BÀI 6. THẠCH QUYỂN, THUYẾT KIẾN TẠO MẢNG
Trang bìa
Trang bìa
BÀI 6. THẠCH QUYỂN, THUYẾT KIẾN TẠO MẢNG
Ảnh
Khởi động
Câu hỏi
Bề mặt của Trái Đất vô cùng phong phú, đa dạng. Nguyên nhân nào đã tạo nên điều đó? Bề mặt của Trái Đất có thay đổi như thế nào trong lịch sử phát triển Trái Đất?
Ảnh
Yêu cầu cần đạt
Học xong bài này, em sẽ: Trình bày được khái quát thuyết kiến tạo mảng; vận dụng để giải thích được nguyên nhân hình thành các vùng núi trẻ, các vành đai động đất, núi lửa.
Ảnh
1. Thạch quyển
Câu hỏi
1. Thạch quyển
? Đọc thông tin trong mục 1 và hình 6.1, hãy: - Nêu khái niệm thạch quyển và giới hạn của thạch quyển. - Phân biệt sự khác nhau giữa vỏ Trái Đất và thạch quyển.
Ảnh
Kết luận
1. Thạch quyển
Thạch quyển gồm vỏ Trái Đất và phần cứng mỏng phía trên của manti. Thạch quyền có độ dày khoảng 100 km, được cấu tạo bởi các loại đá khác nhau. Ranh giới bên dưới của thạch quyển tiếp xúc với lớp quánh dẻo của manti, nên các mảng kiến tạo có thể di chuyển, trượt trên đó.
Ảnh
2. Thuyết kiến tạo mảng
Câu hỏi 1 - Xác định mảng
2. Thuyết kiến tạo mảng
Dựa vào hình 6.2, hãy xác định các mảng kiến tạo của Trái Đất.
Ảnh
Các mảng kiến tạo
Ảnh
2. Thuyết kiến tạo mảng
Các mảng kiến tạo của Trái Đất Mảng Bắc Mĩ Mảng Nam Mĩ Mảng Âu - Á Mảng Phi Mảng Nam Cực Mảng Ấn Độ - Ô-xtrây-li-a Mảng Thái Bình Dương. Ngoài ra còn có một số mảng nhỏ: Cô-cốt, Ca-ri-bê, A-rập, Phi-lip-pin, Na-xca,…
Em có biết
Ảnh
2. Thuyết kiến tạo mảng
Em có biết
Ý tưởng ban đầu về thuyết kiến tạo mảng xuất hiện khi các nhà khoa học nhận thấy hình thái bờ phía đông của Nam Mỹ và bờ phía tây của châu Phi có thể khớp nhau. Các giả thuyết cho rằng các lục địa này xưa kia từng là một thể thống nhất, về sau mới tách rời nhau và di chuyển đến vị trí như ngày nay.
Câu hỏi 2 - Nội dung
2. Thuyết kiến tạo mảng
Dựa vào thông tin trong mục 2, hãy trình bày nội dung chính của thuyết kiến tạo mảng.
Ảnh
Nội dung, nguyên nhân
2. Thuyết kiến tạo mảng
- Thuyết kiến tạo mảng đề cập đến sự chuyển động của các mảng kiến tạo (mảng thạch quyển). - Nguyên nhân của các hiện - tượng kiến tạo (hình thành các nếp uốn, các đứt gãy,...) và động đất, núi lửa là do hoạt động chuyển dịch một số mảng kiến tạo của vỏ Trái Đất.
Ảnh
Quá trình
Ảnh
2. Thuyết kiến tạo mảng
- Trong quá trình hình thành, thạch quyển bị gãy vỡ và tách ra thành những mảng cứng gọi là mảng kiến tạo. Các mảng kiến tạo không đứng yên mà dịch chuyển trên lớp quánh dẻo của manti. - Mỗi mảng kiến tạo thường bao gồm cả phần lục địa và phần đáy đại dương, nhưng có mảng chỉ có phần đáy đại dương như mảng Thái Bình Dương. Trong khi di chuyển, các mảng kiến tạo có thể xô vào nhau hoặc tách xa nhau.
Hai mảng lục địa xô vào nhau
2. Thuyết kiến tạo mảng
Khi hai mảng lục địa xô vào nhau, chúng sẽ bị dồn ép, uốn nếp như trường hợp hình thành dãy Hi-ma-lay-a do hai mảng Ấn Độ – Ô-xtrây-li-a và Âu – Á xô vào nhau. Ở đó, vỏ lục địa bị nén ép mạnh và có sự hút chìm của vỏ lục địa dưới vỏ lục địa, làm hình thành các dãy núi lục địa cao, đồ sộ.
Ảnh
Mảng lục địa - đại dương xô vào nhau
2. Thuyết kiến tạo mảng
Khi một mảng đại dương (như mảng Na-xca) xô húc với một mảng lục địa (như mảng Nam Mỹ), do chịu sức ép nên vỏ đại dương bị hút chìm dưới vỏ lục địa tạo thành vực biển sâu (vực biển Pê-ru – Chi-lê) và dãy núi cao lục địa (dãy An-đét).
Ảnh
Hai mảng kiến tạo tách xa nhau
2. Thuyết kiến tạo mảng
Khi hai mảng kiến tạo tách xa nhau sẽ tạo ra vết nứt lớn, macma trào lên thành các dãy núi nằm dọc theo vết nứt, kèm theo hiện tượng động đất hoặc núi lửa, như ở sống núi ngầm giữa Đại Tây Dương.
Ảnh
Video - Sự dịch chuyển các mảng
2. Thuyết kiến tạo mảng
Luyện tập
Tự luận
Dựa vào thông tin trong mục 2 và các hình 6.3, 6.4, hãy mô tả kết quả khi các mảng kiến tạo Xô vào nhau và tách xa nhau.
Ảnh
Ảnh
Trắc nghiệm
Bài kiểm tra tổng hợp
THẠCH QUYỂN, THUYẾT KIẾN TẠO MẢNG
Thuyết kiến tạo mảng xuất hiện khi các nhà khoa học nhận thấy hình thái các bờ nào sau đây có thể khớp nhau? - Bờ phía đông của Bắc Mỹ và bờ phía tây của châu Phi. - false - Bờ phía đông của Nam Mỹ và bờ phía tây của châu Phi. - true - Bờ phía đông của Nam Mỹ và bờ phía tây của châu Á. - false - Bờ phía đông của châu Âu và bờ phía tây của châu Phi. - false - false - false
Theo thuyết kiến tạo mảng, cấu tạo của thạch quyển bao gồm bao nhiêu mảng kiến tạo lớn? - 6 - false - 7 - true - 8 - false - 9 - false - false - false
Việt Nam nằm ở mảng kiến tạo nào sau đây? - Bắc Mĩ. - false - Phi. - false - Nam Cực. - false - Âu-Á. - true - false - false
Hiện tượng động đất, núi lửa thường xảy ra ở - vùng rìa của các mảng kiến tạo. - false - trung tâm của các mảng kiến tạo. - false - nơi tiếp xúc của các mảng kiến tạo. - true - ngoài biển của mảng ở đại dương. - false - false - false
Vận dụng
Tự luận
Tìm hiểu về các vùng núi trẻ Hi-ma-lay-a, An-đét (vị trí, đặc điểm, sự hình thành,...).
Ảnh
Kết thúc
Dặn dò
Tìm hiểu về nội lực, ngoại lực
Ảnh
Chào
Ảnh