BÀI 12.QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN TRONG GIA ĐÌNH
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
Hình vẽ
BÀI 12. QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN TRONG GIA ĐÌNH
Mở đầu
Mở đầu
Ảnh
Khám phá
Khám phá
Ảnh
KHÁM PHÁ
Gia đình và vai trò của gia đình
Ảnh
1. Gia đình và vai trò của gia đình.
Quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi:
Thảo luận nhóm
Ảnh
THẢO LUẬN NHÓM
Hình vẽ
Phiếu thảo luận
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Đọc và trả lời câu hỏi
Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi: Trong bài nói tại Hội nghị cán bộ thảo luận dự thảo Luật Hôn nhân và gia đình (10/10/1959) Bác Hồ đã khẳng định: “... Nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, xã hội tốt thì gia đình càng tốt, gia đình tốt thì xã hội mới tốt. Hạt nhân của xã hội là gia đình”. (Trích Hồ Chí Minh Toàn tập (2011), tập 12, tr: 300, NXB Chính trị quốc gia) a) Theo em, Bác Hồ muốn nhấn mạnh điều gì trong thông tin trên?  b) Em hãy cho biết gia đình có vai trò như thế nào đối với mỗi cá nhân và xã hội?
Trả lời câu hỏi
a) Bác Hồ muốn nhấn mạnh vai trò của gia đình đối với xã hội. b)  - Đối với mỗi người, gia đình chính là mái ấm yêu thương, là nơi hình thành và nuôi dưỡng nhân cách, là chỗ dựa vững chắc cho mọi thành viên. - Đối với xã hội, gia đình có vai trò quan trọng trong việc giữ gìn, phát huy những truyền thống tốt đẹp của quê hương dân tộc. Mỗi một gia đình tốt là một tế bào lành mạnh cho xã hội.
Khái niệm
+ Khái niệm: Gia đình là tập hợp những người gắn bó với nhau do quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ giữa họ với nhau theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình. + Vai trò của gia đình: - Duy trì nòi giống, kinh tế - Tổ chức đời sống gia đình - Nuôi dưỡng, giáo dục - Góp phần phát triển xã hội
2. Quy định của pháp luật
2. Quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của các thành viên trong gia đình Em hãy đọc các thông tin, trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Truờng hợp
Gia đình H gồm bố mẹ và hai anh em H. Mỗi sáng, bố đưa anh em H đến trường xong thì đến cơ quan làm việc. Sau giờ làm, bố đi chơi thể thao với bạn và về nhà rất muộn H thấy mẹ lúc nào cũng tất bật, không được nghỉ ngơi H thương mẹ nên sau giờ học thường giúp mẹ làm việc nhà và chăm sóc em gái. Bố của H không muốn cho H giúp mẹ làm việc nhà vì sợ ảnh hưởng đến việc học tập của con. Rất nhiều lần bố mẹ H tranh luận gay gắt về vấn đề này. a) Em hãy dựa vào những nội dung trong thông tin để nhận xét về suy nghĩ và hành động của các thành viên trong gia đình H.  b) Theo em, pháp luật nước ta quy định như thế nào về quyền, nghĩa vụ giữavợ và chồng giữa cha mẹ và con?
TÌNH HUỐNG
Trả lời
a)  - Bố của H: có suy nghĩ và hành động chưa phù hợp về vai trò của mỗi thành viên trong gia đình, chưa dành thời gian để hỗ trợ chăm sóc các con. - Mẹ của H: Đã làm tròn trách nhiệm của một người mẹ, chăm sóc, nuôi dưỡng các con. - H: Có ý thức giúp đỡ mẹ việc trông em và việc nhà. b)  - Vợ, chồng bình đẳng với nhau, có quyền, nghĩa vụ ngang nhau về mọi mặt trong gia đình.  - Cha mẹ có quyền và nghĩa vụ nuôi dạy con thành những công dân tốt, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con, tôn trọng con; không được phân biệt đối xử giữa các con, không được ngược đãi, xúc phạm, ép buộc con làm điều trái đạo đức, trái pháp luật.  - Con có quyền được cha mẹ thương yêu, tôn trọng: có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ.
Đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi
ĐỌC CÂU CHUYỆN VÀ TRẢ LỜI CÂU HỎI
a) Em hãy cho biết câu chuyện trên đã nói đến những mối quan hệ nào trong gia đình của Ninh? Em có nhận xét gì về suy nghĩ, việc làm của bà cháu Ninh?  b) Theo em, pháp luật nước ta quy định như thế nào về quyền và nghĩa vụ giữa ông bà và con cháu?
