BÀI 1: TẠO LẬP THẾ GIỚI. VIẾT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ MỘT TRUYỆN KỂ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể
BÀI 1. TẠO LẬP THẾ GIỚI
Mục tiêu bài học
Mục tiêu bài học
Mục tiêu bài học:
Ảnh
Ảnh
Viết được văn bản nghị luận đúng quy trình; phân tích, đánh giá chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của một truyện kể.
Tự đánh giá được phần bài làm của bản thân qua bảng kiểm.
Khởi động
Khởi động
- Khởi động:
Ảnh
Kĩ năng phân tích, đánh giá là gì? Khi phân tích đánh giá cần lưu ý những gì?
Tri thức về kiểu bài
1. Kiểu bài
1. Kiểu bài
Phân tích, đánh giá một truyện kể: chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật là kiểu bài nghị luận văn học dùng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ đặc điểm, giá trị nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm truyện kể.
Ảnh
Thần thoại
Truyền thuyết
Truyện cổ tích, truyện cười
Truyện ngụ ngôn
2. Yêu cầu đối với kiểu bài
Hình vẽ
Xác định chủ đề và phân tích, đánh giá ý nghĩa, giá trị của chủ đề.
2. Yêu cầu đối với kiểu bài
a. Về nội dung nghị luận:
Ảnh
Phân tích, đánh giá được một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật như cốt truyện, tình huống, sự kiện, nhân vật, lời người kể chuyện và lời nhân vật, người kể chuyện, điểm nhìn,… và tác dụng của chúng trong việc thể hiện chủ đề của truyện kể.
Ảnh
b. Về kĩ năng nghị luận, bài viết cần đáp ứng các yêu cầu:
b. Về kĩ năng nghị luận, bài viết cần đáp ứng các yêu cầu:
Hình vẽ
Hình vẽ
Giới thiệu truyện kể, nêu khái quát các nội dung chính hay định hướng của bài viết.
Hình vẽ
Hình vẽ
Lần lượt trình bày các luận điểm làm nổi bật ý nghĩa, giá trị của chủ đề và những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật.
Hình vẽ
Hình vẽ
Khẳng định lại giá trị của chủ đề và hình thức nghệ thuật của truyện kể; nêu ý nghĩa các tác phẩm đổi với bản thân và người đọc.
Tìm hiểu ngữ liệu tham khảo
- Bài viết tham khảo
Ảnh
Bài viết tham khảo:
Hình vẽ
Phân tích, đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của truyện ngụ ngôn "Chó sói và chiên con" (La phông - ten).
- Câu 1
Câu 1. Mở bài, thân bài, kết bài của ngữ liệu đã đáp ứng được yêu cầu của kiểu bài viết phân tích, đánh giá truyện kể chưa? Vì sao?
- Hướng dẫn:
Mở bài, thân bài và kết bài của ngữ liệu đã đáp ứng được đúng yêu cầu của kiểu bài phân tích, đánh giá một truyện kể. Vì:
+ Về bố cục (đầy đủ ba phần):
Mở bài: ngữ liệu đã giới thiệu được truyện kể sẽ phân tích và hướng làm của bài viết. Thân bài: trình bày được các đặc điểm nổi bật. Kết bài: đưa ra sự nhận xét về chủ đề và hình thức nghệ thuật và ý nghĩa của tác phẩm đối với bản thân.
+ Về lập luận: chặt chẽ, mạch lạc, rõ ràng, thuyết phục độc giả.
- Câu 2
Câu 2. Các luận điểm trong ngữ liệu được sắp xếp theo trình tự nào, có hợp lí không?
Ảnh
- Hướng dẫn:
Các luận điểm trong ngữ liệu được sắp xếp theo trình tự từ chủ đề đến những nét đặc sắc về nghệ thuật. Đây là trình tự hợp lí bởi cần làm rõ chủ đề trước để người đọc hiểu vấn đề cốt yếu trong truyện mà chúng ta đang phân tích. Từ đó, người viết nói tiếp những nét đặc sắc về nghệ thuật góp phần tạo nên thành công cho văn bản.
