BÀI 7. THỨC ĂN VÀ NHU CẦU DINH DƯỠNG CỦA VẬT NUÔI
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
CHƯƠNG III. CÔNG NGHỆ THỨC ĂN CHĂN NUÔI BÀI 7. THỨC ĂN VÀ NHU CẦU DINH DƯỠNG CỦA VẬT NUÔI
MỞ ĐẦU
Mục tiêu bài học
Ảnh
MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Giải thích được thành phần dinh dưỡng và vai trò của các nhóm thức ăn đối với vật nuôi. - Trình bày được nhu cầu dinh dưỡng, tiêu chuẩn ăn và khẩu phần ăn của vật nuôi.
Hoạt động 1 (1)
Thức ăn chăn nuôi là gì? Thức ăn có vai trò gì đối với cơ thể vật nuôi? Thế nào là nhu cầu dinh dưỡng, tiêu chuẩn ăn và khẩu phần ăn của vật nuôi?
*Thức ăn chăn nuôi: là sản phẩm mà vật nuôi ăn, uống ở dạng tươi, sống hoặc đã qua chế biến. *Thức ăn có vai trò đối với cơ thể vật nuôi: - Cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống của vật nuôi , tham gia tạo nên các sản phẩm như thịt, trứng, sữa, … - Là nguyên liệu để tổng hợp các loại protein đặc trưng của cơ thể. - Tham gia vào cấu trúc xương, cấu trúc một số protein chức năng để xúc tác và điều hòa các phản ứng sinh hóa trong cơ thể vật nuôi. - Điều hòa quá trình trao đổi chất trong cơ thể, tăng cường sức đề kháng của cơ thể.
Hoạt động 1 (2)
Thức ăn chăn nuôi là gì? Thức ăn có vai trò gì đối với cơ thể vật nuôi? Thế nào là nhu cầu dinh dưỡng, tiêu chuẩn ăn và khẩu phần ăn của vật nuôi?
*Nhu cầu dinh dưỡng: là lượng các chất dinh dưỡng cần cung cấp cho vật nuôi để duy trì sự sống và tạo sản phẩm. *Tiêu chuẩn ăn: là mức ăn cần cung cấp cho một vật nuôi trong một ngày đêm để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho vật nuôi duy trì các hoạt động sống và tạo sản phẩm. *Khẩu phần ăn: là tiêu chuẩn ăn đã được cụ thể hóa bằng các loại thức ăn xác định với khối lượng hoặc tỉ lệ nhất định.
I. THỨC ĂN CHĂN NUÔI
Khái niệm và vai trò của thức ăn chăn nuôi
I. THỨC ĂN CHĂN NUÔI
1. Khái niệm và vai trò của thức ăn chăn nuôi
- Thức ăn chăn nuôi là sản phẩm mà vật nuôi ăn, uống ở dạng tươi, sống hoặc đã qua chế biến. - Thức ăn chăn nuôi gồm thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh, thức ăn đậm đặc, thức ăn bổ sung và thức ăn truyền thống.
Ảnh
Hình 7.1. Vai trò của thức ăn chăn nuôi
Hoạt động 2 (a)
a) Thức ăn chăn nuôi là gì? Có những loại thức ăn chăn nuôi nào?
- Thức ăn chăn nuôi: là sản phẩm mà vật nuôi ăn, uống ở dạng tươi, sống hoặc đã qua chế biến. - Các loại thức ăn chăn nuôi: + Thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh + Thức ăn đậm đặc + Thức ăn bổ sung + Thức ăn truyền thống
Hoạt động 2 (b)
b) Quan sát Hình 7.1 và cho biết vai trò của thức ăn chăn nuôi
Vai trò của thức ăn chăn nuôi: - Cung cấp năng lượng cho cơ thể hoạt động. - Tạo các sản phẩm chăn nuôi. - Cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết để sinh trưởng, phát triển.
Thành phần dinh dưỡng của thức ăn chăn nuôi
2. Thành phần dinh dưỡng của thức ăn chăn nuôi
- Thức ăn chăn nuôi chứa nước và chất khô. Trong chất khô có các nhóm chất hữu cơ (protein, lipid, carbohydrate, vitamin) và chất vô cơ (các loại chất khoáng).
Hình 7.2. Thành phần dinh dưỡng trong thức ăn chăn nuôi
Ảnh
Hoạt động 3
Quan sát Hình 7.2 và nêu các thành phần dinh dưỡng trong thức ăn chăn nuôi.
Thành phần dinh dưỡng của thức ăn trong chăn nuôi: - Nước - Chất khô + Chất vô cơ + Chất hữu cơ
Vai trò của các nhóm thức ăn đối với vật nuôi
3. Vai trò của các nhóm thức ăn đối với vật nuôi
Ảnh
Bảng 7.2. Các nhóm thức ăn và vai trò đối với vật nuôi
Hoạt động 4
a) Đọc thông tin trong Bảng 7.2, nêu vai trò của các nhóm thức ăn đối với vật nuôi.