BÀ VÀ CHÁU Trong gia đình Ninh, ngoài bố mẹ ra thì bà là người chăm sóc Ninh từ lúc lọt lòng. Những khi bố mẹ bận công việc, bà lo cho Ninh từng bữa ăn, giấc ngủ. Khi Ninh ốm, bà thức suốt đêm và kiên trì bón cho Ninh từng thìa cháo. Bà thưởng rủ Ninh vào bếp phụ bà nấu cơm. Bố mẹ của Ninh thưởng nói: “Bà thương con nhất, con nhớ chịu khó học, sau này lớn lên con có công ăn việc làm con chăm sóc bà”. Vâng lời bố mẹ, Ninh luôn tự giác, tích cực học tập. Mỗi lần Ninh được điểm cao được giải thưởng thì ánh mắt bà lại rạng ngời hạnh phúc, khi gặp ai trong khu xóm bà cũng khoe cháu bà giỏi. Gần đây, bà thường xuyên đau ốm. Mỗi lần cầm tay bà, nhìn những đường gân guốc những nếp nhăn, vết đồi mồi hắn trên gương mặt bà, Ninh lại thấy lòng mình chùng xuống. Ninh tự nhủ mình phải cố gắng nhiều hơn nữa, phải học giỏi, ngoan ngoãn để bà vui lòng.
Trả lời câu hỏi
ĐỌC CÂU CHUYỆN VÀ TRẢ LỜI CÂU HỎI
a) - Câu chuyện trên đã nói đến những mối quan hệ giữa bà và cháu. - Việc làm của bà cháu Ninh thể hiện trách nhiệm của bà và cháu trong gia đình. Cháu là niềm hạnh phúc, niềm an ủi của bà, và bà là động lực để cháu cố gắng học tập tốt. b) - Ông bà có quyền và nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục cháu, sống mẫu mực và nêu gương tốt cho con cháu.  - Cháu có nghĩa vụ kính trọng, chăm sóc, phụng dưỡng ông bà.
BÀ VÀ CHÁU Trong gia đình Ninh, ngoài bố mẹ ra thì bà là người chăm sóc Ninh từ lúc lọt lòng. Những khi bố mẹ bận công việc, bà lo cho Ninh từng bữa ăn, giấc ngủ. Khi Ninh ốm, bà thức suốt đêm và kiên trì bón cho Ninh từng thìa cháo. Bà thưởng rủ Ninh vào bếp phụ bà nấu cơm. Bố mẹ của Ninh thưởng nói: “Bà thương con nhất, con nhớ chịu khó học, sau này lớn lên con có công ăn việc làm con chăm sóc bà”. Vâng lời bố mẹ, Ninh luôn tự giác, tích cực học tập. Mỗi lần Ninh được điểm cao được giải thưởng thì ánh mắt bà lại rạng ngời hạnh phúc, khi gặp ai trong khu xóm bà cũng khoe cháu bà giỏi. Gần đây, bà thường xuyên đau ốm. Mỗi lần cầm tay bà, nhìn những đường gân guốc những nếp nhăn, vết đồi mồi hắn trên gương mặt bà, Ninh lại thấy lòng mình chùng xuống. Ninh tự nhủ mình phải cố gắng nhiều hơn nữa, phải học giỏi, ngoan ngoãn để bà vui lòng.
3. Thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân
Em hãy đọc trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi: A. Bạn M không những học giỏi mà còn chăm chỉ lao động, giúp bố mẹ làm việc nhà.  B. Anh P cho rằng mọi việc trong gia đình đều phải do anh quyết định.  C. Bố mẹ của Y luôn quan tâm đến việc học tập của con, tôn trọng ý kiến của con.  D. Bạn Q thưởng trốn tránh việc trông em khi bố mẹ bận để đi đá bóng  E. Ông bà K chăm sóc cháu từ nhỏ, khi phát hiện cháu ham chơi, học tập sa sút, ông bà đã nhắc nhở nhiều lần nhưng cháu vẫn không thay đổi. a) Theo em, trong các trường hợp trên, những ai đã thực hiện đúng, ai thực hiện chưa đúng quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình? Vì sao?  b) Là thành viên trong gia đình, em đã thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình như thế nào?
3. Thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình
Em hãy đọc bài đồng dao dưới đây và trả lời câu hỏi:
Em hãy đọc bài đồng dao dưới đây và trả lời câu hỏi: Gánh gánh gồng gồng Gánh sông gánh núi Gánh củi gánh cảnh Ta chạy cho nhanh Về xây nhà bếp Nấu nồi cơm nếp Chia ra năm phần Một phần cho mẹ Một phần cho cha Một phần cho bà Một phần cho chị Một phần cho anh Gánh gánh gồng gồng Gánh gánh gồng gồng.
Theo em, nhân vật “Ta” trong bài đồng dao đã thực hiện bổn phận của mình trong gia đình như thế nào? Điều em học được qua bài đồng dao trên là gì?
Câu hỏi
Theo em, trong các trường hợp trên, những ai đã thực hiện đúng, ai thực hiện chưa đúng quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình? Vì sao? 
PHIẾU SỐ 1
PHIẾU SỐ 2
Là thành viên trong gia đình, em đã thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình như thế nào?
PHIẾU SỐ 3
Theo em, nhân vật “Ta” trong bài đồng dao đã thực hiện bổn phận của mình trong gia đình như thế nào? Điều em học được qua bài đồng dao trên là gì?
