ XX.
4. Tác phẩm "Số đỏ"
Ảnh
4. Tác phẩm "Số đỏ"
Ảnh
- Thể loại: Tiểu thuyết
- Tóm tắt tác phẩm: SGK.
- Xuất xứ: Tác phẩm được đăng trên tờ Hà Nội báo năm 1936, in thành sách năm 1938.
Giá trị tác phẩm
Ảnh
2. Tác phẩm "Số đỏ"
Ảnh
- Giá trị tác phẩm: + Tác phẩm đả kích một cách sâu cay xã hội tư sản thành thị đang chạy theo lối sống văn minh rởm, hết sức lố lăng đồi bại đương thời.
+ Trình độ tiểu thuyết già dặn, bút pháp châm biếm đặc biệt sắc sảo:
Nghệ thuật cường điệu; sử dụng lối nói ngược, nói móc. Xây dựng nhiều tình tiết, chi tiết đối lập nhau gay gắt. Xây dựng các nhân vật điển hình mang tính hí hoa.
5. Đoạn trích
Ảnh
5. Đoạn trích "Hạnh phúc của một tang gia"
- Vị trí, xuất xứ đoạn trích: Chương XV của tiểu thuyết "Số đỏ". - Bố cục: 3 phần + P1: Từ đầu đến "cho Tuyết vậy": Niềm vui và hạnh phúc của các thành viên gia đình và mọi người khi cụ cố tổ qua đời. + P2: Tiếp theo đến "đám cứ đi...": Cảnh đá tang gương mẫu. + P3: Còn lại: Cảnh hạ huyệt.
Ảnh
TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Ý nghĩa nhan đề
Ảnh
1. Ý nghĩa nhan đề
Hạnh phúc của một tang gia
Ảnh
Hình vẽ
Niềm vui sướng của con người khi đạt được ước nguyện trong cuộc sống
Ảnh
Hình vẽ
Nhà có tang, người thân ra đi mãi mãi nên không khí đau buồn khôn xiết
Ảnh
Ảnh
dự báo một màn bi hài kịch sắp diễn ra nhiều cảnh nghịch lí, cười ra nước mắt.
thể hiện rõ tình huống trào phúng mà VTP dàn dựng trong đoạn trích này.
Hình vẽ
Nhan đề lạ, giật gân, gây sự chú ý, tò mò cho người đọc: đám tang của người chết trở thành ngày hội của người sống.
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
Ảnh
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
Ảnh
a. Tình huống truyện
"Cụ cố tổ chết, cái chúc thư kia sẽ đi vào thời kì thực hành chứ không còn lý thuyết viễn vông nữa".
Ảnh
Cái chết của cụ cố tổ mang lại niềm hạnh phúc, vui mừng lớn cho đại gia đình bất hiếu.
Ảnh
b. Tâm trạng và hành động của mỗi thành viên
Ảnh
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
b. Tâm trạng và hành động của mỗi thành viên trong đại gia đình bất hiếu:
Ảnh
Cụ cố Hồng (con trai):
- Nhắm nghiền mắt tưởng tưởng (mặc áo xô gai, lụ khụ chống gậy, vừa ho khạc, vừa mếu máo diễn trò già nua ốm yếu...) - Kiểu hãnh khi được người ta khen là nhà đại phúc, con hiếu thảo. - Mong cha chết đi để trở thành người thay thế vị trí cụ cố.
Hình vẽ
Cụ bà (vợ cụ cố Hồng)
Ảnh
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
b. Tâm trạng và hành động của mỗi thành viên trong đại gia đình bất hiếu:
Ảnh
Cụ bà (vợ cụ cố Hồng):
- Sung sướng vì Xuân Tóc Đỏ đến phúng viếng khiến đám ma thêm to, thêm long trọng, thêm "danh giá nhất tất cả".
Hình vẽ
Ảnh
Ông Văn Minh (Cháu nội)
Ảnh
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
b. Tâm trạng và hành động của mỗi thành viên trong đại gia đình bất hiếu:
Ông Văn Minh (Cháu nội):
- Ông mong luật sư đến nhanh để kế thừa tài sản. - Phân vân, vỏ đầu, rứt tóc vì "hai cái ơn to và một cái tội nhỏ" của Xuân.
Hình vẽ
Ảnh
Ảnh
Bà Văn Minh (Cháu dâu)
Ảnh
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
b. Tâm trạng và hành động của mỗi thành viên trong đại gia đình bất hiếu:
Bà Văn Minh (Cháu dâu):
"Sốt cả ruột vì mãi không được mặc những đồ xô gai tân thời, cái mũ nấm, trắng viên đen"...
