BÀI 2. THƠ VĂN NGUYỄN DU. NGUYỄN DU - CUỘC ĐỜI VÀ SỰ NGHIỆP
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 2. THƠ VĂN NGUYỄN DU
NGUYỄN DU - CUỘC ĐỜI VÀ SỰ NGHIỆP
Văn bản 1:
Khởi động
Khởi động
- Khởi động:
Hãy kể một số tác phẩm viết về nhà thơ Nguyễn Du?
Ảnh
Hình thành kiến thức
1. Tìm hiểu chung
1. Tìm hiểu chung
Nhóm 1: Trình bày những hiểu biết sơ lược của em về tác giả Nguyễn Du? Nhóm 2: Kể tên một số tác phẩm của ông mà em biết?
Thảo luận nhóm:
Ảnh
a. Tác giả Nguyễn Du
Ảnh
a. Tác giả Nguyễn Du
Nguyễn Du là tác giả văn học, danh nhân văn hoá lớn của dân tộc. Ông là người có đóng góp vô cùng lớn cho nền văn học trung đại Việt Nam có ảnh hưởng sâu sắc đến văn học sau này.
b. Một số tác phẩm tiêu biểu
b. Một số tác phẩm tiêu biểu
Ảnh
2. Tìm hiểu chi tiết
Ảnh
2. Tìm hiểu chi tiết
Giới thiệu về tiểu sử của tác giả Nguyễn Du? Việc trải qua nhiều biến cố của lịch sử cũng như thăng trầm của cuộc đời đã có ảnh hưởng thế nào đến sáng tác của Nguyễn Du?
Ảnh
Thảo luận nhóm, đọc bài thơ và trả lời các câu hỏi sau:
a. Tiểu sử tác giả
Ảnh
a. Tiểu sử tác giả
Tên: Nguyễn Du (1765 -1820), hiệu là Thanh Hiên, Chữ là Tố Như. Quê quán: Tiên Điền - Nghi Xuân - Hà Tĩnh. Sinh ra trong gia đình có truyền thống khoa bảng và có truyền thống văn hóa. Cha là Nguyễn Nghiễm (1708 -1775) đỗ tiến sĩ từng giữ chức tể tướng. Mẹ là Trần Thị Tần. Anh là Nguyễn Khán đỗ tiến sĩ.
* tiếp
a. Tiểu sử tác giả
Nguyễn Du lớn lên khi hoàn cảnh lịch sử, xã hội có những biến đổi “kinh thiên động địa”:
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Ảnh
* tiếp
a. Tiểu sử tác giả
Nguyễn Du có một cuộc đời thăng trầm khi thì làm quan, lúc ở ẩn,…
Ảnh
=> Cuộc sống thăng trầm cùng những biến cố lịch sử kinh thiên động địa như một thứ chất xúc tác, nguyên liệu cho Nguyễn Du một trí tuệ thông thái, một tâm hồn nghệ sĩ phong phú.
* tiếp
Ảnh
a. Tiểu sử tác giả
Những đóng góp của Nguyễn Du không chỉ có ý nghĩa với văn hóa, văn học mà còn mang tầm vóc quốc tế.
- Năm 1965 ông được Hội đồng hòa bình Thế giới tổ chức kỉ niệm 200 năm ngày sinh Danh nhân văn hóa - nhà thơ Nguyễn Du. - Năm 2013 ông được tổ chức Giáo dục - Khoa học và văn hóa của Liên hợp quốc chọn là nhân vật văn hóa được thế giới vinh danh - Năm 2015 toàn thế giới kỉ niệm 250 năm ngày sinh của đại thi hào.
b. Nguyễn Du - đại thi hào dân tộc
Ảnh
b. Nguyễn Du - đại thi hào dân tộc
Kể trên những tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Du? Vì sao lại nói “thơ chữ Hán của Nguyễn Du là bức chân dung tự họa về một con người có tấm lòng nhân đạo bao la, sâu sắc”? Giá trị nhân đạo trong tác phẩm của Nguyễn Du được thể hiện? Truyện Kiều có thành công gì về nghệ thuật?
