BÀI 4. ĐĂM SĂN ĐI BẮT NỮ THẦN MẶT TRỜI
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 4. ĐĂM SĂN ĐI BẮT NỮ THẦN MẶT TRỜI Trích “Sử thi Đăm – Săn”
Khởi động
Khởi động
Bài kiểm tra tổng hợp
Câu 1. Truyền miệng là phương thức lưu hành và tồn tại của - VĂN HỌC DÂN GIAN - true - VĂN HỌC TRUNG ĐẠI - false - VĂN HỌC HIỆN ĐẠI - false - TRUYỆN HIỆN ĐẠI - false - false - false
Câu 2. Hình thức văn xuôi tự sự (có quy mô lớn, sử dụng ngôn ngữ có vần nhịp, kiểu văn xuôi, văn vần hoặc kết hợp cả hai) là - THẦN THOẠI - false - CỔ TÍCH - false - TRUYỀN THUYẾT - false - SỬ THI - true - false - false
I. Đọc và tìm hiểu chú thích
Video
2. Sử thi Đăm Săn
1. Đọc 2. Sử thi Đăm Săn: a. Sử thi:
Ảnh
SỬ THI
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCH:
b. Phân loại:
b. Phân loại:
Ảnh
Ảnh
SỬ THI
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
c. Hình thức
d. Sử thi “Đăm Săn”
Tên đầy đủ: Bài ca về chàng Đăm Săn, của người Ê-đê, Tây Nguyên. - Dung lượng: 2.077 câu - Hình thức diễn xướng theo lối kể khan, trong đó già làng vừa kể, vừa hát, vừa biểu lộ nét mặt, điệu bộ để diễn tả câu chuyện bên bếp lửa nhiều đêm liền, trong các nhà dài, trên chòi rẫy, vào dịp lễ hội hay lúc nông nhàn.
c. Hình thức - Kể - Hát
Ảnh minh hoạ
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Đăm Săn đi chặt cây thần. Cầu hôn nữ thần mặt trời, nhưng bị từ chối. Chàng nằm xuống trên con đường chinh phục thiên nhiên. Hồn chàng hóa thành ruồi, bay vào miệng chị gái là Hơ Âng, chị sinh ra Đăm Săn cháu, lớn lên lại tiếp tục con đường của người câu anh hùng.
II. Khám phá văn bản
1. Nhân vật Đăm Săn:
- Ngoại hình - Hành động - Lời nói - Tính cách
1. Nhân vật Đăm Săn:
II. KHÁM PHÁ VĂN BẢN:
Ngoại hình
- Ngoại hình: + Chàng giắt chà gạc lên, rồi ngồi xuống, trông nghênh nghênh như con rắn trong hang, ngang như con cọp trong đầm, như con tê giác trong thung. + chàng oai như một vị thần… + …Mặc một áo lụa đẹp, khoác ngoài một áo chiến cũng thật là đẹp. lông chân như trãi, lông đũi như chuốt, tiếng nghe như chong chóng gõ mõ. => Nhân vật mang vẻ đẹp ngoại hình phi thường, mạnh mẽ
Hành động
- Hành động dứt khoát, dũng cảm, kiên quyết: + Chồm lên hai lần, chàng leo hết cầu thang. Chàng dậm chân trên sàn sân, hai lần sàn sân làm như vỗ cánh, bảy hàng cột nhà chao qua chao lại từ đông sang tây. + Chàng nói nói cười cười, tiếng oang oang như sấm gầm sét dậy. + Chàng đi hết rừng rậm núi xanh, cỏ tranh xé tay, gai mây đâm chân, không màng ăn uống. Chàng đi, đi mãi…
Lời nói
- Lời nói: + tôi đi đây chẳng vì công việc này, cũng không vì việc nọ. tôi đến rủ diêng muốn cùng diêng giáp mặt bàn xem chúng ta đi bắt nữ thần mặt trời có được hay không. + Người dũng tướng chắc chết mười mươi cũng không lùi bước há cũng không vào đó được sao…Diêng không cho tôi đi tôi cũng mặc… + Tôi không về. với cây trà gạc phát rẫy này, tôi đã rạch rừng tôi đi. Tôi đã giết tê giác trong thung, giết cọp beo trên núi, giết kên kên quạ dữ trên ngọn cây, chaems ma thiêng ác quỷ trên đường đi. Tôi thương nàng da diết, lòng dạ tôi khôn nguôi, vì vậy tôi đã đến đây với nàng, muốn cùng nàng nên nghĩa vợ chồng, có lấy được nàng tôi mới về. => Lời nói thể hiện ý chí mãnh liệt và khát vọng lớn lao muốn chinh phục của nhân vật Đăm Săn.