Hình vẽ
Ảnh
- Được dịp lăng xê những mốt y phục tân thời, táo bạo.
Cơ hội kiếm tiền
Ảnh
Cô Tuyết (Cháu nội)
Ảnh
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
b. Tâm trạng và hành động của mỗi thành viên trong đại gia đình bất hiếu:
Cô Tuyết (Cháu nội):
"Mặc bộ y phục Ngây thơ... trông như hở cả nách và nửa vú... mình chưa đánh mất chữ trinh"
- Gương mặt buồn lãng mạn đúng mốt của nhà có đám: "Ai cũng vui vẻ, trừ một Tuyết... không thấy bạn giai... kim chạm vào lòng".
Ảnh
-> Không buồn vì cụ cố Tổ chết mà là do không thấy "bạn giai" - Xuân Tóc Đỏ.
Ảnh
Hình vẽ
Cậu Tú Tân(Cháu nội):
Ảnh
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
b. Tâm trạng và hành động của mỗi thành viên trong đại gia đình bất hiếu:
Cậu Tú Tân (Cháu nội):
"Sướng điên người lên vì cậu đã sẵn sàng mấy cái máy ảnh mà mãi cậu không được dùng đến".
- Chỉ lo thú vui cá nhân: chụp ảnh của cá nhân.
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Ông Phán mọc sừng (cháu rể):
Ảnh
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
b. Tâm trạng và hành động của mỗi thành viên trong đại gia đình bất hiếu:
Ông Phán mọc sừng (cháu rể):
- Sung sướng vì cái sừng trên đầu mình có giá trị: "không ngờ rằng giá trị đôi sừng... to đến như thế". - Cảm kích trước công ơn của Xuân, trù tính với Xuân một cuộc doanh thương.
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Nhận xét
Ảnh
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
Ảnh
Ảnh
Tất cả các thành viên trong gia đình đều không có tình cảm thương tiếc đối với người quá cố, chỉ quan tâm đến lợi ích bản thân. - Mọi người cố thể hiện ra bên ngoài bằng các hành vi, cử chỉ sáo rỗng, giả dối nhằm che giấu cảm xúc thật bên trong.
=> Đểu giả, háo danh, vì lợi mà quên tình ruột thịt -> đạo đức con người bị suy thoái nghiêm trọng.
=> Một gia đình đại bất hiếu.
c. Niềm vui của những người ngoài gia đình.
Ảnh
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
c. Niềm vui của những người ngoài gia đình:
Xuân tóc đỏ:
- Hắn đang từ kẻ có tội bỗng trở thành có công. - Tự đắc, trở nên danh giá vì nhờ hắn mà cụ cố Tổ lăn đùng ra chết. Ngay lập tức được gia đình cố Hồng chào đón nhiệt liệt, cậy.
Hình vẽ
Ảnh
Ảnh
Cảnh sát Min Đơ và Min Toa
Ảnh
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
c. Niềm vui của những người ngoài gia đình:
Cảnh sát Min Đơ và Min Toa:
Ảnh
Hình ảnh minh họa Nhân vật trong phim Số đỏ
- Đang lúc thật nghiệp, buồn như nhà buôn sắp vỡ nợ được thuê giữ trật tự cho đám tang (và có như vậy mói có tiền) - Sung sướng cực điểm, trông nom hết lòng, thành thử đám ma ai cũng vui vẻ cả !
Hình vẽ
Ảnh
Bạn bè cụ cố Hồng
Ảnh
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
c. Niềm vui của những người ngoài gia đình:
Bạn bè cụ cố Hồng:
- Được dịp khoe các thứ huy chương, phẩm hàm. - Khoe các thứ râu ria trên mép, dưới cằm: hoặc dài hoặc ngắn, hoặc đen hoặc hung hung, hoặc lún phún hay rầm rậm, loăn quăn... - Đến dự đám tang nhưng lòng cảm động biết bao khi trông thấy làn da trắng thập thò của Tuyết...
Hình vẽ
Ảnh
Ảnh
Đám giai thanh gái lịch
Ảnh
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
c. Niềm vui của những người ngoài gia đình:
Đám giai thanh gái lịch:
"Chim nhau, cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, ghen tuông nhau",...
