BÀI 4. THIÊN NHIÊN VÙNG TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI BẮC BỘ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
LỊCH SỬ VÀ ĐỊA LÍ 4
BÀI 4. THIÊN NHIÊN VÙNG TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI BẮC BỘ
Mục tiêu bài học
Mục tiêu
Học xong bài này, em sẽ:
Ảnh
- Xác định được vị trí địa lí, một số địa danh tiêu biểu của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ trên bản đồ hoặc lược đồ. - Quan sát lược đồ, tranh ảnh, mô tả được một trong những đặc điểm thiên nhiên của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ. - Ảnh hưởng của địa hình, khí hậu, sông ngòi đối với đời sống và sản xuất của người dẫn ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ. - Đưa ra được một số biện pháp bảo vệ thiên nhiên và phòng, chống thiên tai ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.
Khởi động
Khởi động
Ảnh
Quan sát hình 1, hình hãy trả lời các câu hỏi: - Cột mốc xác định độ cao của đỉnh núi nào? - Đỉnh núi này nằm ở vùng nào của nước ta? Nêu những hiểu biết của em về vùng đất đó.
Ảnh
1. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ
a) Hoạt động
1. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ
a) Hoạt động
Đọc thông tin và quan sát hình 2, em hãy xác định vị trí của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ trên lược đồ.
Ảnh
Hình vẽ
Hình 2 (Lược đồ địa hình và một số khoáng sản ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ)
Ảnh
Hình 3 (Cột cờ Lũng Cú (tỉnh Hà Giang))
Ảnh
b) Kết luận
Ảnh
b) Kết luận
Ảnh
Trung du và miền núi Bắc Bộ là vùng lãnh thổ nằm ở phía bắc của đất nước Việt Nam. Khu vực Trung du và miền núi Bắc Bộ giáp với: - Các tỉnh: Quảng Đông, Quảng Tây và Vân Nam của Trung Quốc ở phía bắc; - Phía tây giáp Lào; - Phía nam giáp Đồng bằng sông Hồng và vùng Duyên hải miền Trung; - Phía đông giáp Vịnh Bắc Bộ.
2. ĐẶC ĐIỂM THIÊN NHIÊN
a) Địa hình
2. ĐẶC ĐIỂM THIÊN NHIÊN
a) Địa hình
Đọc thông tin và quan sát các hình 2, 4, 5, em hãy: - Xác định trên lược đồ: dãy núi Hoàng Liên Sơn, đỉnh Phan-xi-păng và cao nguyên Mộc Châu. - Mô tả đặc điểm chính của địa hình ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.
Ảnh
Hoạt động
Hình 4 (Một phần dãy Hoàng Liên Sơn (tỉnh Lào Cai))
Ảnh
Hình 5 (Vùng trung du (tỉnh Phú Thọ))
Ảnh
Kết luận
Ảnh
Kết luận
Ảnh
Yêu cầu số 1: Xác định vị trí: dãy núi Hoàng Liên Sơn, đỉnh Phan-xi-păng và cao nguyên Mộc Châu. Yêu cầu số 2: Đặc điểm địa hình vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ - Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có địa hình chủ yếu là đồi núi. Tại đây có nhiều dãy núi lớn, trong đó Hoàng Liên Sơn là dãy núi cao và đồ sộ nhất nước ta, đỉnh cao nhất là Phan-xi-păng (3143 m). - Trong vùng còn có một số cao nguyên và vùng đồi thấp. Các đồi có đặc điểm đỉnh tròn, sườn thoải, nằm ở nơi chuyển tiếp giữa vùng núi và đồng bằng, được gọi là vùng trung du.
b) Khí hậu
2. ĐẶC ĐIỂM THIÊN NHIÊN
b) Khí hậu
Đọc thông tin và quan sát hình 6, em hãy nêu đặc điểm nổi bật của khí hậu vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.
Ảnh
Hoạt động
Kết luận
Ảnh
Kết luận
Ảnh
- Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với mùa đông lạnh nhất cả nước. - Khí hậu của vùng cũng chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi độ cao địa hình. Ở các vùng núi cao nhiệt độ hạ thấp, vào các tháng mùa đông đôi khi có tuyết rơi (thị xã Sa Pa - tỉnh Lào Cai, đỉnh núi Mẫu Sơn - tỉnh Lạng Sơn,...).
c) Sông ngòi
2. ĐẶC ĐIỂM THIÊN NHIÊN
c) Sông ngòi
Đọc thông tin và quan sát hình 2, 7, 8, em hãy: - Xác định trên lược đồ các sông lớn ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ. - Nêu đặc điểm chính của sông ngòi ở vùng.