Ảnh
Thảo luận nhóm, đọc bài thơ và trả lời các câu hỏi sau:
+ Những sáng tác tiêu biểu của Nguyễn Du
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
- Những sáng tác tiêu biểu của Nguyễn Du:
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
* Về chữ Nôm
Ảnh
Ảnh
Ảnh
- Những sáng tác tiêu biểu của Nguyễn Du:
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
+ Giá trị hiện thực trong sáng tác của Nguyễn Du
- Giá trị hiện thực trong sáng tác của Nguyễn Du:
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Ông phản ánh chân thực những cảnh tượng đi qua nhiều miền quê Việt Nam hay trong hành trình đi sứ trên đất Trung Quốc.
Đối tượng ông hướng đến là những số phận cơ cực, hẩm hiu ( ông già mù hát rong, người mẹ dắt con đi ăn xin...), những con người sắc tài mà bi kịch (người phụ nữ gảy đàn đất Long Thành, nàng Tiểu Thanh).
Đó là sự bất công khi “vây cá hầm gân hươu/ lợn dê mâm đầy ngút/ Quan lớn không gắp qua” để rồi đổ đi còn người dân thì chết đói.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
* Nhận xét
Ảnh
Ảnh
- Giá trị hiện thực trong sáng tác của Nguyễn Du:
Bức tranh về cảnh đời bất công mà Nguyễn Du muốn “dâng lên nhà Vua” như mang theo cả lời lên án, tố cáo một xã hội vô nhân đạo.
+ Trong thơ chữ Hán:
* Trong sáng tác chữ Nôm (- Giá trị hiện thực trong sáng tác của Nguyễn Du)
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Truyện Kiều là bức tranh hiện thực về một XH bất công nơi những thế lực bạo tàn chà đạp lên quyền sống của con người, lên số phận bị áp bức, đau khổ.
Đó là tầng lớp quan lại , những kẻ lưu manh, vô lại, sự khuynh đảo của đồng tiền....
Giá trị con người rẻ mạt như một món đồ. Xã hội mà đồng tiền lên ngôi “Tiền lưng đã có, việc gì chẳng xong” đồng tiền có thể “đổi trắng thay đen”.
Hình vẽ
Từ tầng lớp quan lại đến sai nha quan tổng đốc Hồ Tôn Hiến, phường lưu manh buôn người họ Mã; trùm nhà chứa Tú Bà....
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
* Nhận xét
Ảnh
Ảnh
- Giá trị hiện thực trong sáng tác của Nguyễn Du:
Nguyễn Du đã có các khai thác mới đồng tiền không chỉ làm băng hoại giá trị đạo đức mà nó còn chà đạp lên cuộc sống, nhân phẩm của con người. Điều này cho thấy giữa cái nhìn hiện thực và trái tim nhân đạo của Nguyễn Du có mối quan hệ sâu sắc.
+ Trong sáng tác thơ chữ Nôm:
+ Giá trị nhân đạo trong sáng tác của Nguyễn Du
Ảnh
- Giá trị nhân đạo trong sáng tác của Nguyễn Du:
Hình vẽ
Hình vẽ
Thơ chữ Hán của Nguyễn Du như nhật kí cuộc đời tác giả, là bức chân dung tự họa về một con người có tấm lòng nhân đạo bao la sâu sắc.
Trái tim nhân đạo của ông thể hiện ở lòng thương người và niềm tự thương.
* tiếp
- Giá trị nhân đạo trong sáng tác của Nguyễn Du:
Ông hướng về những số phận đau khổ, bất hạnh: Người phụ nữ tài mà mệnh bạc như ca nữ đất La Thành, người gảy đàn đất Long Thành, nàng Tiểu Thanh đất Tây Hồ; là những người nghèo khổ mà ông bắt gặp khi trên đường đi sứ, ông già mù hát rong, bốn mẹ con người ăn xin.... Đó là những con người có tài năng có khí tiết thanh cao ông thể hiện niềm cảm thương và trân trọng ngưỡng mộ: Khuất Nguyên (Ba năm cố quốc đọa đầy/ Sở từ muôn thưở bậc thầy văn chương); về Đỗ Phủ (Nghìn thưở văn chương đáng bậc thầy). Ông cảm nhận mình cùng hội cùng thuyền với những số phận tài hoa mà bi kịch (Cái án phong lưu khách tự mang).