Trả lời
a)  - Thực hiện đúng: bạn M, bố mẹ của Y, ông bà K, vì những chủ thể này đã thực hiện đúng những nghĩa vụ của thành viên trong gia đình mà pháp luật quy định. - Thực hiện chưa đúng: anh P, bạn Q, vì những chủ thể này chưa thực hiện đúng những nghĩa vụ của thành viên trong gia đình mà pháp luật quy định. b) - Giúp đỡ bố mẹ công việc nhà. - Giúp bố mẹ chăm em. - Chăm ngoan, học giỏi.
* Nhân vật “Ta” trong bài đồng dao đã thực hiện bổn phận của mình trong gia đình: - Nấu cơm. - Làm việc nhà. - Yêu thương, chăm sóc các thành viên trong gia đình. * Bài học: Mỗi người phải tự giác, chủ động, bình đẳng thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình trong gia đình, đồng thời tôn trọng quyền của người khác.
Kết luận
Ảnh
- Mỗi người phải tự giác, chủ động, bình đẳng thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình trong gia đình, đồng thời tôn trọng quyền của người khác.
Luyện tập
Luyện tập
Ảnh
LUYỆN TẬP
Bài tập 1
GÓC CHIA SẺ
Ảnh
Hình vẽ
Bài tập 2
Em hãy nêu ý nghĩa của câu ca dao sau: Thuận vợ, thuận chồng, tát biển Đông cũng cạn. 
Trả lời: - "Thuận vợ thuận chồng" tức là vợ chồng luôn hòa hợp trong cuộc sống gia đình, người này ngã thì người kia nâng, không bao giờ hai người đi hai hướng khác nhau hoặc cãi vã làm hỏng chuyện lớn.  - Không những đối với công việc hay đời sống đối ngoại, đối nhân xử thế, gia đình luôn là nền tảng, là gốc rễ để vợ chồng cố gắng hòa thuận, nhường nhịn, cùng nhau vun đắp, dựng xây hạnh phúc.  - Chỉ cần vợ chồng đồng lòng, bên cạnh nhau động viên những lúc khó khăn nhất, sẻ chia cùng nhau, cùng nhau thực hiện, cùng nhau vượt qua, thì chẳng gì có thể chia rẽ hạnh phúc gia đình, hay nói khác đi là " tát biển đông cũng cạn".
Bài tập 3
TRÒ CHƠI: ĐÓNG VAI
Ảnh
Vào kì nghỉ hè này, M dự định sẽ về ở chơi với ông bà nhưng bố mẹ của M lại muốn M học thêm một số môn. a) Em hãy nhận xét việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của bố mẹ M. b) Nếu là M, em sẽ nói với bố mẹ như thế nào?
G là cháu duy nhất trong gia đình nên được ông bà chiều chuộng. Ông bà nói với G: Cháu chỉ cần học giỏi, những việc khác đã có ông bà và bố mẹ cháu lo. a) Em nhận xét như thế nào về sự quan tâm, chăm sóc của ông bà đối với G?  b) Nếu là G, em sẽ ứng xử như thế nào với ông bà?
Trả lời. Bài tập 3
TRÒ CHƠI: ĐÓNG VAI
Ảnh
a) Bố mẹ M trong trường hợp này đã thực hiện sai quyền và nghĩa vụ của mình, bắt con phải thực hiện yêu cầu theo ý mình là đi học thêm mà không dành thời gian để con vui chơi, giải trí. b) Nếu là M, em sẽ nói với bố mẹ: “Con rất mong được bố mẹ hiểu và thông cảm cho con. Con mong muốn được về chơi với ông bà và cũng hứa sẽ cố gắng học tập tốt”
a) Ông bà đối với G rất yêu thương, chiều chuộng, tuy nhiên vô tình sự quan tâm quá mức sẽ khiến G không có cơ hội thực hiện nghĩa vụ của bản thân với gia đình. b) Nếu là G, em sẽ nói với ông bà: “Con sẽ cố gắng học tập tốt, nhưng con cũng muốn dành thời gian rảnh rỗi để giúp đỡ bố mẹ công việc nhà.”
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
VẬN DỤNG
Hoạt động dự án
HOẠT ĐỘNG DỰ ÁN
Ảnh
1. Em hãy cùng bạn lập kế hoạch tổ chức một buổi tọa đàm về chủ đề “Quyền và nghĩa vụ của các thành viên trong gia đình” theo các gợi ý sau (Mục đích, nội dung, thời gian, địa điểm tổ chức, thành phần tham gia,...)
2. Em hãy cùng bạn thiết kế tập san hoặc báo tường về chủ đề gia đình.
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Vẽ sơ đồ tư duy khái quá kiến thức bài học­
Chuẩn bị nội dung bài sau
Hoàn thành nội dung phần vận dụng.
Ảnh
Kết thúc bài học
Chào tạm biệt
Ảnh