BÀI 1. THƠ VÀ TRUYỆN THƠ. NỖI NIỀM TƯƠNG TƯ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 1. THƠ VÀ TRUYỆN THƠ
NỖI NIỀM TƯƠNG TƯ
Thực hành đọc hiểu văn bản 2:
Khởi động
Khởi động
- Khởi động:
Ảnh
Nêu một số điểm khác biệt giữa truyện thơ dân gian và truyện thơ Nôm.
HĐ1: Đọc - hiểu văn bản
- Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về tác giả - tác phẩm
- Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về tác giả - tác phẩm
Ảnh
Dựa vào kiến thức đã học về văn bản Nỗi niềm tương tư và thực hiện yêu cầu: Trình bày một số hiểu biết của em về tác giả - tác phẩm.
1. Tác giả
1. Tác giả
Là người làng Đan Loan, thuộc huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương. Là người thông minh, học rộng tài cao, Vũ Quốc Trân được gọi là "cụ Mền Đại Lợi" bởi ông đã từng đỗ mấy khoa tú tài.
Vũ Quốc Trân
Ảnh
Đã từng dạy học tại nhà, có rất nhiều người đến theo học ông, một số học trò của ông còn làm quan trong triều.
2. Tác phẩm
Ảnh
2. Tác phẩm
" Nỗi niềm tương tư" thuộc thể loại truyện thơ Nôm. Vị trí: Đoạn nói về nỗi niềm tương tư, thương nhớ của Tú Uyên sau khi gặp người đẹp trong một lần du xuân ở chùa Ngọc Hồ.
* Về cốt truyện (2. Tác phẩm )
Ảnh
* Về cốt truyện: Mở đầu cuộc tình duyên của Tú Uyên và Giáng Kiều: sau ngày xuân đi chơi hội chùa Ngọc Hồ, Tú Uyên gặp một tiểu thư xinh đẹp, nhưng chưa kịp làm quen thì nàng đã đi mất, về nhà, chàng tưởng nhớ người đẹp mà mình đã gặp.
* Về chủ đề (2. Tác phẩm )
Ảnh
* Về chủ đề: tình yêu tuổi trẻ với nỗi niềm nhớ nhung, mong đợi được gặp mặt.
* Về nghệ thuật (2. Tác phẩm )
Ảnh
* Về nghệ thuật: Miêu tả tâm tâm trạng qua cử chỉ, hành động của Tú Uyên nhằm thể hiện nỗi tương tư, nhớ nhung Giáng Kiều một cách mòn mỏi, da diết.
HĐ2: Khám phá văn bản.
- Hoạt động nhóm
Ảnh
Ảnh
- Hoạt động nhóm:
Cả lớp chia thành 3 nhóm, mỗi nhóm đọc văn bản Nỗi niềm tương tư và trả lời các câu hỏi sau:
Nêu cách hiểu của em về nhan đề "Nỗi niềm tương tư". Tâm trạng tương tư của Tú Uyên được tác giả thể hiện như nào? Đặc điểm nổi bật của truyện thơ Nôm là sự kết hợp giữa tự sự và trữ tình. Điều đó được thể hiện như thế nào qua đoạn trích "Nỗi niềm tương tư"?
1. Nhan đề " Nỗi niềm tương tư"
Ảnh
1. Nhan đề " Nỗi niềm tương tư"
Hình vẽ
Nhan đề thể hiện tâm trạng của nhân vật
Hình vẽ
Hình vẽ
Cụm từ "nỗi niềm": thể hiện nhân vật Tú Uyên đang có những tâm tư, tình cảm riêng sâu kín.
Từ "tương tư": cho thấy Tú Uyên đang trong trạng thái tình cảm nhớ nhung, mong muốn được gặp mặt người mình yêu.
2. Tâm trạng tương tư của Tú Uyên
Ảnh
2. Tâm trạng tương tư của Tú Uyên
Hình vẽ
* Ngơ ngẩn ra về sau khi gặp người đẹp Giáng Kiều.
+ tiếp
Hình vẽ
Ảnh
2. Tâm trạng tương tư của Tú Uyên
Hình vẽ
Luôn buồn phiền, khổ não trong nỗi nhớ Giáng Kiều:
Hình vẽ
Nhìn sự vật tự nhiên cũng vương vấn nỗi sầu thương:
Hình vẽ
"Bướm kia vương lấy sầu hoa/ Đoạn tương tư ấy nghĩ mà buồn tên".
Hình vẽ
+ tiếp
Hình vẽ
Ảnh
2. Tâm trạng tương tư của Tú Uyên
Hình vẽ
Luôn buồn phiền, khổ não trong nỗi nhớ Giáng Kiều:
Hình vẽ
Hình vẽ
"Có khi gảy khúc đàn tranh/ Nước non ngao ngán ra tình hoài nhân".
Hình vẽ
Gảy đàn thì khúc âm thanh cũng buồn trong nỗi nhớ người đẹp:
+ tiếp
Hình vẽ
Ảnh
2. Tâm trạng tương tư của Tú Uyên
Hình vẽ
Luôn buồn phiền, khổ não trong nỗi nhớ Giáng Kiều:
Hình vẽ
Hình vẽ
"Như xông mùi nhớ, lại gây giọng tình".
Hình vẽ
Nâng chén rượu cũng cảm thấy hương vị của sự nhớ thương
+ tiếp
Ảnh
2. Tâm trạng tương tư của Tú Uyên
Hình vẽ
Hình vẽ
Khi chưa được gặp nhau thì nỗi sầu buồm càng thêm khổ não: "Sầu xuân riêng nặng một người tương tư".