- Giàu năng lượng: Cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống của vật nuôi , tham gia tạo nên các sản phẩm như thịt, trứng, sữa, … - Giàu protein: Là nguyên liệu để tổng hợp các loại protein đặc trưng của cơ thể. - Giàu khoáng: Tham gia vào cấu trúc xương, cấu trúc một số protein chức năng để xúc tác và điều hòa các phản ứng sinh hóa trong cơ thể vật nuôi. - Giàu vitamin: Điều hòa quá trình trao đổi chất trong cơ thể, tăng cường sức đề kháng của cơ thể.
II. NHU CẦU DINH DƯỠNG CỦA VẬT NUÔI
Hoạt động 5
Đọc nội dung mục II và cho biết nhu cầu dinh dưỡng của vật nuôi là gì. Nhu cầu dinh dưỡng phụ thuộc vào những yếu tố nào và có ý nghĩa gì trong chăn nuôi?
- Nhu cầu dinh dưỡng của vật nuôi: là lượng các chất dinh dưỡng cần cung cấp cho vật nuôi để duy trì sự sống và tạo sản phẩm. - Nhu cầu dinh dưỡng phụ thuộc vào những yếu tố: loài, giống, giai đoạn phát triển của cơ thể và khả năng sản xuất của vật nuôi. - Nhu cầu dinh dưỡng có ý nghĩa: là căn cứ quan trọng để xác định tiêu chuẩn ăn và khẩu phần ăn cho vật nuôi.
Nhu cầu dinh dưỡng của vật nuôi
II. NHU CẦU DINH DƯỠNG CỦA VẬT NUÔI
- Nhu cầu dinh dưỡng của vật nuôi là lượng các chất dinh dưỡng cần cung cấp cho vật nuôi đề duy trì sự sống và tạo sản phẩm. - Nhu cầu dinh dưỡng của vật nuôi phụ thuộc vào loài, giống, giai đoạn phát triển của cơ thể và khả năng sản xuất của vật nuôi. - Nhu cầu dinh dưỡng là căn cứ quan trọng để xác định tiêu chuẩn ăn và khẩu phần ăn cho vật nuôi. - Nhu cầu dinh dưỡng của vật nuôi bao gồm nhu cầu duy trì và nhu cầu sản xuất (Hình 7.3).
Hình 7.3. Sơ đồ nhu cầu dinh dưỡng của vật nuôi
Hình 7.3. Sơ đồ nhu cầu dinh dưỡng của vật nuôi
Ảnh
III. TIÊU CHUẨN ĂN CỦA VẬT NUÔI
Khái niệm
III. TIÊU CHUẨN ĂN CỦA VẬT NUÔI
1. Khái niệm
- Tiêu chuẩn ăn của vật nuôi là mức ăn cần cung cấp cho một vật nuôi trong một ngày đêm để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho vật nuôi duy trì các hoạt động sống và tạo sản phẩm. - Tiêu chuẩn ăn được biểu thị bằng các chỉ số dinh dưỡng. Muốn xây dựng tiêu chuẩn ăn cho vật nuôi, cần thực hiện thí nghiệm đối với từng loài, từng độ tuổi, khối lượng cơ thể, trạng thái sinh lí và khả năng sản xuất.
Các chỉ số dinh dưỡng biểu thị tiêu chuẩn ăn
2. Các chỉ số dinh dưỡng biểu thị tiêu chuẩn ăn a) Năng lượng
- Các chất dinh dường như carbohydrate, lipid và protein là những chất cung cấp năng lượng cho vật nuôi. Trong đó, carbohydrate là nguồn cung cấp năng lượng chủ yếu cho vật nuôi. Năng lượng trong thức ăn được tính bằng Kcal hoặc Joule (J).
b) Protein
- Protein trong thức ăn được vật nuôi ăn vào sẽ sử dụng để tổng hợp các hoạt chất sinh học (enzyme, hormone), tạo các mô của vật nuôi và tạo sẵn phẩm chăn nuôi. - Chỉ số protein được tính theo tỉ lệ % protein thô trong vật chất khô của khẩu phần hay số gram protein tiêu hóa/1kg thức ăn.
Chất khoáng
c) Chất khoảng
- Khoảng đa lượng gồm các nguyên tố Ca, P. Mg. Na, Cl.... có vai trò cấu tạo nên các hợp chất xây dựng cấu trúc tế bào, cơ quan, bộ phận của cơ thể, tham gia vào các hoạt động sinh li của cơ thể như co cơ, dẫn truyền xung thần kinh. - Các nguyên tố khoáng đa lượng thường tính bằng g/con/ngày. Khoảng vi lượng: gồm các nguyên tố Fe, Cu, Co, Mn, Zn,... là thành phần cấu trúc bắt buộc của một số enzyme xúc tác cho các phản ứng sinh hoá trong tế bào. Lượng các nguyên tố vi lượng chứa trong khối lượng chất sống của cơ thể ít hơn 0,01%. Các nguyên tố khoảng vi lượng thường tĩnh bằng mg/con/ngày.