Ảnh
Hoạt động
Hình 7 (Đoạn sông Đà chảy qua tỉnh Sơn La)
Ảnh
Hình 8 (Đoạn sông Gâm chảy qua tỉnh Tuyên Quang)
Ảnh
Kết luận
Ảnh
Kết luận
Ảnh
Yêu cầu số 1: Xác định một số sông lớn trên lược đồ Yêu cầu số 2: Đặc điểm sông ngòi - Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có nhiều sông lớn như sông Hồng, sông Đà, sông Chảy, sông Lô, sông Gâm,... - Các sông trong vùng đều có nhiều thác ghềnh, có khả năng phát triển thuỷ điện.
d) Khoáng sản
2. ĐẶC ĐIỂM THIÊN NHIÊN
d) Khoáng sản
Đọc thông tin và quan sát hình 2, em hãy kể tên và xác định trên lược đồ một số khoáng sản chính ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.
Ảnh
Hoạt động
Kết luận
Ảnh
Kết luận
Ảnh
Một số loại khoáng sản chính ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ là: than đá; sắt; man-gan; Ti-tan; Vàng; đồng; thiếc; A-pa-tít; Đá vôi,…
3. ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN ĐỐI VỚI SẢN XUẤT VÀ ĐỜI SỐNG
a) Hoạt động
3. ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN ĐỐI VỚI SẢN XUẤT VÀ ĐỜI SỐNG
a) Hoạt động
Đọc thông tin và quan sát các hình từ 9 đến 14, em hãy cho biết ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên đối với đời sống và sản xuất ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.
Ảnh
Hình vẽ
Hình 9 (Khai thác quặng sắt (tỉnh Thái Nguyên))
Ảnh
Hình 10 (Đập thủy điện Sơn La trên sông Đà (tỉnh Sơn La))
Ảnh
Hình 11 (Thu hoạch chè (tỉnh Phú Thọ))
Ảnh
Hình 12 (Một góc vịnh Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh))
Ảnh
Ảnh
Hình 13 (Lũ quét và sạt lở ở đất ở tỉnh Lai Chau năm 2018)
Ảnh
Hình 14 (Băng giá ở tỉnh Lào Cai năm 2020)
Ảnh
b) Kết luận
Ảnh
b) Kết luận
Ảnh
Điều kiện tự nhiên của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ tạo thuận lợi để phát triển nhiều ngành kinh tế, như: - Điều kiện tự nhiên của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ tạo thuận lợi để phát triển nhiều ngành kinh tế, như: - Trồng và chế biến cây công nghiệp, cây ăn quả, dược liệu,... - Du lịch. Tuy nhiên, người dân trong vùng cũng gặp một số khó khăn trong sinh hoạt và sản xuất do địa hình bị chia cắt, thiên tai (lũ quét, sạt lở đất, sương muối, rét đậm, rét hại,...)
4. BIỆN PHÁP BẢO VỆ THIÊN NHIÊN VÀ PHÒNG, CHỐNG THIÊN TAI
a) Hoạt động
4. BIỆN PHÁP BẢO VỆ THIÊN NHIÊN VÀ PHÒNG, CHỐNG THIÊN TAI
a) Hoạt động
Dựa vào kiến thức đã học, em hãy kể tên một số thiên tai thường xảy ra ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ. Đọc thông tin và sơ đồ hình 15, em hãy nêu một số biện pháp góp phần bảo vệ thiên nhiên và phòng, chống thiên tai.
Ảnh
Hình vẽ
b) Kết luận
Ảnh
b) Kết luận
Ảnh
Một số thiên tai thường xảy ra ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ là: lũ quét, sạt lở đất, sương muối, rét đậm, rét hại,... Một số biện pháp góp phần bảo vệ thiên nhiên và phòng, chống thiên tai ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ là: - Trồng rừng và bảo vệ rừng. - Xây dựng các công trình thủy lợi. - Di chuyển người dân khỏi nơi có nguy cơ xảy ra thiên tai. - Sử dụng tiết kiệm và hiệu quả tài nguyên thiên nhiên. - Giáo dục ý thức bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và phòng, chống thiên tai.
Luyện tập
Luyện tập
Ảnh
LUYỆN TẬP
Hãy cho biết trong các câu sau câu nào đúng, câu nào sai. a) Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ tiếp giác với hai quốc gia là Lào và Cam-pu-chia (Cambodia). b) Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với mùa đông lạnh nhất cả nước. c) Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có nhiều sông lớn thuận lợi cho phát triển thủy điện. d) Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ là nơi giàu tài nguyên khoáng sản bậc nhất cả nước.
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
VẬN DỤNG
Nếu đi du lịch ở thị xã Sa Pa, em sẽ chọn đi vào mùa nào trong năm? Vì sao?
Củng cố
Củng cố
Ảnh
CỦNG CỐ
Đọc lại bài đã học. Làm bài trong SBT. Chuẩn bị bài có tiết sau.
Cảm ơn
Ảnh