BÀI 2: THÀNH PHẦN CỦA NGUYÊN TỬ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
HÓA HỌC 10
BÀI 2: THÀNH PHẦN CỦA NGUYÊN TỬ
Ảnh
Mục tiêu bài học
Học xong bài này, em sẽ:
Học xong bài này, em sẽ:
Trình bày được thành phần của nguyên tử. So sánh được khối lượng của electron với proton và neutron, kích thớc của hạt nhân với kích thước nguyên tử.
Ảnh
Khởi động
Câu hỏi
Ảnh
Từ rất lâu, các nhà khoa học đã nghiên cứu các mô hình nguyên tử và cập nhật chúng thông qua việc thu thập những dữ liệu thực nghiệm. Nguyên tử gồm những hạt cơ bản nào? Cơ sở nào để phát hiện ra các hạt cơ bản đó và chúng có tính chất gì?
- Khởi động:
Ảnh
Mô phẳng mô hình nguyên tử
1. Thành phần cấu tạo nguyên tử
- Hoạt động
1. Thành phần cấu tạo nguyên tử
- Hoạt động: Trình bày thành phần cấu tạo nguyên tạo
Ảnh
Hình 2.1. Mô hình nguyên tử
1. Quan sát Hình 2.1, cho biết thành phần nguyên tử gồm những loại hạt nào?
Ảnh
Ảnh
- Kết luận
Hình vẽ
- Kết luận:
Nguyên tử gồm hạt nhân chứ proton, neutron và vỏ nguyên tử chứa electron.
Ảnh
2. Sự tìm ra electron
- Hoạt động
Ảnh
2. Sự tìm ra electron
Hoạt động: Tìm hiểu thí nghiệm khám phá tia âm cực của Thomson
Ảnh
Hình 2.2. Thí nghiệm của Thomson
- Thảo luận
Hình vẽ
Ảnh
Thảo luận:
2. Cho biết vai trò của màn huỳnh quang trong thí nghiệm ở hình 2.2. 3. Quan sát hình 2.2, giải thích vì sao tia âm cực bị hút về cực dương của trường điện. 4. Nếu đặt một chong chóng nhẹ trên đường đi của tia âm cực thì chong chóng sẽ quay. Từ hiện tượng đó, hãy nêu kết luận về tính chất của tia âm cực.
Ảnh
- Kết luận
Hình vẽ
- Kết luận:
- Trong nguyên tử tồn tại một loại hạt có khối lượng và mang điện tích âm, được gọi là electron (kí hiệu là e). - Hạt electron có: + Điện tích: latex(q_e = -1,602 xx 10^(-19)C) (coulomb). + Khối lượng: latex(m_e = 9,11 xx 10^(-28)g). - Người ta chưa phát hiện được điện tích nào nhỏ hơn latex(1,602 xx 10^(-19))C nên nó được dùng làm điện tích đơn vị, điện tích của electron được quy ước là -1.
3. Sự khám phá hạt nhân nguyên tử
- Hoạt động
Ảnh
3. Sự khám phá hạt nhân nguyên tử
Hoạt động: Tìm hiểu thí nghiệm của Rutherford
Ảnh
Hình 2.3. Thí nghiệm khám phá hạt nhân nguyên tử của Rutherford
+ tiếp
Hoạt động: Tìm hiểu thí nghiệm của Rutherford
Ảnh
Ảnh
Hình 2.4. Kết quả thí nghiệm khám phá hạt nhân nguyên tử của Rutherford
- Thảo luận
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Thảo luận:
5. Quan sát Hình 2.3, cho biết các hạt latex(alpha) có đường đi như thế nào. Dựa vào Hình 2.4, giải thích kết quả thí nghiệm thu được.
Ảnh
- Kết luận
Hình vẽ
- Kết luận:
Ảnh
Nguyên tử có cấu tạo rỗng, gồm hạt nhân ở trung tâm và lớp vỏ là các electron chuyển động xung quanh hạt nhân. Nguyên tử trung hoà về điện: số đơn vị điện tích dương của hạt nhân bằng số đơn vị điện tích âm của các electron trong nguyên tử.
- Luyện tập
- Luyện tập
Ảnh
Nguyên tử oxygen có 8 electron, cho biết hạt nhân của nguyên tử này có điện tích là bao nhiêu?
4. Cấu tạo hạt nhân nguyên tử
- Hoạt động
Ảnh
4. Phương pháp nghiên cứu hoá học
Hoạt động: Tìm hiểu sự xuất hiện của proton và neutron
Ảnh
Ảnh
6. Điện tích của hạt nhân nguyên tử do thành phần nào quyết định? Từ đó, rút ra nhận xét về mối quan hệ giữa số đơn vị điện tích hạt nhân và số proton.
Hình 2.5. Thành phần hạt nhân nguyên tử
- Kết luận
Hình vẽ
- Kết luận:
Ảnh
Hạt nhân nguyên tử gồm hai loại hạt là proton và neutron. Proton mang điện tích dương (+1) và neutron không mang điện. Proton và neutron có khối lượng gần bằng nhau.
- Luyện tập
- Luyện tập
Ảnh
Nguyên tử natri (sodium) có điện tích hạt nhân là +11. Cho biết số proton và số electron trong nguyên tử này.
5. Kích thước và khối lượng nguyên tử
- Hoạt động 1
Ảnh
5. Kích thước và khối lượng nguyên tử
Hoạt động 1: So sánh kích thước và hạt nhân nguyên tử
Ảnh
Ảnh
7. Quan sát hình 2.6, hãy lập tỉ lệ giữa đường kính nguyên tử và đường kính hạt nhân của nguyên tử carbon. Từ đó, rút ra nhận xét.
Hình 2.6. Đường kính nguyên tử, hạt nhân trong nguyên tử carbon
- Kết luận 1
Hình vẽ
- Kết luận 1:
Ảnh
Nếu xét nguyên tử trong một quả cầu, trong đó các electron chuyển động rất nhanh xung quanh hạt nhân thì nguyên tử đó có đường kính khoảng latex(10^(-10))m và đường kính hạt nhân khoảng latex(10^(-14))m. Như vậy, đường kính của nguyên tử lớn hơn đường kính của hạt nhân khoảng 10000 lần.
- Hoạt động 2
Hoạt động 2: Tìm hiểu khối lượng của nguyên tử
Ảnh
Ảnh
8. Dựa vào Bảng 2.1, hãy lập tỉ lệ khối lượng của một proton với khối lượng của một proton với khối lượng của một electron. Kết quả này nói lên điều gì?
Ảnh
- Kết luận 2
Hình vẽ
- Kết luận 2:
Khối lượng của nguyên tử gần bằng khối lượng hạt nhân do khối lượng của các electron không đáng kể so với khối lượng của proton và neutron.
Ảnh
- Luyện tập
- Luyện tập
Ảnh
Nguyên tử oxygen -16 có 8 proton, 8 neutron và 8 electron. Tính khối lượng nguyên tử oxygen theo ơn vị gam và amu.
- Vận dụng
- Vận dụng:
Ảnh
Hình vẽ
Sử dụng sơ đồ tư duy để mô tả cấu tạo nguyên tử và hệ thống hoá kiến thức của bài học.
- Dặn dò
- Dặn dò
Ảnh
DẶN DÒ
Ôn lại bài vừa học. Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị bài sau:" Bài 3: Nguyên tố hóa học".
- Cảm ơn
Ảnh