Bài 2. Thực hành tiếng Việt: Biện pháp tu từ ẩn dụ (Tiết 1 + 2)
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
Thực hành tiếng Việt: Biện pháp tu từ ẩn dụ (Tiết 1 + 2)
I. Lí thuyết
1a. Thế nào là ẩn dụ
I. Lí thuyết
1. Thế nào là ẩn dụ a. Ví dụ “Người cha mái tóc bạc đốt lửa cho anh nằm”
- Hình ảnh “Người cha” chỉ Bác Hồ - Tác dụng: thể hiện tình yêu thương, sự quan tâm của Bác dành cho các chiến sĩ.
b. Nhận xét
b. Nhận xét Ẩn dụ là gọi tên các sự vật, hoặc hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nhau có tác dụng nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm.
* Sơ đồ ẩn dụ
Quan hệ tương đồng
Hình vẽ
2. Các kiểu ẩn dụ
2. Các kiểu ẩn dụ
Hình vẽ
Các kiểu ẩn dụ
Ví dụ
1. Ẩn dụ phẩm chất
2. Ẩn dụ hình thức
3. Ẩn dụ cách thức
4. Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác
“Người cha mái tóc bạc đốt lửa cho anh nằm”
“Về thăm nhà Bác Làng Sen Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng”
“Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”
“Trời nắng giòn tan”
Phiếu bài tập số 1
Hình vẽ
Tìm từ láy trong những câu thơ dưới đây. Chỉ ra nghĩa và tác dụngcủa chúng đổi với việc thể hiện nội dung mà tác giả muốn biểu đạt?
a) Bàn tay mang phép nhiệm mẫu Chất chịu từ những dãi dầu đây thôi. (Bình Nguyên) b) Nghẹn ngào thương mẹ nhiều hơn… Rưng rưng từ chuyện giản đơn thường ngày. (Định Nam Khương)
Phiếu bài tập số 1
Hình vẽ
Tìm từ láy trong những câu thơ dưới đây. Chỉ ra nghĩa và tác dụngcủa chúng đổi với việc thể hiện nội dung mà tác giả muốn biểu đạt?
Hình vẽ
a. dãi dầu => Tác dụng: chỉ những vất vả, gian khó, sớm khuya làm lụng của người mẹ
b. rưng rưng=> Tác dụng: cảm xúc nghẹn ngào, xúc động của người con khi nghĩ về mẹ
a) Bàn tay mang phép nhiệm mẫu Chất chịu từ những dãi dầu đây thôi. (Bình Nguyên)
b) Nghẹn ngào thương mẹ nhiều hơn… Rưng rưng từ chuyện giản đơn thường ngày. (Định Nam Khương)
Phiếu bài tập số 2
Phiếu bài tập số 2
 Tìm ẩn dụ trong những câu thơ dưới đây. Nêu tác dụng của các ẩn dụ đó đối với việc miêu tả sự vật và biểu cảm.
Vẫn bàn tay mẹ dịu dàng À ơi này cái trăng vàng ngủ ngon À ơi này cải trăng tròn À ơi này cái trăng còn nằm nôi… {….} A ơi này cái mặt trời bé… (Bình Nguyên)
Phiếu bài tập số 2
Hình vẽ
 Tìm ẩn dụ trong những câu thơ dưới đây. Nêu tác dụng của các ẩn dụ đó đối với việc miêu tả sự vật và biểu cảm.
Hình vẽ
Ẩn dụ trong câu: ” cái trăng vàng”, ” cái trăng tròn”, ” cái trăng” => ẩn dụ chỉ em bé - Tác dụng: thể hiện tình cảm yêu thương, quý trọng, con là điều tốt đẹp quý giá nhất trần đời của mẹ, từ đó thể hiện tình yêu của mẹ dành cho con.
Vẫn bàn tay mẹ dịu dàng À ơi này cái trăng vàng ngủ ngon À ơi này cải trăng tròn À ơi này cái trăng còn nằm nôi… {….} A ơi này cái mặt trời bé… (Bình Nguyên)
Phiếu bài tập số 3
Phiếu bài tập số 3
Trong cụm từ và các tục ngữ (in đậm) dưới đây, biện pháp ẩn dụ được xây dựng trên cơ sở so sánh ngầm giữa những sự vật, sự việc nào?
Hình vẽ
a) Ru cho cát khuyết tròn đầy Cái thương cái nhở nặng ngày xa nhau. (Bình Nguyên)
b) Ăn quả nhớ kế trồng cây. (Tục ngữ)
c) Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng. (Tục ngữ)
Phiếu bài tập số 3
Phiếu bài tập số 3
Trong cụm từ và các tục ngữ (in đậm) dưới đây, biện pháp ẩn dụ được xây dựng trên cơ sở so sánh ngầm giữa những sự vật, sự việc nào?
Hình vẽ
a) Ru cho cát khuyết tròn đầy Cái thương cái nhở nặng ngày xa nhau. (Bình Nguyên)
b) Ăn quả nhớ kế trồng cây. (Tục ngữ)
c) Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng. (Tục ngữ)
a. ” Cái khuyết tròn đầy” => ẩn dụ cho em bé mụ mẫm, đáng yêu
b. “Ăn quả” so sánh ngầm với  hình ảnh nói về những người hưởng thành quả. “trồng cây” so sánh ngầm với  hình ảnh nói về những người làm ra thành quả cho người hưởng thụ.
+ “Mực” : so sánh ngầm với  những môi trường, những phần tử xấu xa, tiêu cực trong cuộc sống. + “Đèn” : so sánh ngầm với những điều tốt đẹp, tích cực.
Viết đoạn
Ảnh
Viết một đoạn văn ngắn khoảng 4-5 dòng về chủ đề tình cảm gia đình trong đó có sử dụng ít nhất 1 phép ẩn dụ.
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
CỦNG CỐ, MỞ RỘNG Em hãy tìm các câu thơ, câu văn có sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ?
Kết thúc bài học
Chào tạm biệt
Ảnh