BÀI 1. THƠ VÀ TRUYỆN THƠ. KIẾN THỨC NGỮ VĂN TRANG 11
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 1. THƠ VÀ TRUYỆN THƠ
KIẾN THỨC NGỮ VĂN TRANG 11
Khởi động
Khởi động
- Khởi động:
Ảnh
Kể tên một số truyện thơ dân gian hoặc truyện thơ Nôm em đã từng học hoặc đã từng đọc qua. Ấn tượng của em về tác phẩm đó?
Truyện thơ dân gian
- Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu truyện thơ dân gian
Ảnh
Ảnh
- Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu truyện thơ dân gian
Dựa vào thông tin SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi sau:
Dựa vào thông tin SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi sau: Đặc điểm của truyện thơ dân gian. Truyện thơ dân gian được kết hợp dựa trên yếu tố nào? Có mấy nhóm truyện thơ dân gian? Đó là những nhóm nào? Cốt truyện của thơ dân gian gồm mấy phần? Đó là những phần nào? Nhân vật của truyện thơ dân gian thường phân theo những loại nào?
- Đặc điểm (Truyện thơ dân gian)
Ảnh
- Đặc điểm:
Sáng tác tập thể, có thể do một cá nhân sáng tác nhưng sau đó được dân gian hóa. Phương thức lưu truyền chủ yếu bằng con đường truyền miệng, với các dân tộc sớm có chữ viết thì truyện còn được lưu truyền bằng văn bản chữ dân tộc. Mang tính nguyên hợp: yếu tố văn học kết hợp với các yếu tố văn hóa, thường kết hợp với các hình thức diễn xướng.
- Yếu tố kết hợp (Truyện thơ dân gian)
- Yếu tố kết hợp:
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
+ tiếp (Truyện thơ dân gian)
- Yếu tố kết hợp:
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Những người chịu nhiều thiệt thòi, đau khổ (Tam Mẫu Ngọ, Vượt biển (dân tộc Tày),…); Ước mơ công lí, chính nghĩa (Nàng con côi (dân tộc Mường), Truyện chim sáo (dân tộc Tày),…).
Hướng vào đề tài, chủ đề tình yêu lứa đôi (Tiễn dặn người yêu, Chàng Lú – Nàng Ủa (dân tộc Thái), Út Lót – Hồ Liêu (dân tộc Mường),…).
Hình vẽ
Hình vẽ
- Cốt truyện (Truyện thơ dân gian)
Ảnh
- Cốt truyện:
Truyện thơ dân gian thường gồm ba phần: Gặp gỡ - Thử thách (hoặc Tai biến) - Đoàn tụ. Tùy từng kiểu truyện mà nội dung ba phần của truyện có sự thay đổi.
+ tiếp (Truyện thơ dân gian)
- Cốt truyện:
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
- Nhân vật và ngôn ngữ trong truyện thơ dân gian (Truyện thơ dân gian)
- Nhân vật và ngôn ngữ trong truyện thơ dân gian
Nhân vật của truyện thơ dân gian thường được phân theo loại (tốt - xấu, thiện - ác), được miêu tả qua những biểu hiện bên ngoài (diện mạo, hành động, lời nói) và qua tâm trạng. Ngôn ngữ trong truyện thơ dân gian đậm chất dân ca, giàu cảm xúc, giàu hình ảnh và các biện pháp tu từ.
Ảnh
Truyện thơ Nôm
- Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu truyện thơ Nôm
Ảnh
Ảnh
- Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu truyện thơ Nôm
Dựa vào thông tin SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi sau:
Khái niệm truyện thơ Nôm. Căn cứ vào nội dung và nghệ thuật có thể chia truyện thơ Nôm thành mấy nhóm? Đó là những nhóm nào? Cốt truyện của thơ Nôm gồm mấy phần? Nhân vật truyện thơ Nôm được phân loại như thế nào?