Mong muốn da diết được gặp lại người đẹp: "Vui xuân chung cảnh một trời".
3. Đặc điểm của truyện thơ Nôm qua đoạn trích
Hình vẽ
Hình vẽ
3. Đặc điểm của truyện thơ Nôm qua đoạn trích
Hình vẽ
Hình vẽ
Kể về sự kiện Tú Uyên sau ngày xuân đi chơi hội gặp Giáng Kiều, khi trở về chàng tương tư người đẹp.
Miêu tả cử chỉ, hành động của Tú Uyên với "Nỗi nàng canh cánh nào khuây".
Hình vẽ
+ tiếp
3. Đặc điểm của truyện thơ Nôm qua đoạn trích
Hình vẽ
Hình vẽ
Khi nhẹ nhàng, đằm thắm, cân xứng nhịp nhàng.
Âm điệu, vần điệu của câu thơ lục bát:
Hình vẽ
Hình vẽ
Khi đối lập tương phản thể hiện những cung bậc, sự đa dạng của tâm trạng nhớ mong.
Hình vẽ
Truyện viết bằng thơ, nhân vật dễ bộc lộ tâm trạng với những nỗi niềm cảm xúc, suy tư.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
4. Tổng kết
Ảnh
Hình vẽ
4. Tổng kết
Biện pháp nghệ thuật nổi bật của đoạn trích có tác dụng trong việc diễn tả tâm trạng nhân vật.
a. Nghệ thuật
+ tiếp
Ảnh
* Những biện pháp nghệ thuật trong đoạn trích:
a. Nghệ thuật
Sử dụng những ẩn dụ, hình ảnh thiên nhiên -> thể hiện tình cảm lứa đôi, nỗi niềm tưởng nhớ: bướm - hoa. Sử dụng những điển cố về tình yêu: cầu Hoàng, Tương Như Trác Văn Quân, sông Tương (hay sóng Tương). Lời kể của tác giả thể hiện tâm trạng nhân vật. Có khi lời tác giả đan xen lời nhân vật với hình thức lời độc thoại nội tâm.
b. Tác dụng của biện pháp nghệ thuật
Ảnh
b. Tác dụng của biện pháp nghệ thuật
Thể hiện một cách tinh tế, kín đáo tình cảm lứa đôi -> biện pháp ẩn dụ. Bộc lộ nỗi niềm yêu thương, gắn kết một cách cô đọng, hàm súc theo đặc trưng của văn học trung đại "ý tại ngôn ngoại" -> biện pháp nghệ thuật sử dụng điển cố. Nhập thân vào nhân vật để miêu tả cảm xúc âm thầm mà da diết của nhân vật -> lời tác giả mang giọng điệu, cảm xúc bên trong của nhân vật.
Luyện tập - Vận dụng
Luyện tập
Bài kiểm tra tổng hợp
Luyện tập
Câu 1: Văn bản "Nỗi niềm tương tư" của tác giả nào? - A. Vũ Quốc Trân. - true - B. Đoàn Thị Điểm. - false - C. Nguyễn Du. - false - D. Nguyễn Dữ. - false - false - false
Câu 2: "Nỗi niềm tương tư" trích từ tác phẩm nào? - A. Bích Câu kì ngộ. - true - B. Đoạn trường tân thanh. - false - C. Quốc âm thi tập. - false - D. Tất cả các đáp án đều sai. - false - false - false
Câu 3: Tác phẩm được viết bằng chữ gì? - A. Chữ Nôm - false - B. Chữ Quốc ngữ - false - C. Chữ Hán - true - D. Chữ Latin - false - false - false
Câu 4: Tác giả Vũ Quốc Trân quê ở đâu? - A. Người làng Đan Loan, Huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương. - true - B. Người ở phường La Khê, Hà Nội. - false - C. Người ở Hàng Đào, Hà Nội. - false - D. Người ở Hàng Than, Hà Nội - false - false - false
Câu 5: Địa danh Bích Câu trong tác phẩm là ở đâu? - A. Phố Hàng Đào, Hà Nội - false - B. Phố Cát Linh quận Đống Đa, Hà Nội - true - C. Phố Hàng Than, Hà Nội - false - D. Phố Hàng Bột, Hà Nội - false - false - false
Câu 6: Đoạn trích được viết theo thể thơ nào? - A. Thất ngôn bát cú. - false - B. Thất ngôn tứ tuyệt - false - C. Lục bát - false - D. Thơ ngôn ngữ - true - false - false
Câu 7: Hình ảnh sông Tương được nhắc đến trong bài có ý nghĩa gì? - A. Một địa danh của Trung Quốc. - false - B. Thể hiện nỗi tương tư của Tú Uyên. - false - C. Sự chờ mong của Tú Uyên với người con gái đẹp - false - D. Tình yêu son sắc của Tú Uyên dành cho người con gái đẹp - true - false - false
Vận dụng
Ảnh
- Vận dụng:
Câu 1: Phân tích biện pháp nghệ thuật nổi bật trong đoạn trích và tác dụng của nó trong việc diễn tả tâm trạng nhân vật. Câu 2: Phân tích tác phẩm "Nỗi niềm tương tư" (trích truyện thơ "Bích Câu kì ngộ").
Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
Tổng Kết:
Ôn lại kiến thức đã học. Hoàn chỉnh bài tập phần Luyện tập, Vận dụng. Chuẩn bị bài:"Bài 1. Thơ và truyện thơ. Thực hành tiếng Việt trang 24".
Cảm ơn
Ảnh