- Câu 3
Câu 3. Trong mỗi luận điểm, ngữ liệu đã có sự kết hợp giữa lí lẽ, bằng chứng như thế nào? Nêu ví dụ.
- Hướng dẫn:
+ Trong mỗi luận điểm, ngữ liệu đã có sự kết hợp giữa lí lẽ, bằng chứng hợp lí, đúng đắn, thuyết phục người đọc, người nghe.
+ Ví dụ: Ở luận điểm số 2
Ảnh
Ngữ liệu đã chia nhỏ các hình thức nghệ thuật để phân tích, giúp người đọc dễ nhìn. Ở mỗi hình thức nghệ thuật, ngữ liệu đều chỉ rõ tên hình thức đó, được biểu hiện qua từ ngữ nào và tác dụng ra sao. Đưa ra bằng chứng đứng ngay phía sau lí lẽ để bổ sung, minh chứng.
- Câu 4
Ảnh
Câu 4. Bạn có nhận xét gì về cách người viết phân tích, đánh giá ý nghĩa, giá trị của chủ đề?
- Hướng dẫn:
Cách người viết phân tích, đánh giá ý nghĩa và giá trị chủ đề có sự mạch lạc, liên kết với nhau, giúp người đọc hiểu rõ chủ đề bài viết và ý nghĩa chủ đề biểu hiện là gì; có sự bao quát chung phù hợp với mọi đối tượng người đọc và mục đích truyện ngụ ngôn viết ra.
- Câu 5
Câu 5. Người viết đã phân tích, đánh giá những nét đặc sắc nghệ thuật nào của truyện kể? Chúng có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề của truyện kể?
- Hướng dẫn:
Những nét đặc sắc nghệ thuật của truyện kể được người viết nêu ra trong ngữ liệu bao gồm:
Nghệ thuật tạo tình huống. Nghệ thuật xây dựng nhân vật giàu tính biểu trưng. Nghệ thuật kể chuyện bằng thơ. Nghệ thuật khắc họa tính cách nhân vật thông qua đối thoại.
=> Nhận xét: Những nghệ thuật đặc sắc trên làm nổi bật tính cách nhân vật. Từ đó, chủ đề của truyện kể được làm sáng rõ, tô đậm và để lại những bài học sâu sắc cho người đọc.
- Câu 6
Câu 6. Từ ngữ liệu trên, bạn rút ra được những lưu ý gì khi viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện kể?
- Hướng dẫn:
Ảnh
Từ ngữ liệu trên, những lưu ý em rút ra được khi viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện kể gồm:
Cần lập dàn ý trước khi viết bài. Phân tích, đánh giá theo một trình tự nhất định. Cần có sự liên kết mạch lạc, rõ ràng giữa các đoạn văn trong bài, giữa các luận điểm, lí lẽ và dẫn chứng. Cần đưa ngay dẫn chứng để chứng minh, làm sáng rõ luận điểm, lí lẽ.
Thực hành viết theo quy trình
- Đề bài
- Đề bài:
Ảnh
Hãy viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá chủ đề và một số nét đặc sắc về nghệ thuật của một truyện kể (thần thoại, truyền thuyết, truyện ngụ ngôn, truyện cười, truyện cổ tích) mà bạn yêu thích.
- Các bước thực hiện
Hình vẽ
- Các bước thực hiện:
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Ảnh
1. Chuẩn bị viết
1. Chuẩn bị viết
Lựa chọn một truyện kể cụ thể trong các thể loại truyện. Nên chọn truyện có chủ đề xác định, hình thức nghệ thuật thú vị, thể hiện sâu sắc nội dung, ý nghĩa Trả lời các câu hỏi có tính định hướng cho bài viết .