* tiếp
- Giá trị nhân đạo trong sáng tác của Nguyễn Du:
Ảnh
Xuất phát từ lòng thương người Nguyễn Du trở về với niềm tự thương. Ông tự thương mình khi “dựng nghiệp mưu sinh luống lỡ làng); khi thì cô đơn không tri âm tri kỉ giữa cuộc đời, giữa thời gian vô định. Tự thương minh của Nguyễn Du cũng là tự ý thức về cá nhân một cách sâu sắc.
* tiếp
Ảnh
Truyện Kiều là một tác phẩm tiêu biểu cho giá trị nhân đạo mà Nguyễn Du muốn thể hiện:
Là tiếng nói đồng cảm với bi kịch của con người thể hiện qua nhân vật Thúy Kiều. Đời Kiều là tấm gương oan khổ là sự hội tụ, điển hình cho những bi kịch của con người nói chung và người phụ nữ nói riêng. Là tiếng nói đồng tình với khát vọng chân chính của con người thể hiện qua mối tình Kim Trong - Thúy Kiều và qua các hình tượng nhân vật Thúy Kiều, Từ Hải.
* tiếp
Truyện Kiều là một tác phẩm tiêu biểu cho giá trị nhân đạo mà Nguyễn Du muốn thể hiện:
Đoạn Thúy Kiều trả ân báo oán thể hiện sức mạnh vùng lên của những con người bị áp bức, đau khổ. Công lý trong Truyện Kiểu mang quan điểm của nhân dân từng được thể hiện quan truyện cổ tích như Tấm Cám, Thạch Sanh....
Ảnh
+ Truyện Kiều - đặc sắc nghệ thuật của Nguyễn Du
Ảnh
- Truyện Kiều - đặc sắc nghệ thuật của Nguyễn Du:
Cảm hứng chủ đạo của Truyện Kiều đó là nỗi đau đứt ruột từ những điều trông thấy. Là sự kết hợp giữa tự sự và trữ tình Nguyễn Du đã vô cùng thành công với hình thức ngôn ngữ kể chuyện nửa trực tiếp. Nghệ thuật xây dựng nhân vật là một thành tựu lớn của kiệt tác Truyện Kiều. Bên cạnh các nhân vật phân theo loại cũng có nhân vật không thể phân theo loại. Các nhân vật xây dựng bằng bút pháp ước lệ và tả thực, miêu tả nội tâm nhân vật; khi miêu tả thiên nhiên tác giả thể hiện nghệ thuật “tả cảnh ngụ tình”...
3. Tổng kết
3. Tổng kết
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Cuộc đời, sự nghiệp của nhà thơ Nguyễn Du và những thành tựu to lớn mà ông để lại cho văn học Việt Nam và thế giới.
Giá trị hiện thực và nhân đạo trong sáng tác của Nguyễn Du mà tiêu biểu đó là Truyện Kiều.
Những đặc sắc nghệ thuật trong Truyện Kiều: Cách xây dựng nhân vật, nghệ thuật tả cảnh, xây dựng nội tâm nhân vật....
* Nghệ thuật
- Nghệ thuật:
Ảnh
Ngôn ngữ giản dị, trong sáng gần gũi dễ hiểu. Cách xây dựng nội dung bố cục rõ ràng.