- Khái niệm (Truyện thơ Nôm)
Ảnh
- Khái niệm:
Là truyện thơ được viết bằng chữ Nôm, phần lớn theo thể thơ lục bát. Đặc điểm nổi bật của truyện thơ Nôm là sự kết hợp giữa tự sự và trữ tình. Truyện thơ Nôm vừa phản ánh cuộc sống qua một cốt truyện với hệ thống nhân vật, sự kiện, vừa bộc lộc thái độ, cảm xúc, tâm trạng của nhân vật, của tác giả.
- Phân loại (Truyện thơ Nôm)
- Phân loại:
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Thường khuyết tên tác giả; Lấy đề tài, cốt truyện từ truyện dân gian như cổ tích; Ngôn ngữ nôm na, mộc mạc.
Phần lớn có tên tác giả; Lấy đề tài, cốt truyện từ những tác phẩm cổ của Trung Quốc nhưng được người viết sáng tạo lại một cách độc đáo. Trau chuốt, điêu luyện về NT.
Hình vẽ
Hình vẽ
- Cốt truyện (Truyện thơ Nôm)
Ảnh
- Cốt truyện:
Truyện thơ Nôm được xây dựng theo mô hình khá ổn định với ba phần cơ bản: Gặp gỡ - Thử thách - Đoàn tụ.
- Nhân vật (Truyện thơ Nôm)
Ảnh
- Nhân vật:
Được phân theo loại chính diện và phản diện, tương ứng với chính - tà, thiện - ác, tốt - xấu. Được miêu tả với những biểu hiện bên ngoài (diện mạo, hành động, ngôn ngữ đối thoại) hơn là với đời sống nội tâm (cảm xúc, suy tư, ngôn ngữ độc thoại) . Tính cách nhân vật thường tĩnh tại, ít có sự vận động và phát triển, những tác động của hoàn cảnh có tác dụng làm rõ hơn tính cách đã được định hình.
- Ngôn ngữ (Truyện thơ Nôm)
- Ngôn ngữ:
Ảnh
Ngôn ngữ tự sự gồm ngôn ngữ gián tiếp, ngôn ngữ trực tiếp, ngôn ngữ nửa trực tiếp . Truyện thơ Nôm hay sử dụng ngôn ngữ gián tiếp. Người kể chuyện thường ở ngôi thứ ba.
Biện pháp lặp cấu trúc
- Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu biện pháp tu từ lặp cấu trúc
Ảnh
- Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu biện pháp tu từ lặp cấu trúc
Ảnh
Dựa vào thông tin SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi sau:
Lặp cấu trúc là gì? Cho ví dụ minh hoạ. Lặp cấu trúc thường được sử dụng trong phong cách ngôn ngữ nào?
- Tìm hiểu
Ảnh
- Tìm hiểu:
Lặp cấu trúc (còn gọi: lặp cú pháp, điệp cú pháp) là biện pháp tu từ, theo đó người viết (người nói) lặp lại cấu trúc của một cụm từ, một câu nhằm nhấn mạnh nội dung biểu đạt và tạo nhịp điệu, sự liên kết cho các câu văn, câu thơ. Lặp cấu trúc thường được dùng nhiều trong phong cách ngôn ngữ chính luận và phong cách ngôn ngữ văn chương.
- Ví dụ minh hoạ
Ví dụ minh hoạ:
Chỉ cá liền với nước Chỉ lúa liền với ruộng Tiễn đưa em, thôi anh quay lại, em ơi!
(Tiễn dặn người yêu)
Ảnh
Hình vẽ
=> Việc lặp lại cấu trúc “Chỉ A liền với B” ở hai dòng thơ đầu vừa nhấn mạnh sự gắn bó giữa những sự vật khó chia lìa nhau vừa tạo sự liên kết giữa hai dòng thơ đem lại ấn tượng về một không gian trải dài.
Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
Tổng Kết:
Hệ thống lại kiến thức vừa học. Chuẩn bị bài sau:"Bài 1. Thơ và truyện thơ. Sóng".
Cảm ơn
Ảnh