BÀI 7. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU MẸ VÀ QUẢ
Trang bìa
Trang bìa
BÀI 7. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU MẸ VÀ QUẢ
Ảnh
Khởi động
Video
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
Ảnh
Hình vẽ
- Nguyễn Khoa Điềm sinh ngày 15 - 4 - 1943 - Quê: Thừa Thiên - Huế - Thơ của Nguyễn Khoa Điềm lấy chất liệu từ văn học Việt Nam và cảm hứng từ quê hương, con người, và tình thần chiến đấu của người chiến sĩ Việt Nam yêu nước... Thơ ông hấp dẫn bởi sự kết hợp giữa cảm xúc nồng nàn và suy tư sâu lắng của người trí thức về đất nước và con người Việt Nam.
1. Tác giả
Ảnh
Một số tác phẩm
Ảnh
Hình vẽ
Một số tác phẩm
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
2. Tác phẩm
Ảnh
Ảnh
Ảnh
2. Tác phẩm
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Ảnh
3. Đọc
3. Đọc
Ảnh
4. Bố cục
Ảnh
Ảnh
Ảnh
4. Bố cục
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
1. Nhan đề của văn bản
1. Nhan đề của văn bản
Mẹ: Gợi hình dáng thân thương, người thân yêu nhất trong cuộc đời ta. Quả: Vừa là quả thực, những lại hoa trái tay mẹ vun trồng vừa mang ý nghĩa biểu tượng cho những thành quả mẹ gặt hái được từ sự tần tảo, lam lũ, hi sinh. => Mẹ và những loài hoa trái mẹ vun trồng, những thành quả cuộc đời mẹ. Trong đó có cả con.
2. Mẹ và quả
2. Mẹ và quả
Ảnh
Khổ thơ thứ nhất
- Khổ thơ thứ nhất: + BP So sánh: những mùa quả lặn rồi lại mọc - như khi Mặt Trời, như khi Mặt Trăng => Tác dụng: mọc rồi lại lặn như Mặt Trời, Mặt Trăng là quy luật của tự nhiên. Mặt Trăng, Mặt Trời gợi lên hình ảnh của thời gian, gợi lên thời gian tuần hoàn, gợi lên hình ảnh mẹ vẫn bao năm tần tảo sớm hôm chăm sóc cho vườn quả, cho các con mà không quản nhọc nhằn. - Phép điệp: Những mùa quả, mẹ. + Nhấn mạnh, làm nổi bật ý. + Làm tăng tính tượng hình và giá trị biểu cảm cho lời thơ. Gây ấn tượng, gợi lên sự ân thầm, cần mẫn, tần tảo sớm hôm chăm sóc cho vườn quả, cho các con mà không quản nhọc nhằn.
Khổ thơ thứ hai:
- Khổ thơ thứ hai: + “Giọt mồ hôi mặn” là hình ảnh liên tưởng, so sánh độc đáo, tạo ấn tượng mạnh mẽ về những hi sinh lặng thầm mà lớn lao của mẹ. Từ đó ta thấy được tình cảm sâu nặng của đứa con với công lao suốt đời của người mẹ. + Nhân hóa: bí và bầu cũng “lớn”, đối lập: lớn lên, lớn xuống, hoán dụ (tay mẹ). => Tác dụng nghệ thuật: “Bí và bầu” là thành quả lao động vun trồng của mẹ còn “Con” là kết quả của sự sinh thành, dưỡng dục, là niềm tin, sự kỳ vọng của mẹ. => Người mẹ hiện lên với hình ảnh lam lũ, tần tảo, vất vả nhưng vẫn lạc quan, giàu đức hi sinh, dành hết yêu thương, ân cần chăm sóc, nuôi nấng các con khôn lớn mỗi ngày. Cảm xúc của nhà thơ dành cho mẹ là cảm xúc yêu thương, kính trọng.
3. Suy tư của người con
3. Suy tư của người con
* Chữ "quả" mang ý nghĩa tả thực: Dòng 1 và dòng 3 của khổ đầu "Những mùa quả mẹ tôi hái được"; "Những mùa quả lặn rồi lại mọc". * Chữ "quả" mang ý nghĩa biểu tượng: Dòng 1 và dòng 4 của khổ cuối ("Và chúng tôi, một thứ quả trên đời"; "Mình vẫn còn một thứ quả non xanh". => ý nghĩa biểu tượng: chỉ những đứa con lớn lên bằng sự chăm sóc, tình yêu thương của mẹ.
Các biện pháp tu từ
- Các biện pháp tu từ: + Hoán dụ: "Bàn tay mẹ" (lấy bộ phận chỉ toàn thể, nói bàn tay mỏi để nói đến sự già yếu của mẹ. + Nói giảm nói tránh: Mỏi. Chỉ tuổi già yếu của mẹ + Ẩn dụ "một thứ quả non xanh" - chỉ người con, ý nói người con vẫn còn non nớt, chưa trưởng thành, chưa làm được những điều xứng đáng với sự mong đợi của mẹ. + Dùng câu hỏi tu từ
Tác dụng
Tác dụng
+ Tăng sức gợi hình và biểu cảm cho câu thơ + Nhằm bộc lộ nỗi lo lắng đến một ngày mẹ tuổi đã già mà mình vẫn chưa đủ khôn lớn, trưởng thành; vẫn là "một thứ quả non xanh", chưa thể thành "trái chín" mẹ mong; lo lắng khi không còn có mẹ bên cạnh bảo ban, sẻ chia, động viên; sợ mình chưa thể báo đáp công ơn to lớn của mẹ. + Qua đó, thể hiện tấm lòng yêu thương và biết ơn mẹ chân thành và vô cùng sâu sắc của con với mẹ.
Tâm trạng
Tâm trạng: Hoảng sợ
=> Con yêu thương, biết ơn và lo lắng khi mẹ không còn, mình vẫn chưa trưởng thành, chưa thể báo đáp công ơn của mẹ.
III. Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Trò chơi
Câu 1
Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Văn bản “Mẹ và quả” được sáng tác theo thể loại nào?
A. Tự do
B. Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
C. Lục bát
D. Ngũ ngôn
Câu 2
Bài tập trắc nghiệm
Câu 2: Văn bản “Mẹ và quả” sử dụng phương thức biểu đạt chính nào?
A. Miêu tả
B. Nghị luận
C. Tự sự
D. Biểu cảm
Câu 3
Bài tập trắc nghiệm
Câu 3: Câu thơ “Con hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi/Mình vẫn còn một thứ quả non xanh” sử dụng những biện pháp tu từ nào?
A. Điệp ngữ và nói giảm nói tránh
B. Hoán dụ và ẩn dụ
C. Nhân hóa và ẩn dụ
C. Nhân hóa và ẩn dụ
Câu 4
Bài tập trắc nghiệm
Câu 4: Qua bài thơ, người mẹ hiện lên là một con người như thế nào?
A. Là một người hiền lành, thật thà
B. Là một người yêu thương con.
C. Là một người phụ nữ yêu thương con, tần tảo, vất vả, giàu đức hi sinh.
D. Là một người phụ nữ chăm chỉ.
VẬN DỤNG
Vận dụng
VẬN DỤNG
Viết một đoạn văn nêu cảm nghĩ của em về mẹ sau khi học bài thơ.
Ảnh
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Vẽ sơ đồ tư duy khái quá kiến thức bài học
Chuẩn bị nội dung bài sau
Hoàn thành bài tập Vận dụng
Ảnh
Kết thúc
Kết thúc
Ảnh