Vitamin
d) Vitamin
- Vitamin có tác dụng điều hoà các quá trình trao đổi chất trong tế bào và cơ thể vật nuôi. Nhu cầu vitamin có thể tinh bằng mg/kg thức ăn hoặc µg/kg thức ăn. - Ngoài các chỉ số cơ bản trên, khi xây dựng tiêu chuẩn ăn cho vật nuôi cần quan tâm đến hàm lượng chất xơ và các amino acid thiết yếu
Hoạt động 6
Nêu vai trò chính của các chỉ số dinh dưỡng đối với vật nuôi
Vai trò chính của các chỉ số dinh dưỡng đối với vật nuôi: - Năng lượng: carbohydrate là nguồn cung cấp năng lượng chủ yếu cho vật nuôi. - Protein: tổng hợp các hoạt chất sinh học, tạo các mô của vật nuôi và tạo sản phẩm chăn nuôi. - Chất khoáng: cấu tạo nên các hợp chất xây dựng cấu trúc tế bào, cơ quan, bộ phận của cơ thể; tham gia vào các hoạt động sinh lí của cơ thể; là thành phần cấu trúc bắt buộc của các enzyme xúc tác cho các phản ứng sinh hóa trong tế bào. - Vitamin: điều hòa các quá trình trao đổi chất trong tế bào và cơ thể vật nuôi.
IV. KHẨU PHẦN ĂN CỦA VẬT NUÔI
Khái niệm
IV. KHẨU PHẦN ĂN CỦA VẬT NUÔI
1. Khái niệm
- Khẩu phần ăn của vật nuôi là tiêu chuẩn ăn đã được cụ thể hoá bằng các loại thức ăn xác định với khối lượng hoặc tỉ lệ nhất định. Đó là lượng các loại thức ăn cung cấp hằng ngày, đảm bảo cho vật nuôi duy trì sự sống và sản xuất thịt, trứng, sữa,... đạt tiêu chuẩn do người chăn nuôi đề ra. - Khẩu phần ăn bao gồm khẩu phần duy trì và khẩu phần sản xuất.
Nguyên tắc lập khẩu phần và phối trộn thức ăn
2. Nguyên tắc lập khẩu phần và phối trộn thức ăn
- Đề vật nuôi tiêu hoá tốt, tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng, không bị táo bón, tiêu chảy, dị ứng.... khi lập khẩu phần ăn cần đảm bảo các nguyên tắc như Hình 7.5. - Phối trộn thức ăn là phương pháp kết hợp nhiều nguyên liệu thức ăn lại với nhau để tạo thành thức ăn hỗn hợp. - Đây là giải pháp giúp người nuôi dễ dàng xây dựng được chế độ ăn uống phù hợp, giúp vật nuôi tăng trưởng nhanh, giảm chi phi trong chăn nuôi, từ đỏ năng cao được giá trị sản xuất, tạo hiệu quả kinh tế và lợi nhuận cao hơn.
Hình 7.5. Nguyên tắc lập khẩu phần ăn
Hình 7.5. Nguyên tắc lập khẩu phần ăn
Ảnh
Hoạt động 7
Phối trộn thức ăn là gì? Nêu mục đích của việc phối trộn thức ăn.
- Phối trộn thức ăn: là phương pháp kết hợp nhiều nguyên liệu thức ăn lại với nhau để tạo thành thức ăn hỗn hợp. - Mục đích của việc phối trộn thức ăn: giúp người nuôi dễ dàng xây dựng được chế độ ăn uống phù hợp, giúp vật nuôi tăng trưởng nhanh giảm chi phí trong chăn nuôi, từ đó nâng cao được giá trị sản xuất, tạo hiệu quả kinh tế và lợi nhận cao hơn.
LUYỆN TẬP
BT1
Bài tập trắc nghiệm
Nhu cầu Vitamin của vật nuôi phụ thuộc vào những yếu tố nào?
độ tuổi, tình trạng sinh lí, giai đoạn sản xuất và năng suất của vật nuôi
giống loài, giai đoạn sinh trưởng
độ tuổi, tình trạng sinh lí, giai đoạn sinh trưởng của vật nuôi
giống loài, độ tuổi, năng suất của vật nuôi
BT2
Bài tập trắc nghiệm
Nhu cầu khoáng của vật nuôi bao gồm?
Khoáng đa lượng
Khoáng vi lượng
A và B sai
Cả A và B đều đúng
BT3
Bài tập trắc nghiệm
Tiêu chuẩn ăn của vật nuôi được biểu thị bằng:
Chỉ số dinh dưỡng
Loại thức ăn
Thức ăn tinh, thô
Chất xơ, axit amin