Hình vẽ
Ảnh
Ảnh
Sư cụ Tăng Phú
Ảnh
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
c. Niềm vui của những người ngoài gia đình:
Sư cụ Tăng Phú:
- Sung sướng mà vênh váo. - Ông sư này không đến làm lễ mà để thiên hạ nhận ra mình với thành tích: đánh đổ Hội Phật giáo.
Hình vẽ
Ảnh
Ảnh
Hàng phố
Ảnh
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
c. Niềm vui của những người ngoài gia đình:
Hàng phố:
- Vui, nhốn nháo vì được xem một đám ma to tát chưa từng có đưa đến đâu làm huyên nào đến đấy.
Hình vẽ
Ảnh
- Đặc biệt chú ý vào những kiểu quần áo Âu hóa.
Ảnh
Nhận xét
Ảnh
2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài gia đình.
c. Niềm vui của những người ngoài gia đình:
Những kẻ được coi là "văn minh" thực chất chỉ là một lũ đồi bại về đạo đức. Cả xã hội giả dối, lố lăng. Đó thực sự là một xã hội "chó đểu". + Giọng điệu mỉa mai, châm biếm. + Thủ pháp tương phản kết hợp với cường điệu hóa đã tạo tên cái nghịch dị, ngược đời, làm bật lên tiếng cười trào phúng.
Ảnh
Nhà văn tố cáo sâu sắc sự băng hoại đạo đức ghê gớm của những kẻ tự cho mình là văn minh trong xã hội.
3. Cảnh đám tang gương mẫu
Ảnh
3. Cảnh đám tang gương mẫu.
Ảnh
Ảnh
a. Cách tổ chức
- Theo lối "hổ hốn": Ta, Tàu, Tây với kiệu bát cống, lợn quay đi lọng, hàng trăm câu đối, vòng hoa, lốc bốc xoảng, bu dích, tài tử chụp ảnh... thật là một đám ma to tát. - Bề ngoài: long trọng, to tát gương mẫu (300 câu đối, vài ba trăm người đi đưa), điểm nhấn là xe của sư cụ và Xuân >< thực chất: nhố nhăng, lố bịch.
Hình vẽ
Hình vẽ
Ảnh
b. Không khí đám tang
Ảnh
Ảnh
Điệp ngữ "Đám cứ đi" -> Đứng độc lập, lặp lại hai lần tròn một đoạn ngắn: tốc độ di chuyển cực chậm, cố kéo dài thời gian cốt để khoa khoang, để gây chú ý về đám ma to tát.
- Người đưa tang đông đúc, đủ các vị tai to mặt lớn, có cả binh lính đi theo, có cả cơ quan ngôn luận,...
- Đi đến đâu huyên nào đến đó
- Đi qua bốn phố
Ảnh
Hình vẽ
c. Chân dung của những người đi đưa đám
Ảnh
3. Cảnh đám tang gương mẫu.
Ảnh
c. Chân dung của những người đi đưa đám
- Cô Tuyết: khoe vẻ mặt buồn lãng mạn rất đúng mốt một nhà có đám. Thực chất buồn đến mức muốn tự tử vì không thấy mặt bạn giai đến.
=> Kệch cỡm, giả tạo, lẳng lơ.
- Cụ cố bà: "sung sướng", "cảm động" khi thấy sáu chiếc xe của Xuân và báo "Gõ Mõ" giúp cho đám tang thêm phần náo nhiệt.
=> Háo danh, vô liêm sỉ
+ tiếp
Ảnh
3. Cảnh đám tang gương mẫu.
Ảnh
c. Chân dung của những người đi đưa đám
- Những vị tai to mặt lớn: "khi trông thấy làn da trắng thập thò trong làn áo voan... cảm dộng hơn những khi nghe tiếng kèn Xuân nữ ai oán, não núng" -> đạo đức giả, dê xồm
- Đám trai thanh gái lịch: "chim nhau, cười tình với nhau, bình phẩm nhau,... bằng vẻ mặt buồn rầu của những người đi đưa ma". -> Lố lăng, vô học
Hình vẽ
Hình vẽ
Ảnh
4. Cảnh hạ huyệt
Ảnh
4. Cảnh hạ huyệt.
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
- Cậu tú Tân: cuống quýt trong công việc của đạo diễn "bắt bẻ từng người một... để cậu chụp ảnh kỉ niệm lúc hạ huyệt". Bạn cậu thì nhảy lên những ngôi mả khác để cho ảnh khỏi giống nhau. => Thanh niên học hành bài bản ở trời Tây nhưng lại vô văn hóa.
