BÀI 3 : THỊ TRƯỜNG VÀ CHỨC NĂNG CỦA THỊ TRƯỜNG
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 3 : THỊ TRƯỜNG VÀ CHỨC NĂNG CỦA THỊ TRƯỜNG
Mở đầu
Khái niệm
Thị trường là cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng. Việc sản xuất ra hàng hóa gì, cần có dịch vụ nào đều được xuất phát từ nhu cầu thị trường. Bài học này sẽ giúp các em tìm hiểu các loại thị trường và chức năng của thị trường giúp các chủ thể kinh tế đưa ra được những quyết định tối ưu khi tham gia vào các hoạt động kinh tế. Chia sẻ hiểu biết của bản thân về một số loại thị trường ở địa phương sinh sống.
Ảnh
- Thị trường hàng hóa: bày bán nhiều hàng hóa như các hải sản, thịt, cá,.... phục vụ người dân, người bán mua tấp nập. - Thị trường dịch vụ: cửa hàng cắt tóc, làm đẹp,... phục vụ nhu cầu người dân.
Khám phá
Khái niệm thị trường
1, Khái niệm thị trường
Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi. (SGK Chân trời sáng tạo, trang 18).
- Hoạt động mua bán hàng Tết. - Các yếu tố tham gia hoạt động kinh tế: người mua, bán, hàng hóa. - Các chủ thể tác động với nhau nhằm xác định giá cả, số lượng hàng hóa. Quan hệ xác lập: phân phối và trao đổi.
- Hoạt động kinh tế nào diễn ra tại chợ trong trường hợp trên? Các yếu tố nào tham gia vào? - Trong các hoạt động kinh tế kể trên, các chủ thể kinh tế tác động với nhau nhằm xác định điều gì? Các quan hệ nào xác lập?
Các loại thị trường
2, Các loại thị trường
Quan sát tranh dưới đây và xác định thị trường tương ứng:
Ảnh
- Thị trường hàng hóa: Thị trường bất động sản. - Thị trường hàng hóa: Thị trường thiết bị. - Thị trường dịch vụ: Thị trường chứng khoán.
Thông tin
Hãy đọc thông tin về xoài Hoà Lộc sau và trả lời câu hỏi: (SGK Chân trời sáng tạo, trang 19).
- Xác định các loại thị trường và căn cứ xác định thị trường trong thông tin trên. - Ngoài những thị trường trên, em hãy kể những loại thị trường khác mà em biết.
- Căn cứ theo các loại hàng hóa, dịch vụ trao đổi, mua bán: thị trường hoa quả, thị trường thực phẩm. - Căn cứ theo vai trò của các yếu tố được trao đổi, mua bán: thị trường tiêu dùng. - Căn cứ theo phạm vi hoạt động: thị trường trong nước và thế giới. - Căn cứ vào tính chất và cơ chế vận hành: thị trường cạnh tranh hoàn hảo.
- Các thị trường khác: thị trường nông sản, may mặc,...
Các chức năng
3, Các chức năng của thị trường:
Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
Trường hợp 1:(SGK Chân trời sáng tạo, trang 20).
- Thị trường cung cấp cho Công ti A những thông tin gì? Chúng có ý nghĩa như thế nào với Công ti A? - Sản phẩm mới của Công ti A có được người tiêu dùng thừa nhận? Vì sao?
- Thị trường cung cấp những thông tin về nhu cầu dầu gội có nguồn gốc tự nhiên và chưa được bán trên thị trường, chúng giúp Công ti A nghiên cứu, mở rộng sản xuất, kinh doanh các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên. - Sản phẩm mới đã được người tiêu dùng đón nhận và đánh giá cao vì chúng đang được bán độc quyền trên thị trường.
Trường hợp 2
Trường hợp 2: (SGK Chân trời sáng tạo, trang 20).
- Dựa vào thông tin thị trường cung cấp, người trồng cà phê đã có những quyết định mở rộng hay thu hẹp sản xuất như thế nào?
- Dựa vào thông tin thị trường là giá cà phê tăng, người trồng cà phê đã có những quyết định mở rộng sản xuất, tăng diện tích canh tác và đầu tư vốn lớn vào chăm sóc vụ mới.
Tổng kết
- Thị trường là lĩnh vực trao đổi, mua bán mà ở đó các chủ thể kinh tế tác động qua lại lẫn nhau nhằm xác định giá cả, lượng hàng hóa và dịch vụ.
- Phân loại: + Căn cứ theo đối tượng hàng hóa, dịch vụ trao đổi, mua bán: thị trường hàng hóa, thị trường dịch vụ, gắn với các loại hàng hóa, dịch vụ khác nhau. + Căn cứ vào vai trò của yếu tố được trao đổi, mua bán: thị trường tư liệu tiêu dùng; thị trường tư liệu sản xuất. + Căn cứ vào phạm vi hoạt động sản xuất: thị trường trong nước và ngoài nước. + Căn cứ vào tính chất vận hành, cơ chế: thị trường cạnh tranh hoàn hảo và không hoàn hảo (độc quyền).
- Chức năng: + Thừa nhận giá trị của hàng hóa. + Cung cấp thông tin cho các chủ thể kinh tế. + Điều tiết, kích thích hoặc hạn chế sản xuất, tiêu dùng.
Luyện tập
LT1
1, Hãy phân biệt thị trường hàng hóa và thị trường dịch vụ. Cho ví dụ.