Vẻ đẹp tính cách
- Vẻ đẹp tính cách: Dũng cảm, phi thường, có khát vọng và lý tưởng lớn lao; sự kiên trì và quyết tâm thực hiện hành động; mang ý chí tự do. => Ý nghĩa của hình tượng nhân vật Đăm Săn là nhân vật đại diện cho cộng đồng, là hiện thân cho vẻ đẹp và sức mạnh hình thể, phẩm chất dũng cảm, khát vọng lớn lao chinh phục tự nhiên mở mang lãnh thổ, ý chí tự do của cộng đồng Ê-đê.
2. Nhân vật Nữ thần Mặt trời:
2. Nhân vật Nữ thần Mặt trời:
- Không gian nhà của nữ thần - Ngoại hình - Hành động - Lời nói
Ảnh
Không gian nhà của nữ thần
* Không gian nhà của nữ thần: + Cầu thang trông như cái cầu vồng. Cối dã gạo bằng vàng, chày cũng bằng vàng. Chày của tù trưởng giàu có này dã gạo trông cứ lấp la lấp lánh. + Tòa nhà dài dằng giặc, voi vây chặt sàn sân, như vò vẽ di chuyển hoa, các xà ngang xà dọc đều thiếp vàng. Khắp các nhà giàu có, không thấy đâu có một ngôi nhà như vậy cả. =.Nữ thần mặt trời là biểu tượng của những vùng đất mới.
Ngoại hình
* Ngoại hình: + Nàng mặc một váy ánh như sét, loáng như chớp. mái tóc vàng vén bên tai trông thật là đẹp. + Tiếng nàng lanh lảnh người chưa tới mà tiếng đã vẳng lại. + Trước mặt Đăm Săn là một cô gái có thân hình như cái nụ tai, cổ như cổ công, nàng rõ ràng là con của thần đất và thần trời.
Hành động
* Hành động: + Nàng đi trông như diều bay ó liệng, như nước lững lờ trôi cũng không bằng. + Lỡ chân bước hụt chăng, nàng liền tần ngần đứng lại hay ngồi xuống không một ai giống nàng cả. => Nữ Thần Mặt Trời biểu trưng của chế độ mẫu hệ với vẻ đẹp quyền lực và nữ tính.
Lời nói
* Lời nói: + Nếu ta đi thì lợn dưới gà trên, cọp tê giác trâu ngự sẽ chết hết. Chết cả người Kur, người Lào vì hết đất làm nương. Chết cả người Ê-đê Ê-ga vì không còn nước uống. Chết cả gầm ghì cu xanh vì không còn trái ăn. Nếu ta đi, cây trong rừng sẽ tuyệt diệt, cây trên rú sẽ chết khô, lau lách sẽ ngừng đâm chồi, cỏ cây sẽ tàn lụi, đất đai sẽ nứt nẻ, sông suối sẽ cạn khô. + Ta là con của Thần trời… => Nữ Thần Mặt Trời là biểu trưng cho sức mạnh của tự nhiên. * Ý nghĩa của hình tượng nhân vật: Nữ Thần Mặt Trời là biểu tượng cho chế độ mẫu hệ trong văn hóa của đồng bào Ê-đê; biểu tượng cho những khát vọng, ước mơ chinh phục thiên nhiên của con người.
3. Ý nghĩa hành động Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời
* Hành động đi bắt Nữ Thần Mặt Trời của Đăm Săn có ý nghĩa:
+ Thể hiện khát vọng lớn lao và phẩm chất dũng cảm, phi thường của Đăm Săn + Biểu tượng cho xung đột quyền lực giữa người đàn ông và người phụ nữ trong xã hội mẫu hệ Ê Đê. + Biểu trưng cho khát vọng chinh phục những vùng đất mới của cộng đồng. => Ý chí tự do của người anh hùng mang lý tưởng cộng đồng.
Ảnh
Ảnh
3. Ý nghĩa hành động Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời
Hành động kiên quyết trở về của Đăm Săn
* Hành động kiên quyết trở về của Đăm Săn dù biết mình sẽ chết trong rừng Sáp Đen có ý nghĩa:
+ Thể hiện quan niệm của cộng đồng: Nhân vật sử thi là nhân vật hành sử theo nguyên tắc danh dự. + Nhân vật sử thi là nhân vật của cộng đồng. Dù có chinh phục miền đất mới, phiêu lưu tới những xứ sở xa xôi thì nơi chốn thực sự của họ bao giờ cũng là quê hương, cộng đồng của mình. + Sứ mệnh của Đăm Săn là phục vụ cho cộng đồng của mình. Hành động của Đam Săn đại diện cho ý nguyện của cộng đồng. Vì thế khi ý nguyện không thành, Đăm Săn phải quay trở lại với cộng đồng của mình, dù hành trình đó đầy những thử thách và nguy hiểm. + Hành động Đăm Săn bất chấp cảnh báo của Nữ Thần Mặt Trời cũng có thể biểu hiện những nỗ lực chống lại định mệnh để khẳng định ý chí tự do của con người.