Hình vẽ
Hình vẽ
- Xuân tóc Đỏ: "đứng cầm mũ nghiêm trang một chỗ" một cách giả tạo.
- Cụ cố Hồng: "ho khạc, mếu máo và ngất đi" diễn tròn vai đứa con đại hiếu.
Ông Phán mọc sừng
Ảnh
4. Cảnh hạ huyệt.
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Chân dung biếm họa sống động nhất, xuất sắc nhất, điển hình nhất của sự đồi bại, chỉ vì đồng tiền mà sẵn sàng tiến hành cuộc doanh thương buôn bán ngay bên miệng huyệt chôn người chết.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Nhận xét
Ảnh
4. Cảnh hạ huyệt.
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
=> Giọng điệu mỉa mai kết hợp với thủ pháp cường điệu hóa, chi tiết đặc sắc...
Giây PHÚT VỐN ĐAU BUỒN NHẤT TRONG ĐÁM TANG LẠI TRỞ NÊN BI HÀI NHẤT - lúc chôn đi người chết cũng là lúc cái xã hội ấy chôn đi chút lương tâm, đạo đức cuối cùng. Ta thấy bản chất đồi bại, đểu giả của các nhân vật được bộc lộ một cách trọn vẹn.
TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
Ảnh
Ảnh
Ảnh
1. Nghệ thuật: NT trào phúng bậc thầy
- Tạo tình huống trào phúng. - Dùng hàng loạt các thủ pháp nghệ thuật: cường điệu, mỉa mai... - Cách đặt câu linh hoạt, dùng từ ngữ biến hóa. - Giọng văn hài hước, châm biếm, đả kích sâu cay...
2. Nội dung
Ảnh
2. Nội dung, thông điệp
- ND: Thông qua tình huống cụ cố tổ chết, tác giả đã vạch trần bộ mặt của đám con cháu và một bộ phận người trong xã hội. Đó là những đại diện cho tầng lớp thượng lưu lúc bấy giờ: dâm, bịp, đểu. - Thông điệp, ý nghĩa: + Cảnh tỉnh lối sống giả dối, phô trương, hợm hĩnh, rởm đời, hám danh, hám lợi, vô đạo đức. Lối sống này cần được nhận diện và phê phán. + Đừng trở nên vô cảm, lạnh lùng, vụ lợi. + Chúng ta cần biết yêu thương và đồng cảm, hãy luôn hướng về gia đình, nguồn cội, hướng đến những giá trị tốt đẹp. + Cần thiết phải có sự xuất hiện của một tầng lớp người góp phần dẫn dắt văn hóa và đạo đức XH hướng đến văn minh, hiện đại.
Ảnh
Ảnh
Luyện tập
Câu 1
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Nội dung nội bật của đoạn trích "Hạnh phúc của một tang gia" là:
A. Phơi bày thực trạng xã hội thối nát và tình cảnh khổ cực của nhân dân.
B. Nỗi đau khổ của một gia đình có đám tang.
C. Vạch trần bản chất xã hội thượng lưu lố lăng đồi bại; sự giả dối, vô đạo đức của con người trong tình huống tang gia.
D. Niềm hạnh phúc của mọi người vì được tham gia vào cải cách xã hội
Câu 2
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Câu 2: Từ niềm hạnh phúc của con cháu nhà cụ tổ. Hãy cho biết thái độ của tác giả với xã hội đương thời.
A. Đồng tình
B. Thái đọ phê phán, đả kích, mỉa mai, châm biếm sâu cay
C. Góp ý chân thành để thay đổi
D. Không quan tâm đến những vấn đề đó
Câu 3
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Câu 3: Vũ Trọng Phụng đã sử dụng bút pháp nghệ thuật cơ bản nào để góp phần vào thành công của đoạn trích?
A. Nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ...
B. Nghệ thuật nói giảm nói tránh,...
C. Nghệ thuật tạo tình huống trào phúng, thủ pháp cường điệu, nói ngược, mỉa mai,...
D. Nghệ thuật so sánh, tăng tiến...
Vận dụng
Ảnh
Ảnh
Xã hội hiện nay có còn tồn tại những "Tang gia hạnh phúc" không? Hãy phác họa bằng hình ảnh hoặc ngôn từ về hiện tượng đạo đức giả mà em biết.
Ảnh
VẬN DỤNG
Cảm ơn
Cảm ơn
Ảnh