Ảnh
Ví dụ: Thần thoại có thần Trụ Trời, Cuộc tu bổ lại các giống vật,….
Ảnh
a. Xác định tác phẩm truyện, mục đích viết, người đọc.
b. Thu thập tài liệu
Tìm những nguồn tư liệu liên quan đến truyện kể từ các báo, tạp chí sách chuyên luận, trên các trang mạng đáng tin cậy,... Khi đọc, tham khảo tư liệu, cần ghi chép một số nhận xét, đánh giá về tác phẩm cần cho việc trích dẫn hoặc suy nghĩ tiếp để trao đổi thêm trong bài viết
b. Thu thập tài liệu
Ảnh
2. Tìm ý và lập dàn ý
2. Tìm ý và lập dàn ý
Ảnh
Phân tích, đánh giá chủ đề của một truyện kể, cần: Chủ đề của truyện này là gì? Chủ đề đó có gì sâu sắc, mới mẻ?,... Phân tích, đánh giá nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm, cần: Tác phẩm thuộc thể loại thần thoại, truyện cố tích hay ngụ ngôn,…Thể loại ấy có gì đáng lưu ý về nhân vật, cốt truyện, điểm nhìn, lời kể,…?, Các đặc điểm hình thức của truyện đã góp phần thể hiện chủ đề như thế nào? Bài viết cần có ít nhất mấy luận điểm? Sắp xếp các luận điểm theo trình tự nào? Lí lẽ bằng chứng cần có cho mỗi luận điểm?
a. Tìm ý
b. Lập dàn ý
Xây dựng hệ thống luận điểm cho bài viết. Tạo lập ít nhất hai luận điểm về nội dung và nghệ thuật. Sắp xếp các luận điểm theo nhiều cách: a. Hình thức nghệ thuật trước, chủ đề sau; b. Chủ đề trước, hình thức nghệ thuật sau; c. Kết hợp phân tích, đánh giá chủ đề và hình thức nghệ thuật trong từng luận điểm;…. Nêu rõ ý kiến nhận xét, đánh giá của ngươi viết về những nét đặc sắc của tác phẩm. Lước dẫn từ truyện kể một số hình ảnh, chi tiết, biện pháp nghệ thuật tiêu biểu để dàn ý phần thân bài cụ thể hơn.
b. Lập dàn ý
Bạn hãy sắp xếp, trình bày các ý đã tìm thành một dàn ý. Riêng với dàn ý phần thân bài bạn cần:
3. Viết bài
Ảnh
3. Viết bài
Phát triển các luận điểm thành những đoạn văn có câu chủ đề và các câu triển khai ý chủ đề. Làm sáng tỏ các luận điểm phân tích, đánh giá của chủ đề và hình ảnh nghệ thuật bằng việc trích dẫn các hình ảnh, chi tiết, biện pháp nghệ thuật tiêu biểu của tác phẩm. Diễn đạt mạch lạc, thể hiện được những suy nghĩ, cảm nhận của người viết về truyện kể. Hình dung lại thật rõ về người đọc và mục đích viết để lựa chọn văn phong phù hợp. Sử dụng các câu chuyển tiếp, các từ ngữ liên kết hợp lí để giúp người đọc nhận ra mạch lập luận.
4. Xem lại và chỉnh sửa
Ảnh
Ảnh
4. Xem lại và chỉnh sửa
Bảng kiểm kĩ năng văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể
Luyện tập
Luyện tập
Luyện tập:
Ảnh
HS vận dụng kiến thức đã học đã hoàn thành bài viết theo Bảng kiểm kĩ năng văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể.
Vận dụng
Vận dụng
Vận dụng:
Ảnh
Từ bài viết trên em hãy bàn luận thêm các vấn đề được rút ra.
Dặn dò
- Dặn dò
Ảnh
Hoàn thành bài tập Chuẩn bị bài: "Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể".
Dặn dò
- Cảm ơn
Ảnh