Ảnh
Ảnh
* Ý nghĩa cái chết của Đăm Săn:
* Ý nghĩa cái chết của Đăm Săn:
+ Tô đậm phẩm chất dũng cảm, ý chí tự do, quyết tâm mãnh liệt và ý thức về danh dự của người anh hùng dù có chết cũng không từ bỏ lý tưởng của mình + Cái chết là một thách thức mới và cũng là thách thức cao nhất cho ý chí tự do và lòng can đảm của Đăm Săn. + Nhằm nhấn mạnh sự tái sinh của Đăm Săn trong hình tượng Đăm Săn cháu, người sẽ tiếp nối hành trình của cậu trong phần tiếp theo của sử thi. + Bi kịch của người anh hùng trong hành trình chinh phục thiên nhiên, những vùng đất mới, khát vọng của họ.
4. Đặc sắc nghệ thuật:
- Người kể chuyện ở ngôi thứ 3, kể từ điểm nhìn bên ngoài, là người kể chuyện hòa mình vào đám đông vào cộng đồng để kể câu chuyện về chàng Đăm Săn.
4. Đặc sắc nghệ thuật:
Ngôn ngữ kể chuyện và giọng điệu
- Giọng điệu ngợi ca là giọng điệu xuyên suốt văn bản, được thể hiện qua thủ pháp khoa trương, trùng điệp, lối so sánh ví von, cách sử dụng các tính ngữ cố định - Giọng điệu ngợi ca cũng được thể hiện qua lời bình luận trực tiếp của người kể chuyện và nhịp điệu chậm rãi, khoan thai của lời kể - Lời kể trong sử thi Đăm Săn có sự phối hợp khéo léo và hài hòa giữa kể, tả, bình luận
* Lời nhân vật:
* Lời nhân vật:
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
* Không gian nghệ thuật của sử thi:
* Không gian nghệ thuật của sử thi:
Ảnh
Ảnh
SỬ THI
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
=> Tương quan
5. Sức sống của sử thi Đăm Săn
- Phong tục, tập quán, tín ngưỡng - Quan niệm về người anh hùng - Cách kể chuyện
Ảnh
5. Sức sống của sử thi Đăm Săn và đoạn trích Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt trời
III. Tổng kết
Tổng kết
1. Nội dung: Đoạn trích ca ngợi vẻ đẹp hình thức và những phẩm chất đáng quý của người anh hùng trong văn hóa đồng bào dân tộc Ê – đê. Từ đó thấy được các đặc trưng văn hóa và khát vọng chinh phục tự nhiên, mở rộng thị tộc của dân tộc Tây nguyên thòi cổ đại. 2. Nghệ thuật: Không gian nghệ thuật đặc sắc, ngôn ngữ trang trọng, sử dụng nhiều biện pháp so sánh, phóng đại…
III. TỔNG KẾT:
IV. Luyện tập
Luyện tập
Bài kiểm tra tổng hợp
Sử thi Đăm Săn là của dân tộc? - ÊĐê - true - BA NA - false - JA RAI - false - TÀY - false - false - false
Thái độ của Đăm Săn khi đến nhà của Đăm Par Kvay? - Hiên ngang - false - Ngạo nghễ - false - Hiên ngang, ngạo nghễ - true - false - false - false
V. Vận dụng
Vận dụng
- Viết đoạn văn 150 chữ trình bày quan điểm của em về ý nghĩa của sử thi đối với con người hiện đại (thời gian 15 phút) - Dựa vào nội dung tìm hiểu tác phẩm, viết kết nối đọc về sự tương đồng và khác biệt trong quan niệm của người Hy Lạp cổ đại và người Ê-đê về người anh hùng (Ngoại hình, phẩm chất, khát vọng, nghệ thuật miêu tả)
VẬN DỤNG
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Vẽ sơ đồ tư duy khái quá kiến thức bài học
Chuẩn bị nội dung bài sau
Hoàn thành nội dung phần vận dụng.
Ảnh
Kết thúc bài học
Chào tạm biệt
Ảnh