Luyện tập - Vận dụng
- Luyện tập
Bài kiểm tra tổng hợp
Luyện tập
Câu 1: Dòng nào nói đúng nhất về năm sinh – năm mất của Nguyễn Du? - A. 1765 - 1820 - true - B. 1766 - 1820 - false - C. 1767 - 1821 - false - D. 1766 - 1821 - false - false - false
Câu 2: Nguyễn Du có tên hiệu là: - A. Ức Trai - false - B. Tố Như - false - C. Thanh Hiên - true - D. Đan Như. - false - false - false
Câu 3: Thơ chữ Hán của Nguyễn Du được nhận xét: - A. Như nhật kí cuộc đời tác giả, là bức chân dung tự họa về một con người có tấm lòng nhân đạo bao la, sâu sắc. - true - B. Là bài ca về sự thương và tự thương - false - C. Là nỗi niềm dằn vặt về nỗi đau mà bản thân từng trải qua - false - D. Tất cả các đáp án trên đều đúng - false - false - false
Câu 4: Nhận định của Mộng Liên Đường chủ nhân về Truyện Kiều là: - A. Lời văn tả ra hình như có máu chảy ở đầu ngọn bút, nước mắt thấm ở trên tờ giấy, khiến ai đọc cũng phải thấm thía ngậm ngùi, đau đớn như đứt ruột - true - B. “Đồng tiền lăn tròn trên lưng con người. Đồng tiền làm cho trái hoá phải, đen hoá trắng và người đàn bà goá phụ trở thành cô dâu mới”. - false - C. “Đem bút mực tả lên trên tờ giấy nào những câu vừa lâm ly, vừa ủy mị, vừa đốn tỏa, vừa giải thư, vẽ hệt ra người tài mệnh trong mười mấy năm trời, cũng là vì cái cảnh lịch duyệt của người ấy có lâm ly, ủy mị, đốn tỏa, giải thư, mới có cái văn tả hệt ra như vậy” - false - D. “Truyện Kiều là một tiếng khóc vĩ đại… Nguyễn Du đã nhìn thấy, đã cảm xúc, đã tổng kết hàng vạn vạn đau khổ của người đời dưới chế độ phong kiến suy đồi” - false - false - false
Câu 5: Nguồn gốc của Truyện Kiều là: - A. Từ tiểu thuyết Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm tài nhân - true - B. Truyện Lục Vân Tiên - false - C. Sở kính tân trang - false - C. Sở kính tân trang - false - false - false
Câu 6: Ý nào sau đây có trình tự đúng diễn biến của các sự kiện trong “Truyện Kiều” là: - A. Gặp gỡ và đính ước - Gia biến và lưu lạc - Đoàn tụ - true - B. Gia biến và lưu lạc - Gặp gỡ và đính ước - Đoàn tụ - false - C. Gia biến và lưu lạc - Đoàn tụ - Gặp gỡ và đính ước - false - D. Gặp gỡ và đính ước – Đoàn tụ - Gia biến và lưu lạc - false - false - false
Câu 7: Câu nào sau đây không đúng khi nói về nghệ thuật của Truyện Kiều? - A. Có nghệ thuật dẫn chuyện hấp dẫn. - false - B. Trình bày diễn biến sự việc theo chương hồi. - true - C. Sử dụng ngôn ngữ dân tộc và thể thơ lục bát một cách điêu luyện. - false - D. Nghệ thuật khắc họa tính cách và miêu tả tâm lí nhân vật sâu sắc. - false - false - false
Câu 8: Dòng nào nói đúng điểm tương đồng giữa Nguyễn Du với nhân vật Thuý Kiều của ông ? - A. Cùng là người tài hoa, bạc mệnh. - false - B. Cùng có quãng đời lưu lạc, chìm nổi. - true - C. Cùng khốn khổ vì bọn buôn người. - false - D. Cùng đau khổ trong chuyện tình cảm - false - false - false
Câu 9: Truyện Kiều của Nguyễn Du đã đưa : - A. Thể thơ lục bát và ngôn ngữ văn học đã đạt tới đỉnh cao nghệ thuật. - true - B. Nghệ thuật xây dựng nhân vật đã đạt tới đỉnh cao nghệ thuật. - false - C. Nghệ thuật dẫn truyện đạt tới đỉnh cao nghệ thuật. - false - D. Truyện thơ đạt tới đỉnh cao nghệ thuật. - false - false - false
Câu 10: Ý nghĩa xã hội sâu sắc trong thơ văn của Nguyễn Du là gì? - A. Gắn chặt tình đời và tình người - true - C. Tình yêu cuộc sống - false - B. Tình yêu con người - false - D. Đề cao cảm xúc - false - false - false
- Vận dụng
Ảnh
- Vận dụng:
Nhà thơ Tố Hữu đã từng nhận xét về Nguyễn Du là “người xưa của ta nay”. Hãy viết 10-15 dòng nêu suy nghĩ của em về nhận định trên?
Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
Tổng Kết:
Hệ thống lại kiến thức vừa học. Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị bài sau:"Bài 2. Thơ văn Nguyễn Du. Trao duyên".
Cảm ơn
Ảnh