Thị trường hàng hóa: Các sản phẩm trao đổi với nhau, mua bán trên thị trường là những vật dụng cụ thể, hữu hình, có giá trị sử dụng nhất định. VD: thị trường hoa quả, dệt may, thủy sản,...
Thị trường dịch vụ: Các sản phẩm trên thị trường là các sản phẩm phục vụ đời sống tinh thần, sức khỏe, tiện nghi trong đời sống. VD: thị trường chăm sóc sắc đẹp, thị trường du lịch,...
LT2
2, Hãy thảo luận cùng các bạn và cho biết em đồng tình hay không đồng tình ý kiến nào? Vì sao?
a, Các nhân tố cơ bản của thị trường bao gồm người sản xuất, người tiêu dùng và tiền tệ. b, Các giao dịch mua bán hàng hóa, dịch vụ có thể diễn ra mà không cần gắn với một không gian, thời gian cụ thể nào. c, Thị trường có các quan hệ như hàng hóa - tiền tệ, mua - bán, cung - cầu. d, Thị trường là nơi người sản xuất và người tiêu dùng gặp nhau trực tiếp để trao đổi hàng hóa, dịch vụ gắn với không gian, thời gian cụ thể.
Đáp án
a, Không. Vì nhân tố cơ bản bao gồm: người sản xuất, người tiêu dùng, hàng hóa và tiền tệ.
b, Có. Vì bất kì nơi đâu, bất kì địa điểm nào các giao dịch hàng hóa, dịch vụ có thể diễn ra.
c, Không. Vì ngoài ra còn có quan hệ cạnh tranh, hợp tác, giá trị sử dụng, quan hệ giá trị,...
d, Không. Vì có những mặt hàng hóa, dịch vụ mà người sản xuất và người tiêu dùng có thể gặp nhau gián tiếp như thị trường chứng khoán.
LT3
3, Đọc các trường hợp sau đây và làm theo yêu cầu.
Trường hợp 1: Thương hiệu gạo thơm A là mặt hàng nổi tiếng của địa phương A. Do ảnh hưởng thời tiết nên sản lượng giảm mạnh dẫn đến giá tăng cao. Anh B đã trộn thêm một số loại khác không rõ nguồn gốc, và đưa về các thành phố lớn tiêu thụ kiếm lời trong khi vẫn sử dụng thương hiệu Gạo thơm A để quảng bá sản phẩm.
- Em có nhận xét gì về việc làm của anh B? Việc làm ấy ảnh hưởng thế nào đến thương hiệu Gạo thơm A trên thị trường?
Trường hợp 2: Người dân địa phương H chuyên canh cà phê. Gần đây, giá thu mua cà phê xuống thấp khiến cuộc sống gặp nhiều khó khăn. Nhận thấy giá maccadamia đang rất cao, nhiều hộ gia đình đã chặt cà phê và chuyển sang trồng cây maccadamia.
- Em có nhận xét gì về việc làm trên? Việc làm này ảnh hưởng như thế nào đến thị trường cà phê?
Đáp án
Trường hợp 1:
- Việc làm của anh B đang làm ảnh hưởng đến thương hiệu và chất lượng và thương hiệu Gạo thơm A của địa phương, gây ảnh hưởng xấu đến thương hiệu cũng như sức khỏe người tiêu dùng. - Việc làm của anh B có thể nhận được những nhận xét, đánh giá tiêu cực khi tung ra thị trường, người tiêu dùng sẽ quay đầu khiến cho thương hiệu có thể không đứng vững được nữa, làm ảnh hưởng tới các hộ gia đình làm ăn chân chính khác.
Trường hợp 2:
- Việc làm trên đang chạy theo giá cả của thị trường, việc chặt cà phê chuyển sang trồng cây maccadiamia sẽ làm thị trường cà phê và maccadiamia xảy ra biến động. - Việc làm này khiến nguồn cung ứng cà phê bị giảm sút đáng kể, cung ứng ít hơn nhu cầu rất dễ xảy ra khả năng giá cà phê tăng cao.
LT4
4, Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi.
Ông T tâm sự với ông H về việc thu mua dừa ở địa phương rằng đến đợt thu hoạch sao không thấy thương lái vào mua dừa khô. Ông H nói giá dừa cao nên mọi người ở các xã trong huyện đổ xô trồng dừa, sản lượng cung cấp quá nhiều, đồng thời các công ti chế biến dừa khô không có nhiều đơn đặt hàng xuất khẩu nên bị thừa. Ông T còn nói rằng dự định mua thêm đất trồng và ông H lắc đầu nói rằng may mà không mua nó chứ không thì không biết để mà cứu.
- Chức năng nào của thị trường được thể hiện trong câu trả lời của ông H? Người trồng dừa vận dụng chức năng của thị trường như thế nào để đạt được hiệu quả kinh tế?
- Chức năng điều tiết kinh tế, kích thích sản xuất được thể hiện trong câu nói của ông H. - Xác định chức năng của thị trường mà người trồng dừa cần vận dụng để đạt hiệu quả kinh tế cao.
Vận dụng
BTVN
1, Hãy vẽ sơ đồ tư duy về chức năng của thị trường. 2, Hãy tìm hiểu và viết bài nhận xét về một loại thị trường hàng hóa ở địa phương theo gợi ý: giá cả chất lượng, mẫu mã, địa điểm mua bán,...
Ảnh
Kết thúc
Lời cảm ơn
Ảnh